Saigas (Latin Saiga tatarica) sitere na anụmanụ mamịrị ahụ biope, nke dị n'oge ochie nke na anụ ụlọ ha riri nne. Ruo ugbu a, enwere ọnọdụ abụọ nke Saiga tatarica tatarica (saiga akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ) na Saiga tatarica mongolica (uhie saiga).
Ọzọkwa a na-akpọ margach na north antelope. Ka ọ dị ugbu a, ụdị a na-eche nche siri ike, dịka ọ nọ na njedebe nke mkpochapu.
Peoplesfọdụ ndị nwere mmụọ na-ewere anụmanụ ndị a dị nsọ. A na-ekpughere isi nke mmekọrịta dị n'etiti anụmanụ ndị a na ụmụ mmadụ na akụkọ nke saiga ọcha, onye edemede Ahmedkhan Abu Bakar.
Njirimara na ebe obibi
A pụghị ịkpọ anụmanụ a mara mma. Ihe mbu wepuru gi ozugbo, ma oburu n’ile anya saiga foto - ihe ihere ha na-emechu ihu na proboscis mobile nwere imi imi gbara ya gburugburu. Ihe owuwu a na - enyere gị aka ọ bụghị naanị iji kpoo ikuku oyi n'oge oyi, kamakwa na - ejigide uzuzu n'oge ọkọchị.
Na mgbakwunye na isi wedata ala, saiga nwere mmachi, ahụ zuru oke ruo otu mita na ọkara n'ogologo na nke dị gịrịgịrị, nke, dị ka artiodactyls niile, na-ejedebe mkpịsị aka abụọ na ikitiukwu.
Heightdị elu anụmanụ dị ihe ruru 80 cm n’ebe akpọnwụ akpọnwụwo, ibu ibu ya akarịghị kilogram 40. Agba nke ụmụ anụmanụ na-agbanwe dabere na oge. N'oge oyi, uwe ahụ nwere agba ma dị ọkụ, ọkụ, nwere agba na-acha ọbara ọbara, na oge ọkọchị ọ na-acha ọbara ọbara ruru unyi, na-agba ọchịchịrị na azụ.
A na-eji okpueze translucent, nke nwere agba na-acha odo odo na-acha odo odo dị sentimita 30 ka o kpuwe isi ụmụ nwoke. mpi saiga bido n'ihe ọmụmụ nwa ehi ahụ. Ọ bụ mpi ndị a kpatara kpatara mbibi nke ụdị a.
N'ezie, na 90s nke narị afọ gara aga zụtara mpi saiga nke ọma na ahịa ojii, ọnụahịa ha dị elu. Ya mere, ndi uko ojoo kpochapuru ha noo iri puku. Taa saigas bi na Uzbekistan na Turkmenistan, steepụ nke Kazakhstan na Mongolia. Na ókèala enwere ike ịchọta ha na Kalmykia na mpaghara Astrakhan.
Omume na ụdị ndụ
N’ebe saiga bi, o gha nkoo ma saa mbara. Ezigbo maka steppe ma ọ bụ ọkara ọzara. Ahịhịa ahịhịa dị n'ime ebe obibi ha dị ụkọ, yabụ ha na-agagharị oge niile na-achọ nri.
Ma ìgwè ehi na-ahọrọ ịnọpụ n'ubi ndị a kụrụ, n'ihi na ha enweghị ike ịgba ọsọ ọsọ n'ihi oke ala ezighi ezi. Ha nwere ike bata na osisi na-arụ ọrụ ugbo naanị n'afọ mmiri, ma, n'adịghị ka atụrụ, ha anaghị azọtọ ihe ubi. Ha anaghị amasị elu ugwu.
Saiga - anụmanụnke a na-eme n’otu igwe. Ezigbo ọhụụ mara mma bụ ịkwaga ehi, na-emetụta ọtụtụ puku ihe mgbaru ọsọ. Dị ka iyi ha na-azọda n'ala. Nke a bụ ụdị n'ụdị elele na-agba ọsọ - amble.
Margach ga-enwe ike ịgba ọsọ ogologo oge na ọsọ nke 70km / h. Ee, nke a na-ese elekere saiga mara ezigbo mma, enwere ọnọdụ ị gafere anụmanụ n'ofe osimiri dịka ọmụmaatụ, Volga. Site n'oge ruo n'oge, anụmanụ ahụ na-ama atụgharị kwụ ọtọ mgbe ọ na-agba ọsọ.
Dabere na oge, ha na-akwaga na ndịda mgbe oge oyi na-eru ma snow nke mbụ na-ada. Ọ na-adịkarị mfe ime ngagharị na-enweghị ịchụ àjà. Na mbọ iji kwụsị oke ikuku, ehi na - eto ehi otu ụbọchị nwere ike merie ihe ruru kilomita 200 n’akwụghị akwụsị.
Ndị ike na-arịa ọrịa na -enwe ike ha wee daa n'ịgba ọsọ, ha na-anwụ. Ọ bụrụ na ha akwụsị, ha ga-atụfu igwe ha. N’oge ọkọchị, ìgwè ehi na-akwaga n’ebe ugwu, ebe ahịhịa na-akari mmiri ma nwee mmiri ọ drinkingụ enoughụ zuru ezu.
A mụrụ ụmụ nke antelopes ndị a na ngwụsị oge opupu ihe ubi, ha na-abịakwa n'akụkụ ụfọdụ tupu saiga amalite. Ọ bụrụ na ihu igwe adịghị mma maka ụmụ anụmanụ, ha na-amalite ịkwaga ha n'oge opupu ihe ubi, mgbe ahụkwa na igwe igwe ị ga - ahụ ụmụaka.
Ndị nne hapụrụ ụmụ ha naanị ka ha zụlite, na-abịa naanị ugboro abụọ n'ụbọchị iji nye ha nri
Mgbe ha dị ihe dị ka ụbọchị 3-4 ruo ịdị arọ ruo kilogram 4, ha na-achị ọchị maka nne ha, na-anwa ịnọgide. Ndị a na-eri ara na-ebi ndụ na-arụ ọrụ ụbọchị, ma na-ehi ụra n'abalị. Site na onye iro ha kachasị ukwu - anụ ọhịa wolf na-enweghị atụ, enwere ike ịchekwa ụmụ anụmanụ naanị site na enyemaka nke ọsọ.
Nri Saiga
N’oge dị iche iche, ụdị saigas nwere ike inye ụdị ahịhịa dị iche iche nri, ụfọdụ n’ime ha na-emerụ ahịhịa ndị ọzọ. Ome nri ọka dị ụtọ, ọka na wormwood, quinoa na hodgepodge, naanị ihe dị ka otu narị ụdị osisi ka agụnyere na nri margach n'oge ọkọchị.
Iri ahiri ahihia, ugba mmiri na-edozi nsogbu ha na mmiri ma nwee ike ime ya n’enweghị oge. Na oge oyi, kama mmiri, ụmụ anụmanụ na-eri snow.
Mmeputakwa na ogologo ndu
Oge akụrụngwa nke saigas na-ada na njedebe nke November na mmalite nke December. N'oge mbanye, nwoke ọ bụla na-achọ ịmepụta "harem" nke ọtụtụ ụmụ nwanyị dị ka o kwere mee. Nwatakịrị nwoke na nwanyị ngwa ngwa karịa ụmụ nwoke. Ugbua n'ime afọ mbụ nke ndụ ha dị njikere iwepụta ụmụ.
Mgbe ọ na-aga, mmiri na-agba aja aja nke nwere nkọ na-adịghị mma na-apụta site na gland dị nso na anya. N'ihi ụmụ nwoke a “na-esi ísì” nwere mmetụta ibe ha ọbụna n'abalị.
Mgbe mgbe n'etiti ụmụ nwoke abụọ ịlụ ọgụ dị egwu na-eme, na-efega ibe ha, na-egbu ikpere aka na mpi ruo mgbe otu n'ime ndị na-agba mgba ga-edina.
N'agha ndị dị otú a, ụmụ anụmanụ na-emerụkarị ọnya dị egwu, nke ha nwere ike ịnwụ. Onye meriri emeta na-eduga ụmụ nwanyị na-adọrọ adọrọ na harem. Oge ikpere ahụ na-ewe ihe dị ka ụbọchị iri.
N'ime roguel siri ike ma sie ike, a na-ahụ ihe ruru ụmụ nwanyị iri ise na ehi, na ngwụsị oge oge opupu ihe ubi ọ bụla n'ime ha ga-enwe site na otu (na ụmụ agbọghọ) ruo saiga atọ. Tupu ịmụ nwa, ụmụ nwanyị na-aga steepụ ndị dịpụrụ adịpụ, n'akụkụ oghere mmiri. Nke a bụ naanị ụzọ iji chebe onwe gị na ụmụ gị n'aka ndị na-eri anụ.
Fewbọchị ole na ole mbụ, saiga nwa ehi ihe anaghị agagharị ma dinara ala. Anụ ya na-ete afọ. Naanị ugboro ole na ole n’ụbọchị, nne na-abịakwute nwa ya inye ya mmiri ara ehi, na oge ndị ọzọ ọ na-ata nri nso.
Ọ bụ ezie na nwa ehi akabeghị eto, ọ na-adịkarị mfe ma ọ na-adị mfe anụrị maka nkịta ọhịa na nkịta ọhịa, yana maka nkịta feral. Ma mgbe ụbọchị asaa 7-10 gasịrị, saiga bidoro ịgbaso ụkwụ ya, n'ime ihe karịrị izu abụọ ọ nwere ike ịgba ọsọ dịka okenye.
Ná nkezi, na vivo saigas na-ebi ruo afọ asaa, ma dọrọ ndị mkpọrọ n’agha ha na-eru afọ iri na abụọ.
N'agbanyeghị afọ ole ụdị nka a siri mee, ọ gaghi-anyụ anyụ. Ruo ugbu a, e meela usoro niile na mpaghara nke Russian Federation na Kazakhstan iji chekwaa saigas. Emeputala Zapovedniks na ihe nchekwa okike, ebum n’uche bụ nke iji chekwaa ihe mbụ a maka ọdịnihu.
Na naanị ọrụ ndị ọkụkụ na-aza oku maka ịzụta mpi saiga, kwa afọ belata ọnụ ọgụgụ ndị bi na ya. China gara n’ihu ịzụta mpi ọnụahịa saiga nke ọ na-atụgharị n’elu ya, ọ baghịkwa uru, bụ mpi ochie, ma ọ bụ nke dị ọhụrụ, site n’anụ ọ dị ugbu a gburu.
Nke a bụ n'ihi ọgwụ ọdịnala. Ekwenyere na ntụ ntụ sitere na ha na-agwọ ọtụtụ ọrịa nke imeju na afọ, ọrịa strok, ma nwee ike ibute mmadụ site na coma.
Ọ bụrụhaala enwere agụụ, a ga-enwe ndị chọrọ irite uru na obere ụmụ anụmanụ ndị a na-atọ ọchị. Nke a ga - edugakwa na ndagwurugwu zuru oke, n'ihi na ịkwesịrị iji 3 mpịakọta ntụ ntụ sitere na mpi ahụ.
Ọdịdị
Saiga bụ obere anụmanụ. Site na mmiri antelope, saigas nwere obere ahụ ogologo oge, ihe karịrị otu mita na ọkara n'ogologo, ụkwụ dị ala na obere ọdụ. Heightdị elu ya kpọnwụrụ akpọnwụ anaghị aga nari asatọ, ma ọ na-ebekarị.
Ibu Saiga na-abụkarị kilogram 25 ruo 60, ibu nke anụmanụ na-adabere na nri dị na mpaghara, yana mmekọahụ nke anụmanụ. Mamụ nwanyị pere mpe ma nwee oke karịa na ụmụ nwoke.
Nwoke nwere mpi nke edoziri n’elu isi ha ma nwekwaa udiri uzo. N'ogologo, ha na-eto ruo iri atọ na centimita.
Saiga ajị anụ n'oge ọkọchị, ma e wezụga afọ, ájá ma ọ bụ ọbara ọbara. Na afọ, ntutu isi saiga dị mfe karịa, mgbe ụfọdụ ọbụna na-acha ọcha. N'oge oge oyi, ntutu isi saiga na-acha agba kọfị, n'ebe ụfọdụ enwere ndo nke agba ntụ ma ọ bụ agba aja aja. N'oge oyi, ntutu saiga na-ebuwanye ibu ma dọọ ogologo, nke na-enyere ya aka ịnagide ntu oyi.
