Thewa sayensị sayensị juputara na nkuzi ọzọ banyere ihe na-akpata nbibi nke ụdị anụmanụ na mbara ala. Dabere n'ụdị ndị ọrụ nke National Center for Scientific Research (France) gosipụtara, anụmanụ ndị ochie bibiri nnukwu ọla.
Nsonaazụ nyocha nke edepụtara na akwụkwọ akụkọ Nature Communication na-egosi na oge edere n'afọ 420 - 485 nde afọ gara aga, enwere oke nsị nke anụmanụ dị ndụ nwere nsị siri ike. Dị ka ndị ọkà mmụta sayensị si kwuo, mmiri mmiri bi na ụwa (pasent nke karịrị ndị ọzọ niile) nwụrụ ọ bụghị ma ọlị n'ihi mgbanwe mgbanwe ọnọdụ ndị dị na mbara ala, mana n'ihi ụba ọdịnaya nke ọla ndị dị na gburugburu ebe obibi, i.e. - na mmiri.
Anụmanụ nke ihe mgbe ochie ghọrọ ihe mkpocha n'ihi ọla ndị na-egbu egbu.
Mgbe ha jiri nlezianya mụọ ihe banyere anụ ndị dịnụ, ndị ọrụ nyocha ahụ kwubiri na oke ọla kọpa karịrị ya, ya na opu, mezue, na iron n'ime mmiri ahụ. N’ime ntakịrị ntakịrị, ihe ndị a adịghị emerụ ihe ndị dị ndụ, ma nnukwu nchịkọta nwere ike ibute ọnwụ n’ụzọ dị mfe.
Agbanyeghị, kedu ihe kpatara “ntọhapụ” nke nnukwu ihe ndị a na - emerụ emerụ n'oké osimiri, ndị ọkà mmụta sayensị adịbeghị njikere ịkọwa.
Ọ bụrụ n ’njehie, biko họrọ mpempe ederede pịa Ctrl + Tinye.
Ihe kpatara ikpochapu anumanu
- - Gburugburu ebe obibi. N'ụzọ bụ isi, anyị pụtara mmetọ ikuku na mmetọ mmiri, ebe ọ bụ nke a bụ ihe kachasị nwee ike na steeti gburugburu ebe obibi.
- Ihe omume ndi mmadu. Dịka ọmụmaatụ, owuwu, ma ọ bụ ebe egwu ọka. I nwekwara ike icheta maka ịme oku na mpaghara ala.
- Chụ nta na ịkụ azụ. N'oge niile, ndị mmadụ na-enwe mmasị igbu ụmụ anụmanụ. Mana ọ bụrụ na ebumnuche mbụ bụ mmịpụta nri, ugbu a ndị mmadụ na-eme ya naanị maka ntụrụndụ.
Nsonaazụ doro anya
- - Ọnwụ nke ọgwụgwọ-onwe nke biosphere. N'ezie, nke a pụtara ọnwụ nke ọtụtụ anụmanụ na osisi.
- Imebi iwu nri, nke nwekwara ike bute ọnwụ nke anụmanụ dị ndụ.
Mmechi
Mbibi nke ihe ọ bụla dị ndụ nwere ike ime ka enweghị nhazi usoro niile. Nke a ga - eme n'ihi otu ihe dị mfe na ihe niile dị n'okirikiri jikọrọ ọnụ, na mwepu nke otu n'ime njikọ dị na yinye nwere ike ibute mbibi nke otu olu. Mana, ọ dabara nke ọma na ọdịdị abụghị ihe enyemaka. Ihe dị ndụ nwere ike imeghari ma megharia. Nke ahụ bụ ihe ha na-azọpụta ugbua site na mbibi.
Ala igbo
Igbukpọ oke ọhịa bụ nnukwu nsogbu metụtara gburugburu ebe obibi. N'ezie, ka oke nke oke ohia na-ebelata, ikike ha ime ka ikuku dị ọcha na-ebelata.
Ọrịa
Ọrịa na-agbanwe agbanwe oge niile, oge ọ bụla na-agbasi ike. N'ihi ya, ntiwapụ ọrịa na-efe efe na-eweta nnukwu ihe iyi egwu.
Mgbatị Mpụga
Na Africa, 16% nke megafauna genera dị adị nwụrụ (8 n'ime 50), na Asia 52% (24 n'ime 46), na Europe 59% (23 n'ime 39), na Australia na Oceania 71% (19 nke 27) na North America 74% (45 n’ime 61), 82% na South America (58 n’ime 71). Na mba America, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụdị anụmanụ niile nwere ọtụtụ ihe karịrị otu ton, nke bi ebe a ruo oge ngwụcha nke Pleistocene, gwụsịrị. Ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara mmụba nke ọnụ ọgụgụ ụmụ ahụhụ sitere na Africa na America, na-ejikọta nke a na ntụziaka nke ịkwaga mmadụ.
N’adịghị ka Australia, South na North America, n’Africa ịba ama Homo tinyere ndị obodo ya ruo ọtụtụ nde afọ, na-eji nwayọọ nwayọọ amalite. Themụ anụmanụ Africa amụọkwa ịtụ egwu mmadụ, na-azụlite ihe ịtụnanya na ịkpachapụ anya. Otu Drontovs otu ahụ, onye edekọtara aha ya na usoro akụkọ n'oge na-adịbeghị anya, ka anapụrụ ụdị ihe a. Ebube nnụnụ ndị a ruru ogo nke ejiri osisi were gbuo ha, na-abịa na-akụ isi.
Mbibi nke umu anumanu butere nke oma ihe nleghari ahihia. Mgbe rhinoceros nke ajị anụ ahụ na nke na-acha ajị anụ ahụ gbarie, osisi na-agbanwe mgbe ha gbasiri - tundra steppes nke ha na-ata ahịhịa juru eju. Nke a bụ n'ihi eziokwu na ụmụ oke nke rhinos na mammoth riri nri na-eto eto nke birches, na-egbochi ha ịba ụba nke ukwuu.
Ekwenye echiche a site n'eziokwu ahụ bụ na n'agwaetiti ndị dịpụrụ adịpụ n'etiti ndị mmadụ, mkpochapu megafauna anụmanụ mere ọtụtụ puku afọ mgbe e mesịrị, nke na-ebelata ịdị arọ nke hypothesis ihu igwe.
Ehi Steller biri na Commissioner Islands maka afọ 10,000, mgbe mkpochapụ zuru oke na kọntinent ahụ, ndị mmadụ bibiri ụdị a naanị afọ 27 mgbe nchọpụta ahụ gasịrị. Anụ mammoths nke Wrangel Island na St. Paul Island gasịchara mammoths nke ala mmiri karịrị afọ 6,000. Sloth nke ụdị Megaloknus biri na Antilles ma bibie ya afọ 4,000 gara aga, obere oge ka mmadụ mechara pụta n'agwaetiti ndị ahụ, ebe ebibiri ụdị mkpụrụ osisi niile dị ndụ na kọntinent America afọ 7,000 tupu mgbe ahụ.
Onu ogugu nke umu anumanu nwuru anwu:
- Na Sub-Saharan Africa, 8 n'ime 50 (16%)
- Na Eshia, mmadụ 24 n’ime 46 (52%)
- Na Europe, 23 n'ime 39 (59%)
- Na Australasia, mmadụ 19 n'ime mmadụ iri asaa na asaa (71%)
- Na North America, 45 n'ime 61 (74%)
- Na South America, 58 n'ime 71 (82%)
- Mụ anụmanụ lara n'iyi n'ihi mgbanwe ihu igwe metụtara nkwalite na ịdọrọ nnukwu oghere ma ọ bụ akwa mmiri, ihe na-esochi ahịhịa.
- Humansmụ mmadụ bibiri ụmụ anụmanụ: "echiche nke prehistoric ngafe"
Afrịka na Eshia
Afrika na Eshia emetụtachabeghị site na mkpocha Quaternary, na-efunahụ naanị pasenti 16 nke sauna na megafauna. Ihe ndị a bụ mpaghara mpaghara nwere meberefauna, ebe ụmụ anụmanụ dị ihe karịrị 1000 n'arọ. Na kọntinent ndị ọzọ, megafauna dị otú ahụ efuola ruo mgbe ebighị ebi.