Ihe dị ụtọ nke saiga bụ ihe pụrụ iche nke imi ya, nke dị ka okporo osisi dị mkpụmkpụ. Imi saiga agbada agbachapụghị agbacha nke na-ekwuchi ogologo egbugbere ọnụ. Ọkpụkpụ a na-adịghị ahụkebe nke imi na-enyere saigas aka ịlanarị na ebe obibi ha n'enweghị nsogbu: n'oge oyi, ikuku oyi nwere oge iji kpoo ahụ mgbe inhalation, n'oge ọkọchị ọ bụ nzacha ọzọ na-egbochi ọnya ma gbochie ịbanye n'ahụ ahụ.
Chọrọ ịma ihe niile
Saiga, ma ọ bụ saiga (Latin Saiga) bụ ụdị mkpụrụ ndụ anụmanụ anụmanụ nke sitere na usoro artiodactyls, ezinụlọ nke bovids, subfamily nke ezigbo antelopes. Nwanyi saiga bu saiga, ana akpo nwoke saiga saiga ma obu margach.
Aha Russia nke ụdị mkpụrụ ndụ ihe ọkụ a bilitere n'ihi asụsụ ndị otu Turkic dere, nke echiche nke "chagat" ma ọ bụ "saiɣak" kwekọrọ na anụmanụ a. Nkọwa Latin, nke mechara bụrụ mba ụwa, bilitere, o doro anya, n'ihi ọrụ ọkọ akụkọ ihe mere eme na onye ọka iwu Sigismund von Herberstein. Na nke izizi, edepụtara aha saiga na Notes ya na Muscovy, nke mere na 1549. Na NA. Dahl n'oge a na-achịkọta “Nkọwa Nkọwa nke Asụsụ Russian” kwuru na e debere echiche “saiga” ma ọ bụ “margach” maka ụmụ nwoke, a na-akpọkwa ụmụ nwanyị “saiga”.
Saiga na-ezo aka na ụmụ anụmanụ pụrụ iche nke na-agbanwe ọdịdị ha na-agbanwebeghị kemgbe oge ndị ahụ mgbe ìgwè anụ mammoth na-agagharị n'elu ụwa. Yabụ, ọdịdị nke artiodactyl bụ nke pụrụ iche na-emetụta ọdịiche dị n'etiti anụ ahụ, n'ihi nke ọ na-enweghị ike ịnwe mgbagwoju anya na anụmanụ ọ bụla ọzọ.
Ahịhịa saiga, ma ọ bụ ụkwụ ukwu, bụ anụmanụ nwere ogologo anụ ahụ ruru 110 ruo 146 cm (gụnyere ọdụ) na ịdị elu na akpọnwụ nke 60 ruo 79. Ogologo ọdụ ahụ wee dọọ sentimita 11. Ibu saiga ahụ dị dabere na nwoke ma ọ bụ nwanyị, ọ dị kwa 23-. 40 n'arọ, ọ bụ ezie na ụmụ nwoke n'otu n'otu nwere ike iru ahụ aru nke 50-60 n'arọ. Thekwụ nke ụkwụ ala ahụ dị mkpụmkpụ ma dị gịrịgịrị, ogwe dị oke oke, ogologo.
Otu njiri mara nke ndị nnọchite anya niile nke mkpụrụ ndụ ihe omimi bụ imi dị nro nke saiga, na-echetara obere mkpụmkpụ. Akụkụ anụ ahụ a na-amị oke ala, na-emechi ọnụ na elu na nke ala, ma nwee nnukwu imi gbara agba, nke kewara site na obere septum dị warara. N'ihi imi nke imi gbara agba, a na-enweta ikuku ikuku site na uzuzu nke ọma n'oge ọkọchị na ụbịa, na oge oyi, ikuku na-ekuru ekuru na-ekpo ọkụ.
Na mgbakwunye, site n'enyemaka nke imi imi n'oge oge uto, ụmụ nwoke saigas na-eme ụda pụrụ iche nke ezubere iji menye onye iro ọgụ ma dọta mmasị ụmụ nwanyị. N'ọnọdụ ụfọdụ, ụda olu zuru ezu, ma ụmụ nwoke ekwesịghị itinye aka na ngwa ha - mpi, nke bụ njimara nke njiri mmekọahụ.
N’usoro, mpi saiga na-adị ka ure na-eto eto ma na-eto n’elu isi ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ. Ná nkezi, ogologo mpi saiga dị 25-30 cm, na ụzọ abụọ n'ụzọ atọ, na-amalite site n'isi, a na-ekpuchi elu ugwu dịpụrụ adịpụ kwa afọ. Agba nke mpi nwere acha uhie uhie. N'oge o toro, mpi nke anụmanụ ahụ na-adị ka nke nwere mma dị ọcha. Ọ dị mma ịmara na mgbe nwoke ahụ gafesịrị otu afọ na ọkara, uto nke mpi ahụ na-akwụsị. Mụ nwanyị Saiga bụ mpi.
Ntị nke anụmanụ dị mkpụmkpụ ma dịkwa obosara. Obere anya saiga kewapụrụ iche, eyel na-agba ọtọ, nwa akwụkwọ gbara agba, iris dịkwa aja aja.
Igatọ saiga ajị ahụ dị mkpụmkpụ ma dị ụkọ n'oge nwere agba na-acha ọbara ọbara, gbara ọchịchịrị n'akụkụ na azụ. Ogologo ajị anụ ahụ ruru 2 cm. N’ime afọ, agba nke mkpuchi ahụ adịghị obere. Ahụ dị ala, olu, yana n'ime ụkwụ ya na-acha ọcha. Site na mmalite nke ihu igwe oyi, a na-eji saigas kpuchie uwe dị okirikiri, akwa nwere akwa nwere isi awọ, ihe ruru 7 cm ma ọ bụ karịa n'ogologo. Site na njikwa ndị a, ìgwè saigas dina dina na snowy na-ekpuchi anya na-adịghị ahụ ndị iro nkịtị. Mgbanwe nke ajị ajị anụ ahụ, saiga molt, na-apụta n'oge opupu ihe ubi na ụbịa.
Saigas bụ anụmanụ mara mma nke nwere isi nwere amamịghe nke ọma, n'ihi nke isi ha na - enweta ntakịrị isi nke ahịhịa ndụ na mmiri ozuzo. Ntị dị mma na-eme ka o kwe omume ijide ụda ọ bụla na-enyo enyo na anya dị anya, mana artiodactyl anụmanụ adịghị iche n'ọhụụ dị mma.
Ogologo oge ole ka saiga dị ndụ?
Ogologo ndu nke saiga na vivo dabere na okike. Igamụ nwoke Saiga bi na afọ anọ ruo afọ ise, ebumnuche ụmụ nwanyị dị afọ asatọ ruo afọ 10-12.
Sadị saigas.
A na - etinye ụdị 1 naanị na mkpụrụedemede - saiga (Latin Saiga tatarica), na - egosipụta ọdịiche 2 dị iche iche:
Saiga tatarica tatarica bụ obere ego nke anụ ụlọ ya na 2008 erughi puku mmadụ iri ise. Saigas bi na steepụ na ọzara nke Russia (North-Western Caspian), Kazakhstan (Ustyurt, Betpak-Dala, Volga-Ural sands).
Saiga tatarica mongolica bụ obere ego na-ebi na northwest Mongolia. Ọnụ ọgụgụ ya na 2004 agafeghị mmadụ 750. Mongolian dị iche na Saiga tatarica tatarica na obere ahụ, ogologo mpi na ebe obibi.
Ebee ka saiga bi?
N'ime oge mgbe afọ gasịchara Late Valdai gasịrị, saigas biri n'ókèala buru ibu, sitere na ọdịda anyanwụ Europe na Great Britain ruo Alaska na ugwu ọdịda anyanwụ Canada. Na narị afọ 17-18, ụmụ anụmanụ nwere obere mpaghara, site na ala ndị Carpathians rue Mongolia na ọdịda anyanwụ China. N'ebe ugwu, ala nke ebe obibi gbara ọsọ na Baraba Lowland na ndịda ọdịda anyanwụ nke Western Siberia. N’ihi ebe obibi mmadụ, ọnụọgụ saigas belatara nke ọma. Ugbu a, saigas na-ebi naanị n'ọgba na ọkara nke ala Kazakhstan (na sandga Volga-Ural, Ustyurt na Betpak-Dala), Russia (North-Western Caspian), yana akụkụ ọdịda anyanwụ nke Mongolia (Shargin Gobi na Somon Mankhan). Na Russia, saiga bi na steepụ steeti Astrakhan, na Kalmykia na Altai Republic.
N'oge opupu ihe ubi-oge ọkọchị, anụ ọhịa saiga, ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ sitere na anụmanụ 40 ruo 1000, na-ebi na mpaghara ukwu ma ọ bụ ugwu ugwu nke oke ala dị larịị na enweghị ebe dị elu ma ọ bụ ugwu. N’oge oyi, n’oge mmiri na-ezo, ụmụ anụmanụ na-ahọrọ izo ezo ka ikuku zọgide n’elu ugwu. Ihe mgbakwunye nke saigas nwere oghere dị larịị nke ejiri okwute ma ọ bụ ụrọ kpuchie ya na amble run. Ọ bụrụ na anụmanụ a na - agagharị n'ụzọ a, ọ pụghị ima elu otu obere oghere n'obosara.
Saigas na-ebi ụdị ndụ, na-arụ ọrụ ụbọchị. N'oge ihe egwu, ọsọ saiga nwere ike iru 80km / h, mgbe ị na-agafe ebe amble na-aga, ìgwè ehi na-adị ka ụgbọ oloko na-agba n'okporo ụzọ na ọsọ nke 60km / h. Usoro ntụgharị nke onye ndu họpụtara nwere ike gbanwee nke ukwuu na-emetụtaghị usoro ije.
N'oge oyi, saigas na-anọkarị ebe mkpuchi snow anaghị agafe cm 15. Ná mmalite oge ọkọchị, ụmụ anụmanụ na-akwaga n'akụkụ ndị ọzọ nke ugwu.
Kedu ihe saiga na-eri?
Ndepụta ndepụta tinyere nri saiga nwere ọtụtụ ụdị ahịhịa ahịhịa dị iche iche, gụnyere ọbụna ụdị ndị ahụ na-emebi anụ ụlọ.N'oge opupu ihe ubi, ifuru na ahihia nwere nnukwu mmiri, yabụ ụmụ anụmanụ na-egbo mkpa ha nwere mmiri site na iri ahịhịa ọhịa (irises na tulips), licorice na Kermek, steppe lichen, fescue na wheatgrass, ephedra na wormwood. Needbọchị ịchọrọ maka ụbọchị akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ bụ 3 n'arọ 6 ọ bụla. Site na mmalite nke oge a na-ekpo ọkụ, a na-agbakwunye ihe ọkụkụ dị ka thistle na hodgepodge na nri saiga, ụkwụ ụkwụ na-amalite ịkwaga na-achọ nri na mmiri. Saigas na-agagharị mgbe niile na ọbụna na-eri nri na-aga, na-ata ata osisi ha na-agafe. Anmụ anụmanụ na-abanyekarị n'ubi, n'ihi na ala na-eme ka ọ tọwaa ma nke toro ogologo, osisi ndị buru oké ibu na-egbochi nnagide nke saigas n'efu.
Mmeputakwa saigas.
Oge ọmụmụ dị na saigas na-amalite n'oge mgbụsị akwụkwọ. Ka ọ dị ugbu a, ụmụ nwoke kachasị ike mgbe asọchara asọmpi, mgbe ụfọdụ oke iwe ma nwee ọbara, na-aghọ ndị nwere oke oke, ọnụ ọgụgụ ha nwere ike ịnọ 4 ruo 20 ma ọ bụ karịa. Otu njiri mara ya bụ nke ụmụ nwoke nwere ike ịchọpụta onye nrụgide ọbụladị n'ọchịchịrị bụ ụcha aja aja nwere ezigbo isi. Ha na-esite na glands ndị pụrụ iche dị nso n'anya anụmanụ.
Saigas eruteghi oria n'otu oge: ụmụ nwanyị dị njikere ịlụ di ma ọ bụ nwunye na afọ mbụ nke ndụ (ọnwa 8-9), na margachi, ụmụ nwoke, nweta ikike ịmụ nwa naanị otu afọ na ọkara, na mgbe ụfọdụ obere oge. N'ime oge a na-aga, ọrụ bụ isi nke Margachev bụ imepụta akụrụngwa, chebe ya site na njikọta nke ụmụ nwoke ndị ọzọ na, n'ezie, ha na ụmụ nwanyị niile otu. Ọtụtụ mgbe, ụmụ nwoke enweghị oge zuru ezu iji chọọ nri ma ọ bụ izu ike, yabụ na ọ bụghị ihe ijuanya na otu akụkụ n'ime ha na-anwụ n'ihi ike ọgwụgwụ. Mụ nwoke ndị lanarịrị rut na-ahapụkarị ìgwè ehi ma mepụta nke a na-akpọ “otu bachelor”.
Saiga dị ime ọnwa ise. Na Mee, tupu oge ebule, ụmụ nwanyị dị ime na-ezukọta na obere obere ma hapụ nnukwu anụ ụlọ, na-ahapụ nke miri emi na steepụ, pụọ na isi mmalite mmiri (osimiri, ọdọ mmiri, apịtị). Nke a ga - enyere gị aka ichebe ụmụ site na mwakpo nke ndị iro nke saigas - anụ ọhịa wolf, nkịta ọhịa ma ọ bụ nkịta kpafuru akpafu na mmiri.
Site na ịhọrọ mpaghara dị larịị, ọ fọrọ nke nta ka ahịhịa ghara ịkọ, nwanyi saiga na-akwado maka ịmụ nwa. Ọ bụ ihe kwesịrị ịrịba ama na, n'adịghị ka ụmụ anụmanụ ndị ọzọ, saiga anaghị edozi ụlọ ntanetị pụrụ iche, kama ọ na-amị ụmụ na ala. Ọtụtụ mgbe, amụrụ ụmụ 1-2 n’ime otu nwanyị, n’agbanyeghi, enwere ọnọdụ nke ịmụ ụmụ atọ n’otu oge. Ibu saiga nwa amụrụ amamịghe ọkara n’arọ.
N'ihi eziokwu ahụ bụ na otu ìgwè nke ụmụ nwanyị na-aga maka ịkpa atụrụ, ihe ruru ụmụ isii isii nwere ike ịnọ n'otu ebe dị hectare n'otu oge. Fewbọchị ole na ole mbụ nke ndụ, ụmụ ehi saiga dina n'ihe na-enweghị ngagharị, yabụ ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe na-agaghị ekwe omume ịchọpụta ha na ahịhịa na-enweghị ahịhịa, ọbụlagodi mita abụọ ruo atọ.
N’oge na-adịghị anya mgbe ha gbasasịrị, ụmụ nwanyị na-ahapụ ụmụ iji chọta nri na ịgba mmiri. N’ụbọchị, ha na-alaghachikwute ụmụaka ahụ ọtụtụ ugboro iji nye ha nri. Springmụ ndị na-etolite ngwa ngwa. Mgbe ụbọchị asatọ ruo iri, saigas nwere ike iso nne ha. Ọ bụ ihe kwesịrị ịrịba ama na n’ime ụmụ nwoke, mmepe nke mpi na-amalite ozugbo amụchara nwa, ụmụ nwanyị na njedebe ngwụsị mgbụsị akwụkwọ yiri anụmanụ dị afọ atọ n'ọdịdị.
Ndị iro Saiga
Ugwu oke ọhịa na-ahọrọ ibi ndụ kwa ụbọchị, yabụ n'abalị ọ kacha bụrụ ihe na-emetụta ya. Onye iro ukwu nke saigas bụ anụ ọhịa wolf, nke a na-ewere ọ bụghị naanị siri ike, kamakwa ọ ma ihe. Saiga nwere ike ịgbanahụ ya naanị site na iji ụgbọ elu. Anụ ọhịa wolf na-eme nhọrọ sitere n'okike nke saigas, na-ebibi ndị na-eji nwayọ. Mgbe ụfọdụ, ha nwere ike ibibi akụkụ anọ nke ìgwè ehi. Ize ndụ maka saigas na nkịta kpafuru akpa, nkịta ọhịa, nkịta ọhịa. Ọtụtụ mgbe, ndị a na-eto eto na-eri anụ na-ata ahụhụ site na oke ọhịa. Ma ụmụ amụrụ ọhụrụ nke anụ a nwere ike iyi egwu, nkịta ọhịa na ugo.
Ihe kpatara mbelata onu ogugu saiga.
Saigas (ọkachasị ụmụ nwoke) bụ ihe dị mkpa ịchụ nta. A na-ekpochapụ ha n'ihi ajị anụ na anụ, nke, dị ka nwa atụrụ, nwere ike esi nri, eghe, stewed. Nke bara ezigbo uru bụ mpi anụmanụ. Ezi ntụ ntụ, nke a na-enweta n'aka ha, achọtala nnukwu ngwa na ọgwụ ọdịnala China. Ọ nwere ike belata ahụ ọkụ ma mee ka ahụ dị ọcha. Enwere ike iji ya kpochapụ flatulence, gwọọ fever. Ndị dọkịta China na-eji mpi anụ fụrụ afụ maka ụfọdụ ọrịa imeju. Site n'enyemaka nke ọgwụ a, ị nwere ike iwepu isi ọwụwa ma ọ bụ nkụda mmụọ, ma ọ bụrụ na ejiri obere akụkụ ya na ọgwụ ndị ọzọ gwakọtara.
Mmụba dị ngwa ọnụọgụgụ ụwa, mwepu obodo na ụlọ ọrụ mmepụta ihe ngwa ngwa ebe obibi saiga na mmetọ gburugburu ebe obibi mere ka mbelata nke ọma na saigas. Na mgbakwunye, mgbada ọnụ ọgụgụ nke ndị mmadụ nwere mmetụta nke ukwuu site na-agbapụ agbapụ nke artiodactyls a na-achịkwaghị achịkwa nke ndị a dinta na ọkachasị ndị ọkụkụ.
N'oge Soviet Union, nke a fọrọ nke nta emetụtaghị ọnụ ọgụgụ saigas, ebe ọ bụ na enwere mmemme ewepụtara maka nchedo na nchebe nke antelopes steepụ, nke kwere ọbụna ka ịba ụba ndị mmadụ na otu nde mmadụ. Agbanyeghị, mgbe ọdịda USSR dasịrị, kwụsịtụrụ ọrụ iweghachi ndị mmadụ, n'ihi nke a, ka ọ na-erule ngwụsị nke 20 - mmalite nke narị afọ nke 21, ọnụ ọgụgụ saigas belatara nke ukwuu na ntakịrị ihe karịa 3% nke ọnụ ọgụgụ mbụ nke anụmanụ nke ụdị a.
N'afọ 2002, site na mkpebi nke International Union for Conservation of Nature, akwara saigas dị ka ndị nke nọ n'ihe ize ndụ. Ndi okacha mara gburugburu bidoro mepụta ma mebe mmemme nke na-akwalite ịkpa ụmụ anụmanụ ka a dọtara n’agha, wee bido ịzụrụ mkpụrụ afọ ofufo, ka ha wee nwee ike idozi ndị nke ụdị a n’ebe obibi ọhụrụ ma ọ bụ chekwaa ebe a na-azụ ụmụ, na-ebido n’obodo dị iche iche n’ụwa.
Itolite saigas n'ime zoos bụ ihe siri ike. Nke a bụ n'ihi oke ihere ha na ikike ha, iji tufuo nnukwu ọsọ, nke na-eduga mmerụ ahụ. N'ime zoos, saigas na-anwụkarị n'ihi ọrịa na eriri afọ. Ọzọkwa, ndị na-eto eto anaghị eme ihe ruru otu afọ.
Enwekwara ahụmịhe dị mma na saigas a dọtara n'agha. Onu anumanu ole na ole ugbu a na Cologne Zoo na na Zoo Moscow. Iwu ndị a ka a hụrụ ebe a:
femụ nwoke na ụmụ nwanyị nọchiri anya ha. Nke a na - eme ka o kwe omume izere mmerụ ahụ ụmụ nwoke na - eme ihe ike nwere ike ibutere onwe ha ma ọ bụ ndị ọzọ so n'ìgwè ehi, ma hazie oge ọmụmụ. N'oge mkpụrụ osisi, a na-ahapụ ndị nwoke tozuru oke ịlụ nwoke otu otu,
oge mating na zoo na-apụ ọnwa zuru ezu (site na Disemba ruo Jenụwarị) ka ụmụ amị amị amị anwụghị anwụ na May n'abalị, kama amụrụ ha n'oge ọkọchị (na June),
ịchọrọ inyocha anụmanụ ndị a kwesịrị ka amamịghe, ọ bụghị akara akara. Nke a na-eme ka ihicha ụlọ ghara ịdị mma ma na-enye ohere maka ịgbatịkwu ụlọ. N'ime ogige ndị dị otú ahụ, ụmụaka adịghị arịa ọrịa, ọnụ ọgụgụ ndụ ha dịkwa elu.
Udia ke zuu na-adabere na oge. N'oge ọkọchị, saigas na-eri ahịhịa karịa, na ahịhịa n'oge oyi. A na-agbakwunye nri ahụ site na karọt masịrị, bali, quinoa, klova, wdg. A na-etinye nnu na ndị na-eri nri, nke saigas na-atọ ụtọ mgbe ụfọdụ.
Nsonaazụ kachasị mma na iweghachi saiga ọnụ ọgụgụ ndị mezuru na ihe ndị dị adị na nke pụrụ iche, ọnọdụ ebumpụta ụwa nke dị mma maka idobe obere n'efu nke usoro nka a.
Na June 2000, site na nkwado nke Munich Society of Zoologists, nke na-ekwu banyere ozuzu saiga na Kalmykia, e mepere ụlọ ụmụaka ọzụzụ n'etiti obodo Har Buluk na mpaghara pụrụ iche nke ebumnuche ya bụ ịmụ na ichekwa anụ ọhịa na Republic. N'ime oge a na-amụ ụmụ nwanyị saiga, a na-ahọpụtara ụmụ amụrụ ọhụrụ ndị na-anaghị atụ egwu mmadụ n’ebe a na-edobe nri mgbe kechara ụmụ nwanyị saiga. Omume a nyere ohere iji mepụta otu ndị enwere ike ijigide ma gbasawanye n’agha n’enweghị nsogbu ọ bụla. Ahịhịa saigas pere mpe, nke mejupụtara ndị mmadụ 8-10, ka gbara n'ụlọ na nso anụ ụlọ. Maka anụ ụlọ, ha mepụtara nri pụrụ iche nke na-eburu n'uche atụmatụ afọ niile nke mmepe nke artiodactyls a. A na - enye ụmụ anụmanụ mmiri ara ehi na - ara ha ara, nke ha na - etinye nkochi ime akwa dị n'ime ala, ihe mgbagwoju anya nke mineral na vitamin. Mgbanwe nke ihe ọkụkụ na-ewere ọnọdụ nwayọọ nwayọọ karịa ọnwa 2,5-3.
Ahụmịhe ọma nke idobere saigas na-enweghị ihe ọ bụla na-eme ka o kwe omume ịmalite ọrụ ugbo pụrụ iche ọ bụghị naanị iwepu nsogbu nke mweghachi nke ụdị anụmanụ na ya, kamakwa ịkwadebe ụmụ anụmanụ nwere anụrị maka ọdịnala ọdịnala maka Kalmykia.
A na-arụkwa ọrụ yiri nke a na steeti stekị steeti, nke dị na steepụ Astrakhan, na Black Lands biosphere, ebe ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị saiga niile bi na mpaghara North-Western Caspian na-ezukọ maka oge ịkọ nri na nke ụmụ nwanyị.
N'oge ndị Soviet, enyere ikike saiga dị na Kazakhstan aka ịchụ nta, nke nọ n'okpuru ikike nke Kọmitii Steeti nke Kazakh SSR na Ọmụmụ Ihe Ọmụma na Nchịkwa Nature. Ike ha gụnyere njikwa nke ịgbapụ ụlọ ọrụ na ichebe ụwa anụmanụ pụọ n'aka ndị ọkụkụ. Ejikwa usoro nchekwa na nchekwa n’ezighi ezi.
Gọọmentị nyere ndị ọrụ ịchụ nta ahụ aka ha idebe anụ ụlọ ha, belata ọnụ ọgụgụ ndị na-eme égbè site na ọnụọgụ ndị ahụ. Ọtụtụ mgbe, ọ gafere pasent 20. Iji nweta ọnụ ọgụgụ dị elu nke owuwe ihe ubi, ịchụ nta ugbo juputara na onu ogugu ndi mmadu. Dabere na mpempe akwụkwọ ndị ahụ, ọ tụgharịrị na ha gbagburu pasent 20 nke anụ akụkọ ifo na-adịghị, n'eziokwu, ha gbagburu pasent 40 ma ọ bụ karịa, ma ọ bụrụ na ị gụọ na ọnụ ọgụgụ mmadụ n'ezie.