N'otu oge ahụ, a dabere na mmalite nke ụdị mkpochasị na Africa n'ime nde afọ abụọ gara aga, na-egosiputa ụdị nnụnụ dị ebe ahụ - Homo habilis na Homo erectus. Na Esia, mgbe egosiri ebe ahụ Homo erectus 1.8 nde afọ gara aga. A na-ahụta usoro a - site na mbubreyo Pleistocene, megafauna malitere idafu ụdị anụmanụ ndị ọzọ na-anọghị nha. Site na mgbanwe ihu igwe, nke a anaghị eme, jiri nwayọ na-eme ka akụ dị iche iche iji jide anụ ndị ọzọ buru ibu. Mana n'ime ihe enwere ike ịnwe mmetụta anthropogenic, nke a emeghị, megafauna enweghị oge iji kwado mmetụta mmadụ na ịmalite ibi n'okpuru ọnọdụ ọhụrụ.
Megafauna nke furu efu n'Afrika na Eshia n'oge mmalite nke Pleistocene
Tụnyere nke nha nke homotherium na nke mmadụ
Mansoso Gigantopithecus blacki na Gigantopithecus giganteus
Ntughari ohuru nke Homo habilis
Nke puru iche nke Pelagornis sandersi na umuaka Andean nke ugbua na igha albatross
Sinomastodon - ekpochapu umu nne gi n’ime umu anumanu
Megafauna nke gbahapụrụ na Africa na Asia n'oge mbubreyo Pleistocene
Nnukwu polar bea
Ntughari Leptoptilos robustus na National Museum of Nature na Science, Tokyo, Japan
Akụkụ Leptoptilos robustus na nwoke nke oge a
Ntughari nke iru mmadu
Neanderthal sitere na Mustier Cave (omenala Mousterian), anatomist Solger, 1910
Tụnyere nha nke stegodone na mmadụ.
Tụnyere nha nke ụdị proboscis na nke mmadụ
Tụnyere nke European Mammoth na North American Mastodon
Ntughari ohuru bisiki
Oke Osimiri Pasifik (Australia na Oceania)
Otutu ihe achoputara na-egosi na mbibi Quaternary bidoro obere oge mmadu mbu mbu ruru Australia. N'oge ahụ, Australia ka bụ Sahul - otu kọntinent na New Guinea. Mmebi iwu bidoro afọ 63,000 gara aga, a hụwokwa mkpochapu kachasị elu karịa afọ 20,000. N'oge a, mmadụ rụrụ ọrụ mgbasawanye, na-ahụ ụzọ ọhụrụ, mbụ site na ebe obibi site na hominids. Usoro ndị yiri ya mere na agwaetiti ahụ, bụ nke dịgidere ruo Holocene -> mbata nke ndị mmadụ -> mkpochapụ nke akụkụ nke fauna.
N’ihi ya, n’agbata afọ 60,000 na 36,000 gara aga, Australia na Oceania tụfuru ihe megafauna niile. Ruo ugbu a, na mpaghara ndị a enweghi anụmanụ dị ihe karịrị kilogram 45 (ma e wezụga otu ụdị anụ kangaroo dị na Australia dị ihe ruru 60 n'arọ), nke na-agaraghị esi na kọntinent ndị ọzọ. Ọzọkwa, n'ime ọtụtụ nde afọ mmepe na mmalite gara aga, megafauna nke mpaghara ndị a nwere ụnwụ nri, ọnọdụ ihu igwe, na mgbanwe ihu igwe, mana anaghị anwụ.
Eziokwu a na-egosi na ihe kpatara mbibi megafauna bụ nwoke ahụ kpọmkwem, ihe kpatara anthropogenic. Nsonaazụ ya niile bụ enweghị nnụnụ zoro ezo n'ebe ndị a - nwoke ahụ n'onwe ya bibiri akwụkwọ niile na-achọ ịkọ nkọ na enweghị onye ga-emecha. Ọzọkwa n’Australia, ndị na-amụ banyere ihe mgbe ochie hụrụ obodo, ọnụ ọgụgụ ụlọ ụlọ ruru 146, achọtara isi. Nke a na - egosi ọkwa dị elu nke ndị bịara. Agbanyeghị, mgbe e mechara mbibi megafauna, ndị mmadụ tụfuru nkà ndị a - iwu ụlọ, ụta.
Europe na North Asia
Nkọwa a gụnyere mpaghara Europe dum, North Asia, Caucasus, Northern China, Siberia na Beringia - Bering Strait, Chukotka, Kamchatka, Osimiri Bering, Oké Osimiri Chukchi na akụkụ Alaska. N'oge ngwụsị nke Pleistocene, ụdị anụmanụ dị iche iche na ezinụlọ dị iche iche, a na-ahụta ịdị n'otu nke agwakọta ha. Ọdịiche nke mmetụta glaciations na thaws bụ nnukwu ọsọ nke ha mere - na narị afọ, ọnọdụ okpomọkụ nwere ike ịgba ọsọ, nke a mere ka nnukwu ụmụ anụmanụ buru ibu na-achọ ọnọdụ ibi ndụ kachasị mma, nke kpasuru nsị mkpụrụ ndụ ihe nketa.
Oge ikpeazu kachasị nke ikpeazụ mere n'etiti 25,000 na 18,000 afọ gara aga, mgbe ice glachi kpuchie ọtụtụ n'ime Northern Europe. Alpine glacier kpuchitere akụkụ dị mkpa nke Central South Europe. Na Europe, na karịchaa na Northern Eurasia, ọnọdụ okpomọkụ dị ala karịa nke taa, ihu igwe adịghịkwa mmiri. A na-akpọ Mammoth Steppe - Tundrostep kpuchie nnukwu oghere. Taa, a na-echekwa ọnọdụ ihu igwe ndị yiri ya na Khakassia, Altai na mpaghara ụfọdụ na Transbaikalia na Pribaikalye. Ihe eji mara usoro a bụ osisi willow, ahịhịa na-edozi ahụ. Ihe omimi nke tundra steppe mere ka o kwe omume iji kwado ndu na oganihu nke otutu umu anumanu, site na mammoth na oke igwe ehi na oke oji. Ala dị larịị nke ihe mkpuchi snow ahụ mere ka herbivores rie ahịhịa a mịrị amị na osisi vaịn ọbụna n'oge oyi. Mpaghara ahụ gụnyere mpaghara site na Spain ruo Yukon dị na Canada. Site na udiri anumanu di iche-iche na onu ogugu ha buru ibu, tundra steppe buru obere ka ndi savannah nke ndi Africa site na nnukwu antelopes na zebra ha.
Anụmanụ tundra-steppe gụnyere mammoth na-acha uhie uhie, rhinoceros nke nwere ajị anụ, bison na-efe efe, ndị nna nna ha, dị ka ịnyịnya nke Przhevalsky nke oge a, oke ehi ehi, mgbada, ndagide. Ndị na-azụ anụ - anụ ọhịa bea, ọgba ọdụm, nkịta ọhịa, anụ ọhịa wolf, isi nkịta ọhịa, ọgba nkịta. Enwekwara agu, kamel, muus, bison, wolverines, lynxes, agu, agu agu na ndi ozo. N'otu oge ahụ, ọnụ ọgụgụ ụmụ anụmanụ karịrị akarị, ụdị dịgasị iche iche dị elu karịa n'oge a. N'ebe ugwu tundra-steppe bi argali, agụ owuru, mouflons, chamois.
N'ime oge etiti - agbahapụ nke glaciers, mpaghara nkesa anụmanụ dị na ndịda gbagara n'ebe ugwu. Karịsịa, hippos biri na England 80,000 afọ gara aga, enyí bi na Netherlands 42,000 afọ gara aga.
Mwepu mere ya na ọkwa abụọ. N'ime oge mbụ, n'etiti afọ 50,000 na 30,000 gara aga, enyí ọhịa kwụ ọtọ, otu ụdị mgbago Europe, atụ mmiri nke mmiri na Europe, Neanderthals, ekpochapụrụ. Ọkpụkpụ fosil nke oke oke ọhịa tochiri ogologo na-adịkarị n'akụkụ ngwa ọrụ nke ndị mgbe ochie na-achụgharị ha. Agba nke abụọ dị mkpụmkpụ ma dịkwa mkpụmkpụ karị, n'etiti afọ 13,000 na 9,000 gara aga, ụdị anụ megafauna ndị ọzọ, gụnyere anwụrụ ajị anụ na rhino.
Fọdụ kpochapụrụ ụdị anụmanụ
Elephant oke ọhịa oke ọhịa (nwughari)
Enyimba dwarf nke Cypriot - A kwenyere na enyí enyí Cypriot dwarf sitere na enyí kwụ ọtọ. Enyí a biri na Saịprọs na ụfọdụ agwaetiti ndị ọzọ na Mediterranean na Pleistocene. Dika onu ogugu, udiri oke enyí dwarf bu ihe dika 200 n'arọ, nke bu 2% nke ndi buru ya uzo, ruru 10.
- Elephas falconerisicilian dwarf enyi - ụdị mkpụrụ osisi Sicilian-Maltese na-enweghị atụ nke ụdị enyí Asiatic nke biri na ngwụsị nke Pleistocene.
- Nkịtị ukwu nwere oke anụ ọhịa, na - apụtakarị nnụnnụ ọkụ sitere na Giant deer (Megaloceros) N'aka yiri nke nduru, ma ọ buru ibu. Ọ dị na Pleistocene na Early Holocene. Egosiputara site na uto di uku ma buru oke ibu (rue 3.6 m) mpi.
- Anụ ewu ewu Balearic bụ anụmanụ anụmanụ mara mma nke anụmanụ nọ na agwaetiti Mallorca na Menorca, ihe dị ka afọ 5000 gara aga.
- Bishọp na-enweghị atụ bụ ụdị osisi sitere na bisus nke bovids. Bi na steepụ ndị dị na Europe, Central Asia, Beringia na North America n'oge Quaternary. A kwenyere na ụdị ahụ sitere na South Asia, n'otu oge na otu mpaghara dị ka njegharị.
- European hippo bụ ụdị mbibi ụdịdị hippo nke bi na Europe na Pleistocene. Mpaghara ya gụnyere ókèala site na Iberian Peninsula ruo British Isles na Osimiri Rhine.
- Hippomy nke Pyriotịp bụ ụdị nnụnụ mmiri hiri nne biri na agwaetiti Saịprọs site n'oge ọchịchị Pleistocene ruo n'oge Holocene.
- Panthera pardus spelaea bụ agụ owuru nke na-adịchaghị mma, bụ nke zuru ebe niile na Europe. Ndị nnọchite mbụ nke ego ndị ahụ pụtara na njedebe nke Pleistocene. N'ile ya anya na nha ya, o yiri agụ owuru ugbua nke dị nso-Asia. Ndi fosuru nke nta bu puku 24,000. E wepụrụ ya na njedebe nke Pleistocene, ihe dị ka afọ 10,000 gara aga.
- Cuon alpinus europaeus bụ ụkọ European nke anụ ọhịa wolf na-acha uhie uhie. Achọtara ya n'ọtụtụ Western na Central Europe n'oge Middle na Lle Pleistocene. Ọ bụ enweghị ntụgharị site na anụ ọhịa wolf na-acha uhie uhie ugbu a, mana ọhụụ ka buru ibu. Site nha Cuon alpinus europaeusna-erute wolf isi awọ.
- Homoterias bụ nwamba nke nwamba nke dị na Eurasia, Africa na North America site na Middle Pliocene (nde 3-3.5 gara aga) rue njedebe nke Pleistocene (puku afọ iri gara aga). Mwepu nke homotherias bidoro site na Africa, site na ebe nwamba ndị a kwụsịrị ihe dị ka nde afọ 1.5 gara aga, na Eurasia mkpụrụ ndụ ihe nketa a nwụrụ n'ihe dị ka puku afọ 30 gara aga, ụdị ụdị Homotherium dịruru ogologo na North America - ruo na njedebe nke Pleistocene, ihe dị ka puku afọ iri gara aga.
- Anụ ọhịa bea Etruscan bụzi anụ ọhịa bea, nke ndị nnọchi anya ya biri n'ụwa n'ihe dị ka otu nde na ọkara - ọtụtụ narị afọ gara aga.
- Anụ ọhịa bea bụ ụdị anụ ọhịa bea (ma ọ bụ nke bea na-acha aja aja) nke biri na Eurasia na Middle na Late Pleistocene, nke nwụrụ n'ihe dị ka afọ 15,000 gara aga. Pụtara ihe dị ka puku afọ atọ gara aga, o doro anya na ọ bụ site na bea Etruscan (Ursus etruscus).
- Cave hyena bu onodu ojoo di nkpaOkwute crocuta), pụtara na Europe n'ihe dị ka afọ 500,000 gara aga ma gbasaa na Pleistocene nke Eurasia, site na Northern China ruo Spain na British Isles.Cave hyenas malitere jiri nke nta nke nta gbasaa n'ihi mgbanwe onodu gburugburu ebe obibi, ndi ozo bu mmadu, ma ndi mmadu, juputara na 20,000 afọ gara aga, wepu kpam kpam na Western Europe n'ihe dịka 14-1 puku afọ gara aga, na mpaghara ụfọdụ tupu mgbe ahụ.
- Ọdụm nke Europe bụ obere mbibi. A na-elebu ya anya dị ka otu mpaghara nke ọdụdụ nke Asiatic ma ọ bụ obere Cave Lion.
North America na Caribbean
Otutu mkpochapu, mgbe ọtụtụ nyocha na ntule nyocha nke ikukucarbon, na-ekwu na obere oge dị n’agbata afọ 11,500 - 10,000 afọ BC. Oge a, otu puku afọ na ọkara dabara na ọbịbịa na mmepe nke ndị omenala Clovis n'ókèala North America. Obere akụkụ nke mkpochasị ahụ mere mgbe emechara ma karịa tupu oge a.
Nkpuru osisi ndi North America nke gara aga mere na njedebe nke glaciation, ma obughi na nke a bu eziokwu megide umu anumanu. Ọ dịkwa mkpa ịmara na mkpochapụ ndị gara aga, bụ ndị nwere ihe kpatara ebumpụta ụwa, abụghị anthropogenic, abụghị nnukwu, kama ha ji nwayọ nwayọ. Ndị ikwu nke enyí - mastodons, nwụrụ na Asia na Africa afọ 3 gara aga, na America, dịgidere ruo ndị mmadụ nke oge a. N'otu oge ahụ, akụnụba sitere na anụmanụ sitere na nbibi, n'ihi ịdị mkpụcha nke mkpochapụ, jisiri ike na-ebi ndụ site na ụdị ndị ọzọ na-emegharị na ọnọdụ ọhụrụ.
Dị ka ọ dị na Eurasia, n'okpuru mmetụta anthropogenic na North America, mkpochapụ weere ọnọdụ n'ọtụtụ ọgba aghara, ngwa ngwa site na ụkpụrụ nke okike na akụrụngwa nke ihe ndị dị ndụ na-enweghị mgbagha, nke na-akpalitekwu nkwụsi ike na fauna na flora.
Ebe obibi mbụ, akara ụbọchị a kara aka na Alaska, nke dị na North America, pụtara afọ 22,000 gara aga, ebe ndị mmadụ si Eshia kwaga Beringia. Mgbe agbazị agba mmiri dị na Alaska 15,000 gara aga, ndị mmadụ mere ọsọ ọsọ, n'ime otu puku afọ na puku abụọ, gbadara North na South America.
Foto ikpeazụ dị ka nke a. Anụmanụ ọkụ ọkụ 41 na herbivores iri abụọ na iri nke 20 na-eri anụ. Nke kachasị, na-egbu afọ 11,000 gara aga, ezinụlọ na megafauna anụ ahụ nke North America: mammoth, American mastodon, homfoterium, kamel ọdịda anyanwụ, bisiki na-agba, ọdụm America, anụ ọhịa dị mkpụmkpụ, anụ ọhịa wolf dị egwu, anụ ọhịa ọdịda anyanwụ.