Kemgbe 1985, n'ihi oke saigas dị na Republic ahụ, enyere ndị Kazakh Zoological Combine ikike nke mmepụta saigas na ire mpi ya n'ahịa mba ọzọ. Ndi ulo oru a bu nke ndi Kazakh Main Ngalaba nke na anakpo ananuhu nke di na Council nke Kazakh SSR. Site na mbido perestroika (1985) rue 1998, mpịakọta mpị dị 131 ka ebupụ. Yabụ na mbido 1990, saiga ndị bi na Kazakhstan dị ihe dị ka otu nde isi, mana mgbe afọ iri gasịrị, ọnụ ọgụgụ ụmụ anụmanụ belatara ruo ihe dị ka puku abụọ. N'afọ 1993, iwu mbufe mpi ruru ihe ruru 60 tọn.
N'afọ 2005, akpọrọ moratorium na-agba saigas, nke ga-adịgide ruo mgbe 2021. N'afọ 2014, ọnụọgụ saigas ruru mmadụ 256.7 puku mmadụ. Na mkpokọta, mbelata ọnụọgụ saiga na Kazakhstan nwere njikọ ugbua na ọgụ na-aga n'ihu na ọrịa na-efe efe. Ọzọkwa, a na-ahụta ọnwụ nke saigas n'ihi icing nke steppes, nke na-egbochi mmịpụta nri. N'oge ndị Soviet, n'oge ọkọchị na-ajụ, ndị na-eri nri na-edozi ya napụtara ha. Ministri muta na sayensị na 2012-2014 ekenyela iri puku nde 332 maka ọmụmụ gbasara ọrịa na-efe efe n'etiti ọnụ saiga.
Usoro ihe omimi nke saigas na Kazakhstan
1981, Eprel - 180 isi saiga nwụrụ na ókèala mpaghara mbụ Turgai.
1984, Febụwarị - Eprel - anụmanụ dị narị puku abụọ na iri abụọ nwụrụ na mpaghara West Kazakhstan.
1988, Mee - ihe dịka 500,000 saigas nwụrụ.
1993 - N'ihi oge udu mmiri nke snow, onu ogugu ndi mmadu nke Betpakdala nwere ihe kariri nari abuo na asaa rue puku 270.
2010 - puku saigas dị puku iri na abụọ nwụrụ.
2015, Mee - na mpaghara Kostanay, Akmola, na Aktobe, ihe karịrị saigas 120,000 nwụrụ na ọnụọgụgụ. Nchoputa nke mbu banyere oru ihe omumu CMS banyere ihe kpatara onwu nke saigas, ekwuputara ihe kpatara ya bu oria nke nje Pasteurella multocida bu, i.e. pasteurellosis.
Na Chungiz Aitmatov's novel “Scaffold”, a na-akọwa ịchụ nta saiga dị ka ndị a:
Ndị helikọpta na-achụ nta, na-aga site na nsọtụ abụọ nke anụ ụlọ, nke redio na-agwa, na-ahazi, jide n'aka na ọ dịghị agbasasị gburugburu, na ọ dịghị mkpa ịchụ ehi ọzọ na savannah, ma nwekwuo egwu na-arịwanye elu, na-amanye saigas ịgba ọsọ siri ike ma sie ike. ha gbara ọsọ ... Ha, ndị ọkwọ ụgbọ elu helicopter, nwere ike ịhụ ụzọ nke ọma ka otu mmiri ojii na-aga n'ihu nke oke egwu si na-agbada na steepụ ahụ, na-acha ọcha ntụ ntụ ...
Ma mgbe ndagwurugwu ahụ a na-akpagbu wụsara na nnukwu mbara ala, ndị helikọpta bịa na-ezute ha n'ụtụtụ. Ndị dinta cheere ha, ma ọ bụ, ndị na-agba ụta. N'ala ndị UAZ mepere emepe, ndị na-agbapụ ụgbọ mmiri na-anya ụgbọ mmiri Saigas n'ihu, na-agbagbu ha site na egbe igwe, tụọ oghere, enweghị anya, na-amagharị dị ka hay. Ndị na - eso ha n'azụ bụ ndị na - anya ụgbọ mmiri na - ebugharị - ha tụbara otu otu na otu, na ndị mmadụ chịkọtara mkpụrụ ọkụkụ n'efu. Ọtụtụ ụmụ nwoke na-enweghị oge ọ bụla, ngwa ngwa zụlite ahịa ọhụrụ, na-atụgharị saigas na-enweghị ebe obibi, chụrụ ndị merụrụ ahụ ma kwụsịchaa, mana ọrụ ha bụ ịghafe ozu ha n'ọbara ma tufuo ha n'ime otu dara ada! Savannah kwụrụ chi dị iche iche ụtụ ọbara maka ịnwe ike ịnọgide na-abụ savannah - ugwu nke saiga ozu zoro n'anụ.
Akụkọ banyere onye edemede Russia na onye nta akụkọ Yuri Geyko, nke onye ode akwụkwọ a lere anya dị ka ọrụ aka ya kachasị dị mkpa, sitere na nkọwa nke ịchụ nta saiga iwu na-ezighi ezi nke mere n'oge ịchụ nta nke ihe mberede, na ikpe na-esite.
Eziokwu na-atọ ụtọ banyere saiga:
Ihe nna nna nke saigas nke oge a bu umu ihe ochie nke Saiga borealis (Pleistocene saiga), onye biri na oge a ma ama. A hụrụ anụmanụ ndị a dị ogologo oge bi na savannas na tundra-steppes n'akụkụ glaciers na ugwu Eurasia, Eastern na Western Siberia, hụrụ na Alaska na n'ebe ugwu ọdịda anyanwụ Canada n'oge ndụ mammoths.
Ogologo otu saigas nwere ike ịga njem otu ụbọchị na-akari narị kilomita abụọ.
Dabere na nkwenkwe Kalmyk na Mongol, na Buddhist enwere chi nke bụ onye nchebe na onye nlekọta nke anụmanụ ndị a na - enweghị atụ - Onye Okenye White, onye na-edebe ndụ na akara nke ọmụmụ. Ndị dinta ekwesịghị ịgbagbu saigas ọnụ, n'ihi na ọ bụ n'oge ahụ ka Okenye na-a offụ mmiri ara ehi ha.
Ogwu owuwa owuwa n’echeta na ubara a kwadebere n’elu mpi saiga nwere ogwugwo.
Aha ya bụ Habitat
N'oge gara aga, ebe saiga dị ukwuu buru ibu; o kpuchitere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ókèala Eurasia niile, ma mgbe glasis zuru ụwa ọnụ, saiga nọgidere naanị na steepụ na ọkara ọzara.
Na Russia, a na-ahụ saigas na mpaghara Astrakhan, Republic of Kalmykia, na Altai. N'ala nke steeti ndị agbata obi, saigas na-ebi na Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan na Turkmenistan.
Ebe obibi nke saigas bụ steepụ na ọzara, ha na-enwe mmasị ịnọ na ndagwurugwu karịa n'ugwu, n'akụkụ ugwu ma ọ bụ ugwu.
Nke a bụ n'ihi eziokwu ahụ bụ na ọ na-esiri ha ike ịgabiga ebe ndị ọ dị mkpa iji wụpụ ihe mgbochi ọ bụla. Saigas na-ahọrọ ịkwagharị amble, ha enweghị mmasị ima elu.
Saigas na snow dị omimi enweghị mmasị, ya mere ha na-ahọrọ ịnọ n'oge oyi ebe enweghị mkpuchi mkpuchi siri ike.
Ndụ na omume
Saigas na-ebi ụdị ndụ ndụ, ebe ha na-ezukọta na nnukwu anụ ụlọ, na isi otu ìgwè nke ọ bụla bụ onye ndu.N’ọzara, ha na-apụ mgbe snow malitere ịda, na ngwụcha, ha na-alaghachi n’ụbọchị ndị mbụ ha na-ekpo ọkụ.
Anumanu nwere ike imeghari oke ma na oke udu mmiri na udu mmiri. Na mkpokọta, ha na-eme ọsọ ọsọ maka ọnọdụ ọhụụ maka onwe ha, nwere ike ịnọ na nri na-adịghị mma na obere mmiri ogologo oge.
Anụmanụ nke saigas na-efe ọsọ dị elu, nke na-adịghị ike na nke na-arịa ọrịa enweghị ike idowe ije dị elu, yabụ ha na-anọkarị n'azụ ma na-anwụ site na ezé ndị na-eri anụ.
N'ime ihe egwu, saigas na-enweta ọsọ ọsọ dị elu, nke nwere ike iru 80 km / h.
Saigas nwere ike igwu mmiri, n'oge mbugharị, na-enweghị nnukwu nsogbu na ha nwere ike ịgafe ọbụna mmiri dị omimi ma ọ bụ osimiri.
Saigas dị ndụ ruo afọ itoolu. Lesmụ nwoke na-ebi ntakịrị karịa, ọ na-abụkarị karịa anọ.
Kedu ihe saiga na-eri
Saigas bụ anụmanụ na-akpa ahịhịa, nri ha gụnyere ihe karịrị otu narị osisi dị iche iche. Dabere na ebe obibi na oge nke afọ, ihe oriri ha na-eri oke nke ukwuu. N'oge opupu ihe ubi, saigas na-ahọrọ iri nri: licorice, kermek, fescue, ahịhịa ọka, ephedra na wormwood. Ha na - alowersụ mmiri dị ka ifuru: iris na tulips, nke nwere nnukwu mmiri.
N'oge ọkọchị, a na-etinye hodgepodge, quinoa na ụfọdụ ahịhịa ndị ọzọ na nri ha. N'oge ọkọchị, ahịhịa dị na steepụ enweghị mmiri zuru ezu maka saigas, ya mere, a na-amanye ha ịga nnukwu ebe dị anya iji nweta oke nri na-edozi ahụ ma chọta ọdọ mmiri nwere mmiri dị mma maka ị drinkingụ mmiri. Ọtụtụ osisi nke nwere ike ibutere mmadụ nsogbu, anụmanụ ndị a jiri nwayọ rie, na-enweghị ahụhụ nsị.
N'oge oyi, saigas na-erikarị lichen, ọka. Ọ bụrụ na ikuku siri ike abịa, mgbe ahụ artiodactyls a nwere ike ịnwe agụụ maka ogologo oge, na-ezo site na ihu igwe ma ọ bụ gbanwee gaa na ngwa nri, dịka ọmụmaatụ.
Saigas chọrọ kilogram 3 ruo 6 nke nri kwa ụbọchị, yabụ a na-amanye saigas ịkwaga mgbe niile, ebe ha na-eri nri na ọ laa.
Ndị iro na ọdịdị
Saigas bụ anụmanụ na-ahọrọ inweta nri nke ha n'ehihie, yabụ na ha bụ ndị ngwangwa n'oge a. Enwere ike ịkpọ onye iro ukwu wolf, nke a ga - esi na ya zọpụta anụmanụ. N'ịchọpụta nnukwu ìgwè ehi na-adịghị njikere maka mwakpo, anụ ọhịa wolf nwere ike imebi ihe ruru pacenti iri abụọ na ise.
Agbanyeghị, nhọrọ ndị dị n'okike na-aba uru mgbe ụfọdụ. Ndi na - akpa anụ nwere ike ijide naanị onye adịghị ike ma ọ bụ na - arịa ọrịa, nke a na - eme ka ìgwè anụ ụlọ nwee naanị anụ ahụ na - anọchite anya anụ ahụ ha niile. Ihe nkịta na-anọchikwa anya nkịta, nkịta ọhịa na anụ anụmanụ ndị ọzọ nwere ike ijide ìgwè ehi.
Cubs bụ ihe kachasị sie ike, ha enweghị ike na ọsọ nke okenye, saigas enweghị ike ichebe ha oge niile, ya mere ha na-anwụkarị karịa. Ọbụghị naanị anụ ọhịa wolf dị ize ndụ maka ha, kamakwa ọ bụ ure na ọbụna ugo.
Onye iro saigas bu mmadu. N’ịbawanye ókèala ha, ndị mmadụ na-ewere ebe nri na anụmanụ, si otu a napụ ha ihe kachasị baa uru - nri. Hchụ nta na ịchụ nta na-ebelata ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ.