Anụmanụ ndị lanarịrị mkpochapụ ahụ bụ anụ ezi, anụ ọhịa wolf, anụ ọhịa bekee, anụ ọhịa bekee, anụ ọhịa bea nke America, mgbada n'ụdị caribou, anụ mịrị, atụrụ snow, ehi ehi.
Echiche na-adọrọ mmasị banyere Vilorog bụ na ọ bụ anụmanụ kachasị ngwa ngwa, mgbe mgbada gasịrị. Ruo taa, nke a bụ naanị onye nnọchi anya ụdị Paranghorn. Dika aturu anya, o bu oso oso nke mere ka o sie ike iri nri ma nwee ike idi ndu rue ta.
N'otu oge, enwere anụmanụ nke, na ilele ya na mbụ, na-adabaghị n'echiche nke mkpochapụ anthropogenic. Nke a bụ bison. Speciesdị a apụtaghị na North America, ọ na-agafe na Beringia ma na-esote afọ 200,000 site na ice. Dị ka ndị na-amụ banyere ihe gbasara anụmanụ si kwuo, ụmụ anụmanụ na 200,000 afọ kwesịrị ịdịrịrị dị ka akwa Australia, mana o doro anya na nke a emeghị n'ihi ọnụnọ nke anụ buru ibu ma ọ bụ ngwa ngwa (bea, cougars, wolves) na bison nọgidere na-akpachara anya, ma ọ bụ bụrụ nke dị oke ọsọ. ọ dịkwa ize ndụ nye onye oge ochie, dị kaffir buffaloes, ma yabụ ekpochapụghị. Ndị India, tupu ndị Europe abịa, enweghị ịnyịnya dị mkpa iji chụwa anụ. Enwere mgbe ikpere anụ ụlọ zọkwasịrị ndị na-enweghị ịnyịnya na ngwa ọgụ. Oke ehi, a na-anwaghị ịgbapụ mgbe mmadụ bịarutere, dị ndụ na ọnụọgụ ole na ole n'agwaetiti North America, ndị Europe chọpụtakwara na njedebe nke narị afọ nke XVII.
Omenala nke ndi mmadu jikọtara ya na oke mbibi kachasị ike - Clovis, nwere ndị amaala America mgbe ochie. Ha na - acho nnukwu proboscis (mammoth, mastodons, homfoterium) site n'enyemaka nke ube ahụ site na enyemaka nke atlate. N'ihi nkwanye ugwu ahịhịa buru ibu nke na-enweghị ndị iro eke ma na-ahụghị ndị mmadụ nọ n'ihe ize ndụ, ịchụ nta anụmanụ ndị a adịghịrị ụmụ mmadụ nsogbu. Ndị na-eme nchọpụta anaghị agọnarị agakọ agwakọta ihe abụọ ahụ kpatara na mkpochapụ - njedebe nke afọ ice 14 - puku afọ iri gara aga na mgbanwe ihu igwe na mbelata nke mmepụta nri, yana njikọta ya, ịchụ nta nke ndị Clovis nwere ike ịbawanye ụba, bụ ndị a manyere itinye uche nke ukwuu na anụ na-eri anụ. nri anumanu, n’ihi onodu ojoo banyere onodu gburugburu otu puku na otu puku. N'ihi nke a, nke a nwere ike bụrụ usoro na-adịghị oke mma ma belata oke na ụdị anụmanụ dị na kọntinenti.
South America
N'ihi ọdịiche dị ogologo oge karịrị ọtụtụ nde afọ, kọntinent a enweghị ọtụtụ ndị nnọchite fauna, ma e jiri ya tụnyere Eurasia ma ọ bụ North America. Ihe omume dị egwu mere n'etiti Amerịka abụọ ahụ - Nnukwu Nmekorita Inter-American - nde afọ atọ gara aga, akụkụ nke oke osimiri ahụ bilitere ma guzobe agwaetiti Panambian ọhụụ. Nke a kpalitere nke mbụ, nkwenye site na ogwugwo, nnukwute ikpochapụ na South America, mgbe ụdị sitere na North America bidoro ịkwaga kọntinenti ọhụrụ. Tupu ihe omume a, South America nwere ụbọ mmiri pụrụ iche - ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ anụmanụ niile nwere mmụọ, na-ebi naanị na kọntinent a.
N'ihi mkpochapu mbụ ahụ, ọ bụ ihe ebumpụta ụwa, ụdị neotropical enweghị ihe ịga nke ọma karịa ụdị ndị na-esite na North America, ma e wezụga ụdị ole na ole nnukwu osisi sloth ndị si South na North America kwaga.
Na Pleistocene, South America nwere glaci glaasi adịghị emetụta ya, ma e wezụga Ugwu Andean. Na nmalite Holocene, afọ 11,000 - 9,000 gara aga, puku afọ abụọ ka mmalite nke mmezi nke mmadụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ megafauna niile zuru. N'ime oge a, homfoterium (ndị ikwu nke enyí), nnukwu armadillos dị ihe dị ka tọn 2 - dedicurus na glyptodons, nnukwu sloths na-eru tọn tọn 4, ibu South America - macrauchenia na toxodons nke rhino na-ekpochapụ. Armadillos dị obere ka dị ndụ ruo taa. Ihe onwunwe dị na ya. Oge ikpeazu ikpeazụ nke agwaetiti dị na agwaetiti Cuba na Haiti dịgidere ruo narị afọ iri nke abụọ BC, na-apụ n'anya obere oge ka ndị mmadụ gachara n'agwaetiti ndị a.
Ruo taa, anụmanụ ndị kasị ibu na South America bụ ụdị kamel - guanaco na vicuna, yana Central American tapir - na-eru kilogram 300. Ndị ọzọ dị ndụ, ndị ihe nnọchianya buru ibu nke fauna n'oge gara aga bụ ndị na-eme achịcha, cougars, jaguars, nnukwu mmiri mmiri, caim, capybara, anacondas.
Hypotheses mkpochapu
Ruo ugbu a, enweghị usoro izizi nke ga-amata ọdịiche dị n'etiti mkpochapụ Holocene, ya bụ, mbibi n'ihi ihe ndị sitere n'okike ma ọ bụ mkpochapụ anthropogenic - mkpochapụ nke ọrụ mmadụ na-ata ụta. Dabere na otu echiche, mgbanwe ihu igwe na ihe mmadụ kwesịrị ijikọ ọnụ, ndị ọkà mmụta ndị ọzọ na-akwado echiche ahụ na ọ dị mkpa ikewapụ ihe ndị a na nkewa akụkọ dị iche.
N'otu oge ahụ, ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị jikọtara mkpochapu nke nnukwu anụmanụ na Africa na Eurasia na eziokwu na 200-100 puku afọ gara aga ndị mmadụ nke oge a malitere ịbawanye ọnụ ọgụgụ, mụta iji ụdị okwute, ube na ihe ndị ọzọ, wee si otú a na-abawanye uru ha dị ka dinta. n’otu oge ike ya imebi omumu umu anumanu. Maka agwaetiti New Zealand na Madagascar nke dịpụrụ adịpụ na Hominids, sauna South America, Australia na North America, ọbụna mmetụta dị nta nke ndị na - eri anụ ọhụrụ ezuola ịmalite ịmalite iche na ụdị anụmanụ buru ibu. Mmetụta mmadụ na uwa na usoro mmepe na - agbasiwanye ike; emesịa, ihe anthropogenic mere ka osisi, mmetọ na ikuku na-emebi site na ikuku na ikuku.
Ntụle nke ịchụ nta na mbibi ebe obibi ụmụ anụmanụ
Echiche a na-ejikọ ịchụ nta ụmụ mmadụ maka nnukwu anụmanụ na eziokwu na mgbe a tụpụrụ ha ma pụọ n'anya anụ ahụ, ndị na-eri anụ bụ ndị ọkachamara n'ịchụ nta nnukwu anụmanụ nwụrụ mgbe ha nwụsịrị. A na-akwado echiche a site na ịchọta ebe mmerụ ahụ sitere na akụ, ube, ụzọ nhazi na ịkpụ ozu, ebe a na-ahụ ihe mmerụ ahụ na ọkpụkpụ, na ọkpụkpụ anụ. A chọtala ọtụtụ ihe oyiyi n'ọgba ndị dị na Europe, nke na-egosi n'ụzọ ziri ezi ịchụ nta anụ buru ibu.
Ọzọkwa, enwere nchekwa na fauna na mbido mgbasa nke mmadụ. N’Africa, ụmụ anụmanụ, ebe ha na ndị nna nna ha dị nso, ji nwayọọ nwayọọ mụta ịtụ ndị mmadụ egwu. Ndi mmadu abughi ndi ichu nta maara ihe ma mehie ihe; na mbu ha enweghi ngwa agha, nka na aka ha ji were nwayo. N'ihi nke a, sauna Africa na ọkachasị anụ buru ibu, ọ bụ ezie na ha tara ahụhụ, tufuo ọtụtụ umu na umu, mana jisiri ike hazie, mụta ịgba ọsọ, ma ọ bụ zoo, ma ọ bụ wakpoo ma gbochie mwakpo ndị mmadụ.
Yabụ, anụmanụ ndị kachasị dị ize ndụ na njedebe bụ enyi, ọdụm, hippo na rhinos. Ruo taa, n’Africa, ụmụ anụmanụ ndị kasị dị ize ndụ, dị ka ndekọ ọnụ ọgụgụ nke igbu egbu ahụ si dị, bụ ndị hippos, ndị, n’ihi ụdị ịdị ike ha niile, na-arụsi ọrụ ike ichebe onwe ha, ókèala ha, na ọbụna ụmụ ha. Nke a bụ n'ihi n'eziokwu na hippo bụ anụ dị ụtọ maka ndị mmadụ - ha buru ibu ma buru oke ibu. Ogologo mbido, ya na ndi mmadu na-etolite etolite, mere ndi iro na nke rhinos ihe ojoo, ebe ndi mmadu mechara bido ibipu. Ọ bụrụ n’ile anya na mpaghara, ha makwa etu ha ga-esi kwụ ọtọ ma mee ya nke ọma - ịnyịnya ọhịa nwere ike ịlụ ọgụ na anya ha niile. Antelopes na-abata ọgụ ọbụna na ọdụm ọdụm, nke ndị nyocha dere banyere vidiyo ugboro ugboro, ruo na oke ọhịa ga-arapara n'ahụ ụmụ nwoke na ọgụ ọdụdụ, nke ụmụ ọdụm buru ibu na-eduga. Omume a na - enye echiche na obia n’uwa n’Africa maara ikpu onwe ha n’ike.
Na mgbakwunye, Africa nke ebe okpomọkụ bụ ebe mgbasa nke ọtụtụ ọrịa dị egwu na nje ndị nwụrụ n'oge na-adịbeghị anya maka ụmụ mmadụ na anụ ụlọ: trypanosomes ("ọrịa na-ehi ụra"), tsetse ofufe, ịba, oke ọkụ dị iche iche, ọrịa ezì Africa, wdg. Umu anumanu Africa eweputala ihe mgbochi site na nde kwuru nde, mana mmadu na anumanu enweghi ya. Ihe a nile, rue oge na-adịbeghị anya, gbochiri mmepe nke Africa nke ebe okpomọkụ ebe ahịhịa na ahịhịa na ịchekwa ebe obibi nnukwu anụmanụ site n'aka ndị mmadụ.
Primaryzọ kachasị mfe na iji dọọ ndị otu a ọgụ bụ ịnara ndị ọ zụrụ n’aka ndị buru ibu. Ekwenyesiri na ya site n'ọtụtụ nchoputa nke ndị na - achọ ihe gbasara ụmụ nwanyị - ọtụtụ ndị na - eri anụ na - atụpụ ọsọ ọsọ ọbụladị igbu anụ ma ọ bụrụ na anụ ugburu ma ọ bụ obere anụ. Yabụ dobe falist, mgbada. Ndị oge ochie jiri ụdị aghụghọ ahụ - ha gbara anụ anụ oriri ọgụ, tie mkpu, tụọ ya okwute, jiri osisi na ube tụọ egwu. Frightjọ jidere onye na-eri anụ ma hapụ anụ oriri ọhụụ. Agbanyeghị, usoro a nwere ike itinye aka na mkpochapụ nke ọtụtụ mkpụrụ osisi, gụnyere ndị buru ibu.
Mgbe nke a gasịrị, ndị mmadụ masịrị ichọ nta dị ka otu, mgbe ụfọdụ mmadụ dọpụrụ uche ya nnukwu anụ ọhịa, ebe ndị ọzọ na-achọ imerụ ya ụkwụ na afọ. Chụ nta maka enyí, gụnyere mammoths, dugara n'ọdịdị ụzọ mbụ. Iji maa atụ, ndị mmadụ bidoro ime obere olulu, ka ụkwụ nke enyí ma ọ bụ mammoth dabara obere n'ime olulu ahụ. N’ala ala olulu ahụ ka etinyere - ha merụrụ ụkwụ anụmanụ ahụ. n'ihi nnukwu ya na oke ya, enyí ahụ enweghị ike iguzo ma gaa ije n'ụkwụ atọ ogologo oge ma n'ime awa ole na ole ka a manyere ya daa. Ndi mmadu egburu ndi n’enwe. Thiszọ a na - enye gị ohere ịghara itinye ọtụtụ ume n'ike ịchụ anụ - anụmanụ adịghị enwe ike ịgbapụ, ọ na - enye gị ohere ịghara itinye ndụ gị n'ihe ize ndụ, na - ezoro ezo na anụ dị ize ndụ site na zoro ezo. Agbanyeghị, nke a nyekwara aka mkpochapụ ngwa ngwa nke ọtụtụ ndị proboscis, gụnyere mammoth na ọtụtụ ndị ọzọ.
N'otu oge ahụ, na kọntinenti ndị ọzọ, ọkachasị ebe mmadụ mechara bịa, ụmụ anụmanụ, gụnyere ndị buru ibu, na-ama atụ, enweghị uche, ha ahụghị ihe egwu dị na okike dị obere karịa. Ndị mmadụ bịara n'otu Australia, North na South America, na ugwu Eurasia na agwaetiti ndị nwerela amamihe. Ha ji ụta, ube, slings mara ọrụ, mara otu esi arụ ọrụ n'otu, na-awakpo ụmụ anụmanụ n'otu oge. Mammoth, mastodons na homfoterium, ka ekpochapụrụ oke sloth na America naanị puku afọ abụọ ka ekpughere ndị mmadụ 15 000 afọ gara aga, n'ihi na ha amaghị onye ahụ, enweghị ike ịkwụsị ya. Anụmanụ a niile biri n'akụkụ dị iche iche nke ihu igwe ruo ọtụtụ narị puku afọ, mana nwụrụ n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'otu oge na ndozi mmadụ. Otu nwoke batara Australia ị nwere ọkụ ma nwee ike ịtọ akwa - gbanye ọkụ n'ọhịa. Nkwadebe dị otú a mechara nwee mmerụ ahụ na fauna - ụsọ agwaetiti ahụ kachasị mfe - ihe atụ kachasị na-ekpughere ya bụ dodo, dodo, akwa ma ọ bụ elekere, nke na-enweghị ike ichebe onwe ha pụọ n'aka nnukwu onye na-eri anụ, gụnyere mmadụ, n'adịghị ka otu herons n'Africa. .
Agbụrụ ndị Ọstrelia n'ụzọ dị otú a gbara ahịhịa na ahịhịa ọkụkụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na kọntinent ahụ dum. Chụ nta site na iji ụmụ anụmanụ na-eji ọkụ bibi nnukwu osisi wee bụrụ otu n'ime isi ihe kpatara mkpochapu sauna na osisi nke kọntinent ahụ.