Ndụ n’agha
Ndi okacha mmuta na ndi okacha amara n’ime mmuo ndi mmadu n’etu otutu saigas n’ime uwa di iche-iche n’uwa iji wee chekwaa ebe a na esi esi nweta umu anumanu.
Agbanyeghị, idebe ha na mkpọchi oghere. N'ihi ụjọ na ụjọ ha, ụmụ anụmanụ gbapụrụ ọsọ dị oke, na-anwa isi n'ihe ize ndụ ma merụọ ahụ mgbe niile. Ya mere uwa kuziri ha ka ha were nagide ndi iro ha na egwu adighi agha, kama site na igbali. Ọtụtụ anụmanụ adịghị ndụ ruo otu afọ, mana ndị sayensị anaghị ada mbà ma, na-agbaso iwu ụfọdụ, ha na-eleta saigas na ndọrọ n'agha.
Nke a ga - achọ:
- A na-eyigharịrị ekechi ngwa ngwa ka ụbọchị wee mechaa, ka a ga-amụ ụmụ ehi saiga n'oge ọkụ - n'isi mmalite ọkọchị, mgbe ọ ka ekpo ọkụ karị,
- ụmụ nwoke na ụmụ nwoke biri iche iche.
- Ihe oriri dị iche iche abụrụla ihe di iche iche iji mee ka ahụ sie ike, ma ụmụ aka ma okenye.
Agbanyeghị, ụzọ ndị a anaghị eme ka ọnụọgụ nke ụdị a dịkwuo elu, kama na-enye mmụọ olileanya na saigas agaghị ewepụ kpamkpam. Ndụ nke ndọta ka enyere ha ihe siri ike, mana ọ bụrụhaala na ihe ọghọm nke ịnwụna anụmanụ ndị a mara mma ruo mgbe ebighi ebi, a ga-amanye ha ịnọ n'ogige ụmụ anụmanụ.
Igachụ nta Saiga na ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ na-agbada
Na ngwụsị narị afọ gara aga, ọnụ ọgụgụ saiga malitere ijulata nke ukwuu. Ihe kpatara nke a bụ ịchụ nta, ndị mmadụ na-achụ nta mpi anụmanụ, nke dị oke ọnụ ma jiri ya na ọgwụ ebe niile. A na-eme ntụ ntụ, nke emere site na mpi, nwere ike ịgwọ ọrịa isi ọwụwa, ahụ ọkụ, akụrụ na imeju. Ọtụtụ mgbe, a na-agbakwunye ya na ọgwụ ndị ọzọ iji kwalite akụrụngwa ha. Anụmanụ anụmanụ nwekwara uru. Thechụ nta maka artiodactyls a zuru ebe niile.
N'oge ahụ, ha malitere ịmepụta nchekwa pụrụ iche, wee si otú a na-anwa n'ụzọ ụfọdụ iji meziwanye ọnọdụ ahụ. Agbanyeghị, nke a ezughi, n'ihi na ọbụlagodi ụdị nnụnụ a nọ na nso mbibi. Nke a choro iji obughi naanị usoro pụrụ iche, kamakwa mmepe nke atụmatụ a kapịrị ọnụ na mmemme buru ibu maka nchekwa ụmụ anụmanụ ndị a pụrụ iche.
Ndị na-ahụ maka ụmụ anụmanụ na-agba ume ka imepekwu ebe a na-elekọta ndị agadi ma debe ụmụ saiga n'ime mkpọchi nke anaghị atụ egwu mmadụ. Họrọ nri pụrụ iche, emeju afọ maka ha, nke ọ ga-adịrị ha mfe ịnwụ na mmiri ara nne. Ha bu ha, ikekwe mmadụ iri nọ n'ụgbọelu. Ihe ndi a gha emeghi ka umuaka nweta umuaka ka ha megharia na ndu umu anumanu, kamakwa ha na eweghachi umu anumanu ndi a di iche iche.
Mmechi
Saigas bụ ụmụ anụmanụ na-adọrọ mmasị, nwere ọ bụghị naanị ọdịdị echefu echefu, kamakwa nwere ike nke ukwuu. Ha nwere ike idi ndu n ’ntu oyi, ha n’enweghi nri na mmiri ogologo oge, gharighari n’ime oke oku, ma jeghari ije ihe dika nari abuo n’ime ubochi. Nke a bụ naanị anụmanụ dị n'ụwa, nke, dị ka nkwenkwe Buddhist si dị, ọbụlagodi chi nke ya, nke na-echebe ha.
Ma ọbụlagodi anụ ọhịa ahụ pụrụ iche, mmadụ agaghị agbanahụ mkpochapụ mmadụ. Thisdị a nwere ike ịpụ n'anya ma ọ ga-abụ ihe anyị kpatara. Tupu oge agafee, ọ dị mma ịtụle ụdị ihe nketa anụmanụ anyị ga-ahapụrụ ụmụ anyị na ma a ga-enwe saiga n'etiti ha. A ka nwere ohere iji dozie ọnọdụ ahụ ma jide n'aka na ihe ndị ae kere eke, dị ka ọ dị na mbụ, na-ata nri na steepụ na ala nke ụwa.
Njirimara nke saigas
Saigas bụ anụ ndị na-enye anụ ọhịa nke ezinụlọ artiodactyl. Ha na-ahọrọ karịa biri na steepụ ndị Russia. Aha mbụ banyere anụmanụ ndị a bụ n'oge ochie. O kwenyere na ndị nna ochie nke oke ọhịa bụ tigis na-enwe mgbu na mammoth, bụ ndị dịworo ogologo kemgbe. N'oge ahụ, ha biri Eurasia niile ruo Alaska. Ma ọ bụrụ na ndị nna ochie ochie nke oke ọhịa nwụrụ, mgbe ahụ saigas n'onwe ha nwere ike imeghari ma lanarị.
Njirimara nke umu anumanu
Saiga abụghị anụmanụ buru ibu, nke nwere Njirimara ndị na-esonụ:
- Ogologo anụ ahụ antelope ọhịa bụ 1 ruo 1.4 mm.
- Ogo nke saiga anumanu ya na ndi n’acho a dika odi ihe ruru 6-0.8.
- Saigas nwere imi a kapịrị ọnụ - proboscis.
- Agba nke anụmanụ adịghị agba agba. Ọtụtụ mgbe ọ na-acha ọbara ọbara ma ọ bụ isi awọ. Site n'ụzọ, agba nke ajị saiga na-adabere n'oge afọ.
- Weightdị ogo anụ ahụ dị kilogram 20 ruo 40. Mana ọ dịkarịghị ahụkarị ndị mmadụ n'ime anụmanụ ndị a, ndị oke ha bụ kilogram 60.
- Akụkụ ọzọ bụ mbipụta hoof. Trazọ dị otú a dị ka obi nwere njedebe ejedebe. N’ụfọdụ, akara ukwu a yiri ihe mgbaaka nke ukwu atụrụ.
- N’oge na-adịghị anya ị nwere ike ịnụ mkpọtụ anụ ọhịa na-eme. Ma ọ bụrụ na ọnọdụ ahụ bụ ihe mberede, mgbe ahụ, ha na-amalite ịmị ọnụ kpọmkwem.
- Saiga na-eji nwayọ nwayọ na nha, daa ihu. Mana ozugbo ihe egwu bilitere, ọ na - amalite ịgba ọsọ, na - eto ngwa ngwa. Mgbe ụfọdụ ọ rute 70 km / h. Ọ nwere ike na-agba ụdị ọsọ a ihe karịrị 12 kilomita, n'ihi na ọbụlagodi na ọ na-agba ọsọ ọ na-efegharị.
Mamụ nwanyị na ụmụ nwoke nke anụmanụ a dị oke iche. Nke mbu, obu mpi. N'ime ụmụ nwoke, ozugbo amụchara nwa, ha na-amalite itolite. Mgbe ọnwa isii ha nwee agba gbara ọchịchịrị, ma na-enwu ugbu a n’afọ. Ọkpụkpụ nke mpi ndị dị otú a bụ ihe doro anya, yụrụ ya na wax. Mpi ya na ụmụ nwoke toro eto na-agagharị ma na-erute 40 centimita. Mana ọ bụ ihe nwute, ọnụahịa nke mpi ndị dị otú a na ahịa ojii dị elu nke na nke a emeela ka ọnụọgụ ndị dinta na-emebi anụmanụ a mara mma ma dị egwu.
Aha ya bụ Habitat
A maara na tupu oke ọhịa bi na nke Eurasia dum, mana na, mgbe afọ gasịsịrị, ọnụọgụ ha belatara nke ukwuu ma saigas bidoro idebe naanị mpaghara ndị akwụkwụ.
Ma olee ebe saiga bi ugbu a? Agụ ahụ na-amasị oghere, ebe ala na-abụkarị nke sara mbara, sie ike, okwute ma ọ bụ ụrọ. Ha na-anwa ịhọrọ ebe enweghị obere belts, na-anwa n'ụzọ ọ bụla kwere omume iji chebe onwe ha pụọ n'aka ndị iro na mwakpo.
Ugbu a saiga họọrọ mba ndị aókèala ha maka ezigbo obibi:
Na Russia, a na-ahụ Kalmykia ebe dị mma maka ịdị adị nke saiga. Ulo ọhịa na-eri nri na ala dị larịị ma kpọọ nkụ nke nwere ahịhịa dị iche iche na, yabụ, ọka. Mmiri chọrọ ya naanị n’oge ọkọchị. Ma anụmanụ a na-eme oke ihere, yabụ ọ na-agba mbọ idowe ihe niile enwere ike ọ bụghị site na ndozi ndị mmadụ.
Ndụ Saiga
Anụ ọhịa na-ahọrọ ibi na anụ ụlọ. N'ime otu ìgwè dị otu a, enwere ike ịdị ihe mgbaru ọsọ 10 ruo 50. Mana oge ụfọdụ enwere ehi ebe enwere otu narị ma ọ bụ karịa. Anụmanụ ndị a na-awagharị site n'otu ebe ruo ebe ọzọ. Yabụ, na oge oyi, ha na-anwa ịbanye n'ọzara, ebe a na-enwekarị ntakịrị snow, ma na oge ọkọchị, ha na-alaghachi na steppe.
Saiga bụ anụmanụ siri ike nke nwere ike imeghari ọnọdụ ihu igwe dị iche iche. Ọ nwere ike ịnagide ọ bụghị naanị oke ọkụ, mana oyi, yana iri ahịhịa jupụtara na-enweghị mmiri ogologo oge.
Ọkpụkpụ si n'otu ebe gafee n'ọtụtụ ebe ga-anwụ na-anwụ. Ọtụtụ mgbe, ndị isi na-agba mbọ ịga ọtụtụ kilomita n'otu ụbọchị, na ndị adịghị ike, enweghị ike iguzo ya, nwụrụ.
Mgbe oge oyi ruru, saigas malitere ịgba ọsọ. Ọgụ na - eme mgbe niile n'etiti ndị isi, ọ na - ejedebe ọ bụghị naanị ọnya siri ike, mana ọ na - anwụkarị oge.
Oge ndu umu nwanyi na umu nwoke nke anumanu a di iche. A maara na afọ ndụ ụmụ nwoke dị Afọ 3-4, na nwanyị afọ a nwere ike iru afọ 9. Nke a bụ ihe kpatara oke ohia nke oke ohia ji jupụta etu a. Mamụ nwanyị amalite ịgba ọsọ ozugbo ha ruru ọnwa asaa. N'ihi nke a, ugbua na otu afọ ka ha na-ebute nkpuru mbụ ha. N'ime ụmụ nwoke, mgbanwe nwoke na-aputa naanị afọ 2 na ọnwa ise.
A na-ewetakarị ụmụ nwanyị na May, na-ahapụrịrị ìgwè ewu na-aga n'ihu ma na-anwa ịchọta saịtị ndị a gbahapụrụ agbahapụ na steepụ ahụ, ebe ọ bụla dinta lere anya. Ha na-amụ nwa na ala. Ọ bụrụ na saiga nwanyị mụrụ nwa na nke mbụ, mgbe ahụ nwa ya ga-anọ naanị ya. Mgbe ahụ a ga-enwe ụmụ abụọ, mgbe ụfọdụkwa, ụmụ atọ.