N'otu oge, mmekọrịta dị n'etiti ọbịbịa ndị mmadụ na mkpocha megafauna fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nke na-enweghị mmezi. Anwụrụ ọkụ nke na-acha ajị anụ dịgidere n'agwaetiti Wrangel na Pribylov erughị mmadụ ruo 1700 BC (afọ 5000 mgbe ikpochasịrị ya na oke ala), ebe mgbanwe ihu igwe (njedebe nke glaciation na mmụba nke okpomọkụ) akpaliteghị mkpochapụ ya ruo ọtụtụ puku afọ. Nnukwu ihe mgbochi megalocnuses biri ndụ n'ihe. Cuba na Haiti dị puku afọ abụọ tupu afọ abụọ, puku afọ asaa ka mkpochapụ nwudere na kọntinenti America, mana aghọọla mkpụmkpụ obere ka ndị mmadụ mbụ nọ n'agwaetiti ndị a gasịrị.
Njikọ mkpochapu ihe niile dị na Australia afọ 50,000 gara aga ejikọghị ya na ihu igwe - enweghị mgbanwe dị egwu, mana ọ nwere njikọ kpọmkwem na ọbịbịa ndị mmadụ na kọntinent ahụ.
Mmụta sitere na 2017–2018, na akwụkwọ akụkọ Sayensị , na-akwado njikọ dị n'etiti mbata nke ndị agbụrụ Homo Sapiens na otu kọntinent na mkpocha mmiri megafauna na-esote. Ekpughere ya na oge Cenozoic, mkpochapu ahụ gara nke ọma na ụwa niile, ma nnukwu anụmanụ na obere anụmanụ dị otu a nwụrụ. Afọ 29 gara aga, nsogbu bilitere na mkpochapu nke obere ihe e kere eke, n'ihe metụtara mbelata mpaghara ohia na mmụba nke savannas na steppes.
Ọnọdụ dị iche iche bilitere n'oge Quaternary na, ọkachasị, n'oge mkpochapụ Quaternary. N'ime oge dị n'etiti afọ 125-70 gara aga, na ngwụcha nke Pleistocene, mkpochapu nke anụmanụ wee nwude ntụ. Udi ihe di otua diri rue ugbua - o bu ndi nnọchi anya nke megafauna ka ebibie ndi ahu karie ka ha ghara inwu. Anumanu ndi ahu na adighi ha ime ngwa ngwa ma ha adighi egosi udiri anụ a, ha nwere umu aka na aru ike na ndi mmadu, ya na ndi ozo.Iji maa atụ, n’ime enyí, nke gụnyere oke mammoth, ito eto na - apụta mgbe ọ dị afọ 10-15, n’ọnọdụ ọjọọ ọbụladị mgbe emesịrị, na 17-20 afọ, ebe moose na-amalite ịmụpụta mgbe ọ dị afọ 2, nke mere ka ọnụ ọgụgụ mammoth bụrụ ihe nwudịrị mgbe ịchụ nta n'ike n'ike n'ọnọdụ ọnọdụ ihu igwe. Na ọnọdụ ọjọọ nke Arctic, nwoke ochie ahụ enweghị ụdị nri nri dị ka ndị mmadụ bi na mpaghara ebe oke ahịhịa ebe afọ dị, yabụ, iji wee lanarị, nwoke ahụ nọ na Arctic kwesịrị ịchụ nta anụ ọ bụla, ọkachasị ndị buru ibu dịka anụ mammoth . N'otu oge ahụ, na Holocene, a gbanwetụrụ ihe na - eme ka ọ dịtụ obere, ma obere anụmanụ malitere ịnwụ, mana kọwara nke a site na mmụba anthropogenic na - abawanye, ebe nke ndị mmadụ na - ebi na anụ ọhịa, oke ohia, steepụ eke malitere ịbelata nke ukwuu.
Ihe a mere gosiputara na onodu ya na mkpochapu umu anumanu n’oge Quaternary bu ihe puru iche na oge Cenozoic ma enweghi usoro analogues n’otu nhọrọ, mgbe oke anumanu - megafauna - kacha taa ahuhu. Achọpụtaghị nnabata dị otú ahụ nke mkpochapu nke megafauna n'oge ndị ọzọ mgbe enwere mkpochapụ.
Emeela ka o doo anya na mgbanwe mgbanwe onodu ubochi enweghi ike iji aka ya mee ka mbibi nke megafauna kpochapu.
N’ihi nke a, ndị ọkà mmụta sayensị na-achọta ihe ndị ọzọ na-egosi na ngbanwe nke agbụrụ Homo Sapiens ka ọ bụrụ ụdị onye na-eri anụ, onye maara etu esi achụ nta n’ụzọ dị iche iche, onye nwekwara ọgụgụ isi tolitere, bụ isi ihe mere eji kpochapu nnukwu anụmanụ n’oge Quaternary. N'ihi ọnọdụ ichu nta a na usọ nke onye nwere ọgụgụ isi, ihe karịrị afọ 125,000 gara aga, ndị gbawụna agbasasịla nke ọma. Ozokwa, nbibi nke mkpochapu umu anumanu no na etiti ihe na egosiputa ndoputa ndi mmadu nke ndi Homo na kọntinenti ndia.
Europe, ndịda na etiti Eshia, mfu nke megafauna n'etiti 125-70 puku afọ gara aga - heyday nke Middle Paleolithic ọdịnala, gụnyere Neanderthals, Denisovans, ebili mmiri mbụ nke sapiens.
Australia - mkpochacha nke megafauna dị n'etiti afọ 55-40 puku gara aga - ndị mbụ batara kọntinenti ahụ afọ 60 puku afọ gara aga.
Northern Eurasia - 25 - 15 puku afọ gara aga, mgbe okpomoku ikuku na ichigharị nke ice na-eme ka ndị mmadụ jupụta ebe ndị a na-agaghị abanye na mbụ.
N'otu oge ahụ, South na North America, n'oge mkpochapụ ndị a, bụ ihe dị mkpa maka eke, ebe ụwa anụmanụ egbughi oke belata ụdị anụmanụ dị iche iche, gụnyere nnukwu anụmanụ. Eziokwu a metụtara eziokwu na ndị mmadụ agbabeghị na kọntinent ndị a. Mana n'etiti afọ 15 - 11 gara aga, na kọntinenti ndị a, enwere nnukwu mbibi megafauna, njikọ aka nke nnabata nke ndị mmadụ na kọntinent ndị a. Ndị mmadụ kwagara North America site na Beringia ma biri ebe ahụ afọ 15,000 gara aga.
Emebe iheomuta kọmpụta emere na 2015 na ụdị nke Mosmann na Martin na Whittington na Dyke gosipụtara nchoputa ndị a. A na-etinye data ihu igwe na kọntinent niile kemgbe afọ 90,000 gara aga, mkpochasị ụdị dị iche iche site na afọ, na oge ndị mmadụ rutere na kọntinent dị iche iche. Oge ikpochapu umu anumanu biara na ntinye ndi mmadu n’agha. N'otu oge ahụ, ihu igwe abụghị ihe kpatara mbibi, mana site na mmetụta anthropogenic na-arụ ọrụ, mere ka mkpochapụ nke anụmanụ ka njọ. Achọpụtakwara na ikpochapu nwere ntakịrị ala na Asia, ma e jiri ya tụnyere Australia, agwaetiti na America. Ejikọtara eziokwu a na eziokwu na ndị mmadụ bịara na Esia na ebe ahụ, ha adịchaghị akọ, ma e jiri ya tụnyere oge ha gafere na kọntinent ndị ọzọ, na ụmụ anụmanụ, n'otu akụkụ, mana jisiri ike ịnwe ụdị anụ ọhụụ.
Mkpebi na mgbochi megide echiche nke ịchụ nta na-ezughị ezu
- Andmụ mmadụ na mammoth dị na ndịda Siberia biri n'akụkụ ọnụ karịa ihe karịrị 12,000 afọ, site na 32,000 ruo 20,000 afọ gara aga, tupu mgbanwe ihu igwe siri ike, nke belatara mpaghara ahịhịa dị mma maka ebe mammoth. Ndị mmadụ, n'ọnọdụ nke a, bụ ihe nke abụọ na-akpata mkpochapu, ma eleghị anya kpochapụ ọnụ ọgụgụ mammoth ndị dịlarị adịlarị.