Firstbọchị mbụ nke nwa ehi saiga enweghị enyemaka, ha na-edina ala. Ma ọbụlagodi etolite, ụmụ ụmụ anaghị enye nne ha nsogbu, ha Nkpuru-obi ndi kacha rubere isi n’ime ohia. Otu izu mgbe amuchara nwa a, saiga enwee ike iso nne ya, n'ime izu abuo o nweghariri isoro otutu. Mana ọ ga - enwe ike ịgha ahihia naanị ya naanị otu ọnwa.
Ngosiputa echiche na nkowa
Saigas bụ anụmanụ ndị amị. Animanu bu ndi nnochite anya ndi n’emeghari egwu, ndi umuaka n’ebu ndi mmadu ndi umu mmadu noo.
Saiga bụ anụmanụ ochie. Ọ bụ ihe a pụrụ ịtụkwasị obi mara na n'oge Pleistocene ha biri n'akụkụ nile nke Eurasia nke oge a site na British Isles n'akụkụ ọdịda anyanwụ ruo Alaska n'akụkụ ọwụwa anyanwụ. Mgbe glaze ụwa zuru oke, echekwara ókèala ebe obibi ha naanị na steepụ ndị Europe. Fọdụ ndị ọkachamara n'ihe banyere ndụ ụmụ anụmanụ na-ekwu na ndị na-anọchi anya mamịrị ndị ahụ riri nne. Kemgbe ahụ, ụmụ anụmanụ agbanwebeghị ma ọlị, ha na-ejigide ọdịdị mbụ ha.
Vidio: Saiga
Na Russian, aha a pụtara n'okwu ndị Turkic. N'okwu mba ụwa, ọ pụtara site na ọrụ sayensị nke onye nyocha Austrian na onye ọkà mmụta sayensị Sigismund von Herberstein. N'ihe odide ya, ọ kọwara ụzọ ndụ na ụdị anụmanụ a siri dị. Edere aha mbụ banyere anụmanụ a na-akpọ "saiga" bụ ọrụ ya na sayensị "Ihe edeturu na Muscovy," nke onye nyocha ahụ dere na 1549.
Mgbe ọ na-ede akwụkwọ ọkọwa okwu ya, Dahl rụtụrụ aka na ọ ga-abụ ihe ziri ezi ịkpọ nwanyị saiga, ma kpọọ nwoke nwoke saiga.
Ndị iro Saiga
Ugwu oke ọhịa na-ahọrọ ibi ndụ kwa ụbọchị, yabụ n'abalị ọ kacha bụrụ ihe na-emetụta ya. Onye iro ukwu nke saigas bụ anụ ọhịa wolf, nke a na-ewere ọ bụghị naanị siri ike, kamakwa ọ ma ihe. Saiga nwere ike ịgbanahụ ya naanị site na iji ụgbọ elu. Anụ ọhịa wolf na-eme nhọrọ sitere n'okike nke saigas, na-ebibi ndị na-eji nwayọ. Mgbe ụfọdụ ha nwere ike ibibi akụkụ anọ nke ìgwè ehi.
Ize ndụ maka saigas na nkịta kpafuru akpa, nkịta ọhịa, nkịta ọhịa. Ọtụtụ mgbe, ndị a na-eto eto na-eri anụ na-ata ahụhụ site na oke ọhịa. Ma ụmụ amụrụ ọhụrụ nke anụ a nwere ike iyi egwu, nkịta ọhịa na ugo.
Ka o sina dị, ndị ọkụkụ na-atụ ụjọ maka saigas. Ka ọ na-erule mmalite nke narị afọ nke 20, ebibiri ha nke ukwuu, yabụ n'ọtụtụ ebe ha bi na nso nso a, saigas bụ ihe na-agaghị ekwe omume izute. Ọ bụ ya mere Lenin kwesiri iwepụta iwu na-egbochi mbibi nke oke ala. Mana na 1950s, a nabatara ichu nta a nke saiga. Naanị na 70s saigas na-echeta ọzọ ma machibido ịchụ nta. Mana ka ọ dị ugbu a n’ụwa naanị enwere 35 puku mmadụ, na tumadi ha bu nwanyi.
Ka ọ dị ugbu a, a na-arụ ọrụ niile dị mkpa iji weghachite ụdị ụdị ụdị ahụhụ ga-adị. Ya mere, emebere ma chebe ebe maka saigas. Dịka ọmụmaatụ, Rostovsky Reserve amaara, nke dị na Ọdọ Mmiri Ọtụtụ na ama - Gudilo. Ulo oru anumanu nke anumanu weghaara na nchikota umu anumanu a, onu ogugu ya dara nke oma. Ugbu a edepụtara saigas na Akwụkwọ Red, ebe enwere ohere ịhụ foto saiga. Na ka ọnụ ọgụgụ anụ ọhịa tolitere, enyere onyinye dị iche iche na-enye gị ohere ichebe ma chebe anụmanụ a dị ịtụnanya.
Nkọwa
Dịtụ obere anụmanụ na-akpụ akpụ, anụ ahụ ogologo 110-16 cm, ọdụ 8-12 cm, ịdị elu na-akpọnwụ 60-79 cm. Oge toro ogologo na nwayị, dị mkpụmkpụ ụkwụ. Imi n'ụdị dị nro, fụrụ akpụ, proboscis mkpanaka nwere akụkụ gbara ya gburugburu, imi imi na-emepụta mmetụta nke "mgbachi agbachi agbachi." Ars na-eji mkpọ ọhụụ. Ogwe aka etiti dị n'etiti ndị dị n'akụkụ. Naanị ụmụ nwoke nwere mpi. Ha dikasịrị dị ka ogologo n'ogologo isi wee ruo ihe dị ka 30 cm, translucent, na-acha odo odo na-acha ọcha, na-adịkarịghị adị, ụzọ abụọ n'ụzọ nke ala nwere ngagharị ala kwa afọ, dị na isi ihe fọrọ nke nta ka ọ kwụ ọtọ.
Akpachapụ ajị n'oge ọkọchị na-acha ọbara ọbara, na-agba ọchịchịrị na midline nke azụ wee jiri nwayọọ nwayọọ na-agbada n'ime afọ, na-enweghị ọdụ "enyo", nke dị ala ma dị ụkọ. Aji ajị oyi n’oge dị elu ma sie ike karị, oke ọkụ, ụrọ na-acha. Shedding ugboro abụọ n'afọ: na oge opupu ihe ubi na ụbịa.
Enwere obere infraorbital, inguinal, carpal na interdigital glands kpọmkwem. Nọtisi abụọ - abụọ abụọ.
Ebee ka saiga bi?
Foto: Saigaki na Kazakhstan
Dị ka ebe obibi, anụmanụ ndị a bi ebi na-ahọrọ ala sara mbara na ahịhịa dị ala. Saigas bido n'ime steepụ ma ọ bụ ọkara ọzara. Ha na-anwa izere ndagwurugwu, ugwu, ma ọ bụ oke ọhịa.
N'oge gboo, saigas bụ ihe juru ebe niile na Eurasia ọgbara ọhụrụ. Taa, ha nọ na njedebe nke mkpochapụ, ebe obibi ha ebelatawo nke ukwuu.
Mpaghara ebe umu anumanu bi:
- Mpaghara Astrakhan nke Russia,
- Republic nke Kalmykia,
- Altai
- Kazakhstan,
- Uzbekistan
- Kyrgyzstan,
- Mongolia,
- Turkmenistan
Saigas na-ahọrọ ala ahụ n'ihi eziokwu ahụ bụ na a na-enye ha ihe siri ike. Site na mmalite nke oge oyi na oge oyi, ha na-ahọrọ ịkwaga na obere ebe ndị snow na-ekpuchi, ebe ọ bụ na nnukwu ikuku snow na-eme ka ihe isi ike na ịkwaga. Saigas na-agbakwa mbọ izere ịnọ na ájá ájá, ebe ọ bụ na o siiri ha ike ịkwaga ebe ọzọ, na-agbanahụ nchụso nke ndị na-eri anụ. Anmụ anụmanụ na-anọ nso n’elu ugwu n’oge udu mmiri, mgbe ahuru na oge snow na oke ifufe siri ike.
Ndị nnọchianya nke mpaghara a guzobere ụdị mmegharị ọ bụla - amble. N'ụzọ dị otú a, ha na-enwe ike ịzụlite oke ọsọ dị elu - ruo 70 km / h. Saigas nwere ike ibi na mbara ọzara na ugwu nta. Na Kazakhstan, ụmụ anụmanụ na-ebi oke elu ruru mita 150 ruo 650 karịa oke osimiri. Na Mongolia, olulu dị nso na mmiri mmiri na-anọchi anya ebe obibi ha.
N’oge oke unwu ala, mgbe umu anumanu nwetere nsogbu ma choo uzo isi nweta nri, ha puru iba n’ala ubi ma rie oka, ọka, na ihe ndi ozo n’ubi. Na nmalite oge mgbụsị akwụkwọ, ụmụ anụmanụ na-ahọrọ ebe ọ kachasị dịrị ha mfe ịchọta isi iyi nri ma nwaa ịnọ n'akụkụ ọdọ mmiri.
Kesaa
Saiga bụ onye nnọchi anya agadi nke a na-akpọ mammoth fauna (yana anụ rhinoceros nke nwere ajị anụ na saber-toothed).
Mgbe ngwụcha ọkụ gasị Late Valdai, saigas bi site na ndịda ọdịda anyanwụ nke Europe, gụnyere British Isles, ruo etiti Alaska na northwest Canada. Na narị afọ XVII-XVIII, saiga biri na steepụ na ọkara ọzara site na ala ala Carpathians na ọdịda anyanwụ ruo Mongolia na ọdịda anyanwụ China n'ebe ọwụwa anyanwụ. N'ụbọchị ndị ahụ, ọ rutere na Kiev na Baraba steepụ nke Siberia. Kaosinadị, n'ọkara nke abụọ nke narị afọ nke XIX, ndị mmadụ gbakọtara na mbara oghere ndị ahụ ngwa ngwa, saiga fọrọ nke nta ka ọ pụọ na Europe. Oke saigas n’Eshia belatara nke ukwuu. N'ihi ya, na mmalite nke narị afọ nke 20, echekwara ya na Europe naanị na mpaghara ndị dịpụrụ adịpụ nke ala Volga, na Asia - n'akụkụ Ustyurt, na Betpak-Dal, na ntinye nke Ili - Karatal (sands nke Saryesik-Atyrau), na olulu ndị dị na ndagwurugwu ọdịda anyanwụ nke Mongolia na ụfọdụ ebe ndị ọzọ.
Nke a sotere onu ogugu nke onu ogugu na nke mkpochapu saigas na 1920s, mana ekele nke usoro ejiri chebe na elu nke saigas, ndi mmadu enwetara ma na 1950s onu ogugu abuo kariri nde abuo ndi bi na steepụ na ọkara ala USSR (a na-eche na na Pleistocene ha bara ụba ma biri na steepụ oyi na ndị ọzọ na - anọchite anya mammoth fauna). N'oge ụfọdụ, ndị na - ahụ maka ọdịmma anụmanụ, dị ka Wildwapụ Anụmanụ Ndị Bi na ,wa, gbara ume ịchụ nta Saiga, na-akpọ mpi ha ụzọ ọzọ na mpi rhino Onu ogugu a agbadaala ozo, ugbua saiga di na ndepụta nke umu anumanu nke ndi otu International Union for Conservation of Nature dere.
Mgbe Soviet Union kwatasịrị, ka ọ na-erule 2008, ihe dị ka saiga 50,000 nke ụdị ndị ahụ ka dị ndụ. Saiga tatarica tatarica na ndị bi na Russia (North-Western Caspian) na mpaghara atọ nke Kazakhstan (Volga-Ural Sands, Ustyurt na Betpak-Dala). N'afọ 2010, saigas dị puku iri na abụọ nwụrụ n'ihi ọrịa shuga nke lekọtara nsọ, na mpaghara mpaghara Volgograd na Kazakhstan. Iji chekwaa saiga bi na Northwest Caspian mpaghara, na 1990 na Republic of Kalmykia (Russia) Emepụtara Black Lands Reserve. N’afọ 2012, ụlọ ọrụ saiga dị na Kalmykia nwetara ogige eletrik zuru oke.
Onu ogugu bi na Mongolia abuo abuo (Shargin Gobi na mpaghara Manhan Somon) bu ndi ozo - Saiga tatarica mongolica ma ugbu a ọnụọgụ dị mmadụ 750 (dịka Jenụwarị 2004).
Na Zoo Moscow, zoos na San Diego na Cologne ha nwere ha n'oge gara aga na nchịkọta ha. Enwere atụmatụ ịtụgharị mmiri nke saiga dị na mpaghara ugwu ọwụwa anyanwụ Siberia dịka akụkụ nke ọrụ Pleistocene Park.
2010 na Republic of Kalmykia ka akpọrọ Afọ Saiga.
N’ala Ukraine, otu obere saigas (ihe dị ka narị anụmanụ isii) bi na mpaghara Askania-Nova.
Akụkụ nke akparamagwa na ụdị ndụ ha
Foto: anụmanụ anụmanụ Saiga
Saigas bụ anụ ụlọ; ha anaghị abụ naanị na okike. Ha na-ezukọta n'ọtụtụ anụ ụlọ, onye isi ya bụ onye ndu siri ike ma nwee ahụmihe. Onu ogugu nke otu ìgwè di otu a nwere ike buru site n'otu mmadu rue ise rue iri na isii. Anụ dị iche iche nwere ndụ ha. Ha na-akwaga na mpaghara dị iche iche na-achọ nri, ma ọ bụ na-agbapụ ihu igwe. Ọtụtụ mgbe ha na-aga ọzara na mmalite nke oge oyi na udu mmiri oyi, ma laghachi na steepụ na ụbọchị mbụ na-ekpo ọkụ.
Site na mmalite nke oge oyi, ndị isi nke ìgwè anụmanụ dị iche iche na-alụkarị ọgụ, nke nwere ike igbu ha. Nomadic ndụ na-emetụtakwa mmegharị nke ndị bi. Uzo ije na ije ya na egosiputa ezigbo onye ndu. Ọ bụghị ndị niile dị n’ìgwè ehi nwere ike ikwekọ na ya. Yabụ, ọtụtụ anụmanụ anaghị erute ebe ha na-aga, na-anwụ n'ụzọ.
Mụ anụmanụ nwere ike imeghari n'ọnọdụ ọnọdụ. Ha nwere ike ịlanarị na mpaghara nwere ntakịrị nri na mmiri, ma n'ọnọdụ ndị a, ha ga - adị ndụ obere oge. N'ime usoro mmegharị, ụmụ anụmanụ na-enwe ike ịkwaga na oke ọsọ, mgbe ụfọdụ na-eru 80 km / h. Mgbe ha na-erute ihe egwu, ha na-eji otu igwe ya efe efe. Anụmanụ na-arịa ọrịa ma ọ bụ nke na-esighị ike na-anọ n'azụ ehi, ọ na-anwụkarị n'ihi ọgụ ndị na-eri anụ.
Immụ anụmanụ bụ ndị sitere n'okike dịka ọmarịcha ndị na-egwu mmiri, n'ihi nke ha nwere ike imeri ahụ na mmiri nwere oke mmiri na enweghị nsogbu ọ bụla. Site n'okike, anụmanụ nwere ịnụ ọmarịcha ihe, nke na-enyere ha aka ịmata ọdịiche dị n'etiti rustles nke dị ize ndụ n'ime ọtụtụ kilomita. Na mgbakwunye na ịnụ ntị dị mma, ụmụ anụmanụ nwere isi isi, nke na-enye gị ohere inwe mmetụta mgbanwe nke ọnọdụ ihu igwe, ịbịaru mmiri ozuzo ma ọ bụ snow.
Oge ndu umu anumanu di ala ma dabere na okike. Lesmụ nwoke dị ndụ afọ anọ adịchaghị anọ, afọ ise, afọ ndụ nwanyị ka ọ dị afọ 10-11.
Kazakhstan
N'oge ndị Soviet, enyere ikike saiga dị na Kazakhstan aka ịchụ nta, nke nọ n'okpuru ikike nke Kọmitii Steeti nke Kazakh SSR na Ọmụmụ Ihe Ọmụma na Nchịkwa Nature. Ike ha gụnyere njikwa nke ịgbapụ ụlọ ọrụ na ichebe ụwa anụmanụ pụọ n'aka ndị ọkụkụ. Ejikwa usoro nchekwa na nchekwa n’ezighi ezi. Gọọmentị nyere ndị ọrụ ịchụ nta ahụ aka ha idebe anụ ụlọ ha, belata ọnụ ọgụgụ ndị na-eme égbè site na ọnụọgụ ndị ahụ. Ọtụtụ mgbe, ọ gafere pasent 20. Iji nweta ọnụ ọgụgụ dị elu nke owuwe ihe ubi, ịchụ nta ugbo juputara na onu ogugu ndi mmadu. Dabere na mpempe akwụkwọ ndị ahụ, ọ tụgharịrị na ha gbagburu pasent 20 nke anụ akụkọ ifo na-adịghị, n'eziokwu, ha gbagburu pasent 40 ma ọ bụ karịa, ma ọ bụrụ na ị gụọ na ọnụ ọgụgụ mmadụ n'ezie. Kemgbe 1985, n'ihi oke saigas dị na Republic ahụ, enyere ndị Kazakh Zoological Combine ikike nke mmepụta saigas na ire mpi ya n'ahịa mba ọzọ. Ndi ulo oru a bu nke ndi Kazakh Main Ngalaba nke na anakpo ananuhu nke di na Council nke Kazakh SSR. Site na mbido perestroika (1985) rue 1998, mpịakọta mpị dị 131 ka ebupụ. Yabụ na mbido 1990, saiga ndị bi na Kazakhstan dị ihe dị ka otu nde isi, mana mgbe afọ iri gasịrị, ọnụ ọgụgụ ụmụ anụmanụ belatara ruo ihe dị ka puku abụọ. N'afọ 1993, iwu mbufe mpi ruru ihe ruru 60 tọn. N'afọ 2005, akpọrọ moratorium na-agba saigas, nke ga-adịgide ruo mgbe 2021. N'afọ 2014, ọnụọgụ saigas ruru mmadụ 256.7 puku mmadụ. Na mkpokọta, mbelata ọnụọgụ saiga na Kazakhstan nwere njikọ ugbua na ọgụ na-aga n'ihu na ọrịa na-efe efe. Ọzọkwa, a na-ahụta ọnwụ nke saigas n'ihi icing nke steppes, nke na-egbochi mmịpụta nri. N'oge ndị Soviet, n'oge ọkọchị na-ajụ, ndị na-eri nri na-edozi ya napụtara ha. Ministri muta na sayensị na 2012-2014 ekenyela iri puku nde 332 maka ọmụmụ gbasara ọrịa na-efe efe n'etiti ọnụ saiga.
Na Osimiri asaa, a na-ahụ saiga dị na mpaghara ugwu-ukwu nke ọhịa, site na ebe ọ na-awagharị maka oge oyi ruo ọzara na-enweghị snow na akụkụ ọzara nke dị n'akụkụ Tien Shan. Mgbe ụfọdụ, ụmụ anụmanụ na-abanye na ndagwurugwu Chuy, ebe, ee, na ha anwụghị ọtụtụ site na anụ ọhịa wolf n'ihi ịchụ nta.
Ọdịdị mmekọrịta ọha na nwa
Foto: Saiga Cub
Site n'okike, saigas bụ anụmanụ karịrị otu. Ihe e ji amata oge mating bụ oge site na site na Nọvemba ruo mbido Jenụwarị. Oge a dabere na mpaghara ebe obibi. Na Kazakhstan, oge ezumike na-anọ site na Machị ruo Eprel. Oge umu anumanu jiri rue iri abali iri rue n’abali iri n’ato. Nwoke ọ bụla tozuru oke na nwoke na eme onwe ya oke, na - ebubata ụmụ nwanyị ise ruo iri, nke ụmụ nwoke na - echebe site na ibanye na ụmụ nwoke nọ na mpụga.
Ebe a na-akpọ harem etinyere na mpaghara ụfọdụ, akụkụ ya dị mita 30-80. N'ime oge a, ụmụ nwoke na-eme ihe ike, na-alụ ọgụ maka ikike nke ịbanye na nwoke ma ọ bụ nwanyị ọzọ. Ọgụ dị otú a na-ejikarị ọnya na ọnwụ.
N'oge inwe mmekọahụ na ụmụ nwoke, a na-enwe ihe nzuzo edobere iche site na mmebi ahụ na akụkụ aru. Atinggba mmiri na-abụkarị n'abalị, ụmụ nwoke n'ehihie na-ejikarị izu ike ma nweta ume. Ọ bụ n’oge a ka ụmụ nwoke na-eri ihe dị ntakịrị, ike ha na ahụ ha ga-efu. N'oge a, enwere ndekọ edere nke saiga ndị mmadụ.
Ndi nke nwanyi n’aghota nwoke rue uto n’onwa nke asatọ n’iru ndu nwoke. Ime ime dị ka ọnwa ise. Mamụ nwanyị ndị mụrụ ụmụ na-agbakọ n'otu ebe, tumadi na mbara ala nwere ahịhịa, ahịhịa dị ala. Akụkụ ahụ́ nwatakịrị amụrụ ọhụrụ dị kilogram 3-3.5.
N’ụbọchị mbụ, ụmụaka ahụ na-akwụkarị ngagharị. Mgbe amuchara umu ha, nne na acho nri na mmiri, ma na abia otutu oge ubochi ileta umu ya. Mụ amụrụ ọhụrụ na-eto ngwa ngwa ma na-esikwa ike, ọ bụrụlarị n'ụbọchị nke isii - ụbọchị nke asaa, ha na-enwe ike iso nne ha.
Usoro ihe omimi nke saigas na Kazakhstan
- 1981, Eprel - 180 isi saiga nwụrụ na ókèala mpaghara mbụ Turgai.
- 1984, Febụwarị - Eprel - anụmanụ dị narị puku abụọ na iri abụọ nwụrụ na mpaghara West Kazakhstan.
- 1988, Mee - ihe dịka 500,000 saigas nwụrụ.
- 1993 - N'ihi oge udu mmiri nke snow, onu ogugu ndi mmadu nke Betpakdala nwere ihe kariri nari abuo na asaa rue puku 270.
- 2010 - puku saigas dị puku iri na abụọ nwụrụ.
- N'afọ 2015, Mee - na mpaghara Kostanay, Akmola, na Aktobe, ihe karịrị saigas 120,000 nwụrụ. Ihe kpatara ọnwụ bụ ọrịa nje nke pathogen Pasteurella multocida, ya bụ, pasteurellosis.
Ndi iro ndi oma nke saigas
Foto: Saiga na ukwu ala
Dịka ndị nnọchite anya mpaghara ọ bụla, saigas na-abụkarị anụ oriri maka ndị na-eri anụ bi na mpaghara saigas.
Ndi iro nke ibilates:
Mgbe mgbe, ndị na-eri anụ na-eche anụ ha ga-eri n’ime ha mgbe ha zukọrọ n’ìgwè ewu na atụrụ maka mmiri. Ndị na-ahụ maka ụmụ anụmanụ kwuru na mgbe a wakporo ya n'oge ọ na-atụghị anya ya, mkpọ nke anụ wolf nwere ike ibibi otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ìgwè anụ. Ihe kachasị njọ nye ọnụọgụ anụmanụ bụ mmadụ na ọrụ ya. N 'ogugu buru ibu, ndi oru ugbo na acho acho acho acho, ihe di uto na ezi nri, na mpi nke anumanu jiri kpochapu saigas.
Mpi anumanu ndia bara ezigbo uru ma a na eji ha eme ihe na mbuputa ogwu ozo na China. A na-eme ntụ ntụ site na ha, nke bụ akụkụ nke antipyretic, mgbochi mkpali, yana ịkwado ahụ. Ọzọkwa, ndị dọkịta China na-eji ntụ ntụ dị ka ọgwụ maka ọrịa nke imeju, migraine, na pathologies nke eriri afọ.
A na-akwụ nnukwu ego maka mpi ndị dị otú ahụ na ahịa ndị China, ọchịchọ maka mpị saiga dị ukwuu n'oge niile, yabụ ndị ọkwà ọchụnta ego na-achọ itinyeghachi akpa ha site na igbu anụmanụ ndị a dị ịtụnanya.