- Ndị na-eri anụ na anụ ọhịa enweghị ike ịchụ nta karịa maka otu ma ọ bụ ụdị anụ ọ ga-enweta, ebe ọ bụ na ike nke ịchụ nta anụ na-adịghịzi ahụ ga-emecha kwụsị ma ọ bụ mechaa kwụọ ụgwọ nri ya. Onye na-eri ibe ya ga-amalite agụụ, agaghị enwe ike ịchụ onye ahụ merụrụ ahụ ma na-agbara ndị asọmpi azụ. Nke mbu, nwoke, dika onye obula, na - achu nta oge niile maka nnweta ọ na - eri nri, nke nwere uru nri kachasị - maka nnukwu ahịhịa na - adịghị ala ala nke dị mfe ịchụ: mammoth, mastodons, sloths, nnukwu armadillos, nnukwu ala mmiri. Na mbu, umu anumanu ndi a enweghi ndi iro na uwa n'ihi oke na ike ha, ihe egwu di na agha. Mmadu gha agha imegide umu anumanu a dika ihe o bula rue minit iri isii na ise, na - tu ha ube n’abataghi aka ha na ezé ha. Yabụ, anụmanụ ndị dị otú a mechara nwụọ na mbụ. Ma ndị mmadụ na-enwekarị nnukwu nhọrọ ụdị ngwaahịa ndị ọzọ, gụnyere nri na-eme ka ihe ọkụkụ zuru oke na ebe okpomọkụ, ma ọ bụrụ na otu ma ọ bụ egwuregwu ọzọ adịghị ụkọ. N'ihi ọrịa na-efe efe, ụmụ ahụhụ na-a -ụ ọbara (ndị na-efe efe nke nje na nje), anụ na-ebu ibu ma na-ebu ngwa ngwa (agụ, ọdụm), na enweghị egbe, ruo na narị afọ nke 19 ọtụtụ mpaghara nke oke ọhịa na savannah nke Eshia na Africa bụ ndị na-anaghị enweta ma dị ize ndụ maka mmadụ na anụ ụlọ . Ya mere, rue oge na-adịbeghị anya, ọtụtụ ụdị anụ ọhịa jisiri ike nọgide na-enwe ọnụ ọgụgụ mmadụ ebe ahụ, ọbụlagodi mgbe ekpughere ụmụ mmadụ.
- Animalsfọdụ anụmanụ ndị bi na North America anwụghị, gụnyere bison. Ọzọkwa, ụdị a dịpụrụ adịpụ n'etiti ụmụ mmadụ maka puku afọ 240 wee tufuo ịdọ aka ná ntị mbụ ya na ụmụ mmadụ, mana ọ ghọghị ihe nzuzu dịka ndị bi na Australia, ebe ọ bụ na anụ buru ibu ma na-ebu ọnụ nọ na North America - anụ ọhịa wolf, cougars, griizly bea. Ndị ọcha kwagara America hụrụ ọtụtụ anụ bison. Ruo mgbe inyinya na ngwa agha nke ndị Europe wetara n’obodo ndị dị larịị, ha enweghị ike ịchụso bison nke ọma, nke bụ anụmanụ na-ebu oke ọsọ ma dịkwa ize ndụ maka dinta ịkwụkwụ. Ndị India, tupu ndị Europe abịa, enweghị anụ ụlọ (ma e wezụga Lama na Andes), na-achịkwa ìgwè anụ ọhịa.
- Ọnụ ọgụgụ ọmụmụ nwa nke ndị mmadụ na-achọ ịchụ nta dị elu, ebe ọ bụ na enweghi mgbochi dị na ụkpụrụ. Ma ọnwụ ebumpụta ụwa n’oge gara aga dị elu (site n’ọrịa, ụnwụ nri, agha nke ebo, mmerụ ahụ na mmerụ ahụ) - ndị mmadụ bikarịrị afọ iri atọ. Na ndị mmadụ oge ochie (ndị na-egwu ọkụ, ndị India), a na-eme ihe igbu egbu na igbu ụmụaka n'oge ụnwụ nri. N’otu oge ahụ, ịchụ nta maka otu mammoth ahụ nyere nnukwu anụ na abụba na enwere nnukwu anụ ahụ na ọ dị mkpa iji gaa n’ihu ịchụ nta, ruo mgbe ekpochachara mammoth kpamkpam. Nke a mere ndị mmadụ agụụ agụụ na-achọ ebe nchekwa siri ike, na-elekọta nchekwa nke ihe ịchụ nta ha.
Ọ dị mma ịtụle nnukwu ọdịiche dị n'echiche nke ndị dinta nke oge gara aga na obodo teknụzụ ọgbara ọhụrụ. Ndi dinta, otu ndi India nke ebo Lakota, Chukchi, Nenets, Yakuts, egbughikwa ndi mmadu karia ihe ha choro maka nri na ihe ndi ozo eji enyere ha aka, chebe ebe ichu nta ha na abuso ebo ndi ozo. Ndị India Lakota gburu oke akọrị ọnụ ka akọwaghị, ebe a na-eji ozu ahụ emezighị ihe, nke ọdịbendị teknụzụ ọgbara ọhụrụ enweghị ike ịnya isi, nke na-ahapụ ọtụtụ ihe mkpofu. Lakota nwere otutu anumanu nke bison, mana odighi ewere ihe kariri mkpa. Chukchi na mpaghara Chukotka gbasoro ụkpụrụ ahụ - naanị ụdị anụ achọrọ. ọ dịkarịa ala na-egbu ọtụtụ azụ whales iji nye mmadụ niile nri na ebuka na glaciers, mana ọ nweghị. .
N'agha ndị agha, n'ọrịa na agụụ, ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị dinta na-ala n'iyi ma ọ bụrụ na gburugburu ebe obibi enweghị ike inye mmadụ niile nri. Ruo otu puku afọ, ọgbọ nke ndị na-achụ nta amatalarị ikike ịchụ nta nke ala ha - ruo mgbe ọbịbịa ndị mbịarambịa na-eji ngwa agha, ehi anaghị ebibigharị ihe adịghị mma.
Ndị si Europe kwabata na United States, site na iji ngwa agha, na-egbu ọtụtụ puku atụ maka iji mee ihe ọchị, ma ọ bụ mebie ebe nri ndị India, na-ebibi ọtụtụ nde anụ ọhịa, ọtụtụ ijeri ụmụ kpalakwukwu na ụdị anụmanụ ndị ọzọ ruo ihe dị ka afọ 50.
Hypothesis Mgbanwe Ihu Igwe
Ugbua na njedebe nke narị afọ nke 19 na mmalite nke 20, ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara ọdịdị cyclical nke glaciation, yana otú fauna si gbanwee, ụdị dị iche iche nwụrụ ma ụmụ anụmanụ ọhụrụ nwere akụ ha. Nke a mere ka echiche nke njikọ nke ihu igwe na ihe mejupụtara fauna na osisi.
Agbanyeghị, ndị nkatọ na-arụ ụka na enwere nnukwu glaciation na okpomoku, mana n'otu oge ahụ, sauna ahụbebeghị nke ọma ma n'otu oge ahụ jikwa ụdị anụmanụ ọzọ dochie anụmanụ na-ekpochapụ. Ọ bụ n'ime oge dị n'agbata afọ 20 - 9 puku afọ gara aga ka nnukwu megafaunal dara, ọtụtụ igwe anụmanụ bara ụba nwụrụ, na nke a dakwasịrị ọnụ ọgụgụ mmadụ hibere ọnụ, gụnyere mpụta ụdị mmadụ nke oge a - Cro-Magnon, onye maara ihe dịka na ndi mmadu nke oge a, wee nwee ike hazie icho anumanu o bula choro inweta.
Nchoputa nke ihe mastodons di na mpaghara Great Lakes na-egosi na otutu puku afo tupu ihe agabiga, ihe mastodons nwuru karuru obere umu. Ihe a na nkweghi nkwekorita ya na mgbanwe nke ihu igwe, nke kwesiri ekwesi imebi ndu gi, ma odi ezi uche ma oburu na anyi chee na ndi mmadu ichu nta ji belata onu ogugu mammoth site na otu narị afọ ma na umu anumanu ibelatawo mmachi intraspecific ha, ha etinyeghi nsogbu na ndi iro ha maka nwanyi na ahihia. . Ndi dinta Clovis buru uzo luputa umuaka ndi nwoke na anumanu nke mastodon na mammo, bu ndi achupuru n’ezi n’ulo rue mgbe ha ruru uto, dika o si di na ndi enyi (o di nfe ma dikwa njo karia ichu anumanu n’iile). anumanu.