Akwukwo banyere akuko
Herberstein letara Isi nke Moscow ugboro abụọ (na 1517 na 1526) na "Notes on Muscovy" o dere banyere anụmanụ a:
"N'ala dị larịị dị nso na Borisfen, Tanais na Ra enwere atụrụ ọhịa, a na-akpọ Pole Solhac, na Muscovites - saig (Seigack), oke nne mgbada, ma ọ nwere ụkwụ dị mkpụmkpụ, mpi ya dị ogologo karị ma yie ya yiri mgbaaka, Muscovites na-eme ka mma ejiri mma mma ha. Ha dị ngwa ngwa ma wụ elu nke ukwuu. ”
Na mmalite nke narị afọ nke 20, saigas bụ isiokwu nke ịkụ azụ dị ukwuu na steepụ nke Kazakhstan, ọkachasị nso Oké Osimiri Aral. Akwukwo Brockhaus na Efron na - akoputa ihe omuma ndi a banyere ichu nta saiga:
C. etinyere n’ime oke ego n’oge ọkọchị, n’ọkụ, mgbe ike gwụsịrị ha n’ọgụ megide ụmụ ahụhụ na-emekpa ha ahụ - midges, gadflies, na ọkachasị larvae nke ire na-etolite n’akpụkpọ ahụ ha, n’achọghị izu ike, C. abanye n’ajọ mmụọ ma ọ bụ dị ka onye ara. jiri ọsọ na-aga ije, ma ọ bụ dị ka ndị nzuzu guzo n'otu ebe ma na-egwu olulu (cobla), ha wee dinaa n'ime ha, na-ezo imi ha n'okpuru ụkwụ ha, mgbe ahụ, ha na-amali elu na-akụda n'ọnọdụ ha, n'oge awa ndị ahụ S.. " ", Ha na - atụfu nlezianya ha na - eme, ndị dinta na - amata ha gbagburu. Ndi dinta Kyrgyz na-ata ahihia S. na achikota na ndi enyi ha, ndi n’aputa na egbe, tumadi na ebe ha na a wateringu mmiri, ma obu n’elu oke ahihia a kapuru n’azu, nke S. na-agbadata n’ebe a na-akwọ mmiri, mgbe ahụ ha na-ekiri ya na ụzọ, n’akụkụ osimiri, ha na-abanye olulu na ice na-amị amị nke S. na-enweghị ike ịgbaga. Mgbe ụfọdụ, ha na-achụgharị nkịta Baikal na karategin greyhounds (mmiri), bụ nke ike dịpụrụ iche na-egosipụta, ndị dinta na-aga ụdị achụ nta ahụ na abụọ, nke ọ bụla nwere otu ụzọ greyhounds na mkpọ ahụ, na-ahụta S., otu n'ime ndị dinta na-ebugharị ìgwè ehi, nke ọzọ na-aga ihe dị ka kilomita 5-8, dinta nke mbụ na-amalite ụmụ nkịta ma na-achịkwa anụmanụ maka dinta nke abụọ, onye, na-echere S., na-ahapụ nkịta ya, ha na-adị mfe ịchụkwute anụmanụ nke ịchụ ọsọ mbụ. N’oge ufodu, ha na eji ugo eji acha odo odo na –chu S.. Mụ nwanyị Kyrgyz na-agbadata ụmụ nwanyị dị ime mgbe ụfọdụ, mgbe ha mụsịrị nwa, ha na-ejide ụmụ ndị ka dị obere, ndị nke ikpeazụ na-eji ewu ewu eme nri ma na-eme isi ike. S. anụ na -eme nri dị ụtọ nomad, mpi bụ ngwaahịa bara uru mgbanwe ego, na anụ bụ ihe kachasị mma maka ịme doxes (ergaks).
Mpi nke umuaka S. na-acha odo odo na-acha edo edo zuru oke, nke nwere ogidi ojii, na-akwu akwu, ma na-egbu maramara, mpi nke ochie S. bu agba odo-edo edo, nkpuru opaque, nke nwere ogwe ogologo. Wool S. dị mkpụmkpụ ma sie ike, na-aga ngwaahịa dị iche iche. Azụ saiga dị na mbido narị afọ nke 20 dị ezigbo mkpa, ọnụọgụ nke mpi mbupụ ruru puku kwuru puku n'ogologo oge 1894-1896.Ihe isi ike dị n’azụ azụ a bụ na emepụtara ya n’oge oke ọkụ, n’ihi nke ndị na-egwupụta ihe jiri ya na-ebu nnu na ọwara na nnu nke anụmanụ ewepụtara n’ebe ahụ a na-achụ nta.
Onu ogugu na udiri onunu
Foto: Saigas n'okike
Ruo taa, anụrụ anụmanụ ahụ aha na mba ụwa, n'akwụkwọ Red Red nke Russia nwere ọkwa nke ụdị nnụnụ nọ na njedebe. Ndị ọrụ nyocha chọpụtara otu omume sirila gbadata ọnụ ọgụgụ ụmụ anụmanụ ndị a na njedebe nke narị afọ gara aga.
N'oge ahụ, usoro ọgwụgwọ ọzọ malitere ito eto na China wee malite inye nnukwu ego na ahịa maka mpi ụmụ anụmanụ, site na nke a na-emezi ntụ ntụ ọgwụ. Na mgbakwunye, akpụkpọ anụ anụmanụ na anụ ha, nke nwere njiri mara mma dị oke mma, bara ezigbo uru. Ọnụ ọgụgụ ndị ọkụkụ ahụ malitere ịrị elu ngwa ngwa, na-egbukwa ụmụ anụmanụ n'ụzọ enweghị obi ọjọọ.
N'oge mgbe ọnụ ọgụgụ anụmanụ dị ala nke ukwuu, ndị ọchịchị malitere iche banyere ịmepụta ogige ndị pụrụ iche nke mba ndị nwere ike iweghachi ọnụ ọgụgụ anụmanụ ndị a. Agbanyeghị, ụdị mgbalị mbụ ahụ kụrụ afọ n'ala. Ndị na-ahụ maka ụmụ anụmanụ na-ekwu na nke a bụ eziokwu na e keghị ọnọdụ dị mma maka ịdị adị na ịmụ nwa, ndị ọkachamara emepụtabeghị mmemme maka iweghachi nọmba saiga.
Nkewa
Onu ogugu bi na odida ọdịda anyanwụ Mongolia ka enyere ikike - saig Mongolian (Saiga tatarica mongolica), ọnụ ọgụgụ nke ya bụ 750 mmadụ. Onu ogugu ndi ozo nile no na ndi no na ha no na ha. Saiga tatarica tatarica. Researchersfọdụ ndị nyocha chere na Mongolian saiga dị ka Pleistocene ma kpọọ Saiga borealis mongolica .
Nchedo Saiga
Foto: Akwụkwọ Saiga Red
Iji kpuchido ụmụ anụmanụ na mbibi, nchekwa na mmụba ha, edepụtara ha na International Red Book dị ka ụmụ nke nọ na njedebe nke mkpochapụ. Na mgbakwunye, etinyere ha na Ndepụta ụmụ anụmanụ edepụtara dị ka ndị nnọchianya nke ahịhịa na anụ ụlọ, nke ịchụ nta nke ga-amachi ma ọ bụ amachibido.
Ngalaba nke akụ na ụba ịchụ nta nke Russian Federation na-azụlite usoro mmebe iwu iji mee ka ndị omekome na oke ọrụ dị maka mbibi nke ụdị anụmanụ ndị a na-adịghị ahụkebe, yana mmepe nke mmemme pụrụ iche iji lekọta ma weghachite ọnụ ọgụgụ nke anụmanụ ndị a.
Ndị na-ahụ maka ụmụ anụmanụ na ndị na-eme nchọpụta na-agba ume ka e mepụta ihe ndozi na ogige ntụrụndụ mba ebe ọ dị mkpa iji mepụta ọnọdụ dị nso na saiga. Naanị na gburugburu ebe dị otú a, ebe nri ga-ezuru, ka enwere ike inweta nsonaazụ mbụ. Saiga bụ onye nnọchi anya ochie nke flora na nke sauna, nke jigidere ọdịdị mbụ ya site na mgbe ọ malitere ịdị n'ụwa. Taa, ọ nọ na njedebe nke kpamkpam, ọrụ nke mmadụ bụ idozi mmejọ ya yana igbochi mbibi ya kpam kpam.
Na akwụkwọ
Na Chungiz Aitmatov's novel “Scaffold”, a na-akọwa ịchụ nta saiga dị ka ndị a:
Ndị helikọpta na-achụ nta, na-aga site na nsọtụ abụọ nke anụ ụlọ, nke redio na-agwa, na-ahazi, jide n'aka na ọ dịghị agbasasị gburugburu, na ọ dịghị mkpa ịchụ ehi ọzọ na savannah, ma nwekwuo egwu na-arịwanye elu, na-amanye saigas ịgba ọsọ siri ike ma sie ike. ha gbara ọsọ ... Ha, ndị ọkwọ ụgbọ elu helicopter, nwere ike ịhụ ụzọ nke ọma ka otu mmiri ojii na-aga n'ihu nke oke egwu si na-agbada na steepụ ahụ, na-acha ọcha ntụ ntụ ...
Ma mgbe ndagwurugwu ahụ a na-akpagbu wụsara na nnukwu mbara ala, ndị helikọpta bịa na-ezute ha n'ụtụtụ. Ndị dinta cheere ha, ma ọ bụ, ndị na-agba ụta. N'ala ndị UAZ mepere emepe, ndị na-agbapụ ụgbọ mmiri na-anya ụgbọ mmiri Saigas n'ihu, na-agbagbu ha site na egbe igwe, tụọ oghere, enweghị anya, na-amagharị dị ka hay. Ndị na - eso ha n'azụ bụ ndị na - anya ụgbọ mmiri na - ebugharị - ha tụbara otu otu na otu, na ndị mmadụ chịkọtara mkpụrụ ọkụkụ n'efu. Ọtụtụ ụmụ nwoke na-enweghị oge ọ bụla, ngwa ngwa zụlite ahịa ọhụrụ, na-atụgharị saigas na-enweghị ebe obibi, chụrụ ndị merụrụ ahụ ma kwụsịchaa, mana ọrụ ha bụ ịghafe ozu ha n'ọbara ma tufuo ha n'ime otu dara ada! Savannah kwụrụ chi dị iche iche ụtụ ọbara maka ịnwe ike ịnọgide na-abụ savannah - ugwu nke saiga ozu zoro n'anụ.
Akụkọ banyere onye edemede Russia na onye nta akụkọ Yuri Geyko, nke onye ode akwụkwọ a lere anya dị ka ọrụ aka ya kachasị dị mkpa, sitere na nkọwa nke ịchụ nta saiga iwu na-ezighi ezi nke mere n'oge ịchụ nta nke ihe mberede, na ikpe na-esite.
Eziokwu Nwere Mmasị
- Onye Okenye White, bụ onye Buddha chi ọmụmụ nke ịdị ogologo na ogologo oge, ka e lere anya dịka onye nlekọta saigas nke Kalmyks. Amachibidoro ya oge ịchụ nta na saigas, jikọtara ọnụ: a kwenyere na n'oge a White Elder n'onwe ya na-agba ha mmiri.
- Eziokwu na-adọrọ mmasị, mana nke a na-apụghị ịtụkwasị obi banyere saiga bụ onye a kpọtụrụ aha na fim A Ihe Mmụta Akwụkwọ: otu ugboro n'ime isi ụgbọ ala na-agagharị, ọ na-agba ogologo oge n'ihu.
- Site na ida USSR, saigas a na-achịkwaghị achịkwa ebido ebumnuche mbupụ mpi na China. Dabere na magazin Geo, na oge site na 1990 ruo 2003-2006, ọnụ ọgụgụ saigas n'ụwa belatara site na 94-97% - site na ihe dị ka otu nde mmadụ ruo 31-62.5.
Nke a bụ ihe mbipụta nke Kazakhstan nke Ural Week dere:
“N'egwuregwu ọdịnala ọdịnala China, mpi saiga dị na mpi nwere rhinoceros ma kụọ ya dị ka nwere ọgwụ antipyretic na ahụ na-asacha ahụ ma a na-eji ya agwọ ọrịa ọkụ," ọrịa ime, "yana ọtụtụ ọrịa imeju. N'ihe dị ka mgbe ọ na-anwụ ma ọ bụ ọdịdọ n'ihi oke ọkụ, mpịcha saiga na Rhino na-ejikọ ọnụ. Na njikọta ọgwụ ndị ọzọ, a na-eji mpi saiga agwọ ọrịa isi ọwụwa, ọgbụgbọ na ọrịa ndị ọzọ. Usoro ọ bụla bụ 1-3 grams nke ezigbo mpi ntụ ntụ, a na-asọ mmiri ma ọ bụ nke mmiri. ”
SharePinTweetSendShareSend