Okpomoku na abawanye
Ihe kachasị pụta na njedebe nke glaciation na-esote bụ mmụba nke okpomọkụ. N’agbata afọ 15,000 na 11,000 gara aga, mmụba n’ọnọdụ ala nke afọ na-adị kwa afọ site n’aka 10 ruo Celsius. Dika akuko a si di, o gha emeghi ka umu anumanu ndi noo ha nma noo na onodu oge oyi, n'ihi mgbanwe ahihia, nke ahihia ha na megafauna riri. N'ihi gbazere mpempe akwụkwọ ice, ọkwa nke ụwa ụwa toro site na iri puku kwuru iri, na-emebi ide mmiri ndị dị n'ụsọ osimiri. Iditydị iru mmiri na omimi snow n'oge oyi mụbara na mpaghara ugwu, nke mere ka mbelata tundra ma mee ka o sie ike ebe ahịhịa dị ukwuu iji nweta nri site na snow, mpaghara ndịda nke tundra steppes juputara na mmiri na-efe efe, na ndịda steppes (prairies) bịara kpọrọ nkụ n'oge ọkọchị, n'ihi mmiri. na-eme ka ihu igwe dị na mbara ala.
Dabere na nchọpụta DNA na ihe omumu ihe ochie, ọnọdụ okpomọkụ nwere mmetụta pụrụ iche na nsonaazụ, mkpochapụ nke anụmanụ na osisi ụfọdụ na nnọchi ya na ndị ọzọ. N'otu oge ahụ, mmadụ nwere ike ije ozi dị ka ihe na - egbochi nsogbu dochie ụdị anụmanụ, ma na - ekpochapụ nnukwu anụmanụ ndị nwere ike dochie mkpochapụ ma ọ bụ ikpochapu, si otú ahụ na-eme ka njọ karị.
Ngbanwe akwukwo nri: Ala
Ekwuputala na ahịhịa agbanweela na oke ọhịa - na nkewa nke doro anya - preri na ọhịa [ isi? ]. Ikekwe nkewa a dị nkọ metụtara ụdị na ọtụtụ anụmanụ enweghị ike imeghari. Oge mkpirisi ahihia nwere ike inwe mmetuta di iche iche n’anu. Yabụ, bison na anụ mmiri ndị ọzọ dị mma karịa ịnyịnya na enyí. Na bison na ihe ndị ọzọ, ikike digest siri ike, eriri siri ike na ikike iguzogide toxins na herbs ka ka mma. N’ihi nke a, anụmanụ ndị ahụ kachasị nwee ụdị nri ga-aka adị n ’ike mgbe ha na-agbanwe mkpuchi ahịhịa. Dịka ọmụmaatụ, ụdị ndị a ma ama - nnukwu panda - na-eri ụfọdụ ụdị ngwo, dị ka ihe ndabere maka nri osisi na obere nri anụmanụ. Ma ọ bụ achara na Ome ya bụ ihe ndị bụ isi nri maka pandas, ma n'ihe banyere ọnwụ nke achara, pandas na-anwụ n'ihi ụnwụ. N'otu oge ahụ, ehi bụ ihe atụ nke ogo dị mma maka nri mkpụrụ osisi ọ bụla, gụnyere ihe ọicyụ ,ụ, ahịhịa dị nro na Ome nke osisi na osisi na-eto eto na ahịhịa siri ike, na-akpọ nkụ na nhazi.
Ọdịda ugwu na-agbanwe
Ọnọdụ ihu igwe na-arị elu na-eme ka ọtụtụ mmiri nwee ike ịkọwa. Nke a bidoro metụta ahịhịa - ahịhịa na osisi, yabụ nweta nri. Mgbanwe mgbanwe mmiri ozuzo nwere obere oge dị mma maka ọmụmụ na nri. Maka ụmụ anụmanụ buru ibu, mgbanwe dị otú a nke cycles nwere ike ịnwụ, yana ihe ndị ọzọ na-adịghị mma. N'iburu n'uche na afọ ntorobịa na afọ ime ghari n'ime anụmanụ ndị a dị oke elu, ụmụ obere anụmanụ dịkwa ọzọ n'ọnọdụ dị mma - ha nwere oge mgbakwunye na-agbanwe agbanwe, amụbawanye na ime ime, yabụ ọ dịrị ha mfe ịmụpụta, ngwa ngwa ma nwetaghachi ọnụ ọgụgụ ha. Yabụ, n'ọnọdụ mgbanwe mgbanwe ihu igwe, na-arịwanye elu nke ndị dinta, ụdị anụ buru ibu na-emetụta.
Ọmụmụ ihe ọmụmụ gburugburu 2017 na Europe, Siberia, na America n'agbata afọ 25,000 na 10,000 gara aga gosipụtara na okpomoku ogologo oge, nke dugara na ice nke mmiri mmiri na udu mmiri, mere tupu mgbanwe nke ahịhịa. Tupu nke a, ala ịta ahịhịa kwụsịrị n'usoro ahịhịa site na ala ahịhịa, nke mere na amachibidoro ịha obodo ndị na-azụ nri. N'ihi oke iru mmiri na ọkwa CO2 Na mbara ikuku, ịdị elu nke ihe mkpuchi snow mụbara n'oge oyi na mpaghara ndịda, nke mere ka mbibi tundra pụọ, na-eme ka o sie ike inweta nnukwu ahịhịa ọkụ (mammoth, rhinos na-eji ajị anụ) inweta nri site n'okpuru snow n'ọtụtụ zuru ezu.
Mgbe nguzo nke oke omumu gbanwere, ala ebe ahihia napu n'anya ma megafauna abia agha. Ka osila dị, onodu transatorial nke Africa mere ka o kwe omume ichekwa ahihia n'etiti ọzara na oke ọhịa, yabụ na mpaghara Africa, mgbanwe ikuku adịghị emetụta obere megafauna.
Arụmụka megide Hypothesis Ọnọdụ okpomọkụ
- Ndị na-emegide Ozizi nke oke okpomọkụ, dị ka ihe kpatara mkpochapu, na-ekwupụta na glaciation na okpomoku na-esote bụ usoro cyclical, usoro zuru ụwa ọnụ nke na-eme n'ụwa kemgbe ọtụtụ narị puku na nde nde. N'otu oge, ọtụtụ anụmanụ buru ibu na-agbaghasị usoro ikuku dị jụụ. Yabụ, ịrị elu okpomọkụ ezughi oke maka oke mbibi ndị ahụ.
- Yabụ, mammoth lanarịrị ogologo oge na Wrangel Island na St. Paul Island (Alaska), afọ 5000 mgbe ọkụ gbasasịrị, n'ihi enweghị ndị mmadụ n'agwaetiti ndị a. A maara na ọ pere mpe bụ ndị na-enwekarị nsogbu ikpochapụ n'ihi mgbanwe ọ bụla. Ma nke a emeghị mammoth megide mmalite nke ọnọdụ mgbanwe okpomọkụ.
- Okpomoku ihu igwe na ichighachi nke ice jiri mee ka enwee ike ikwughari ndi dinta n’obodo a na-abaghi aka na agha nke Arctic 20,000 rue 15,000 gara aga.
- Anụmanụ ndị dị anya kwesịrị, n'ụzọ nke ọzọ, na-amalite ịmị mkpụrụ.Nke kachasị, herbivores nwere ahịhịa. Maka mammoth na inyinya, prair na nchikota niile ekwesighi iru ala dika ala ala mbu.
- Typesdị mammoth dị iche iche, mastodons nke America, homfoterium, toxodons, nnukwu sloths, nnukwu armadillos - glyptodons biri na mpaghara ihu igwe dị iche iche nke North na South America (na tundra, steppe, ọhịa oyi, oke ọhịa), mana ha niile nwụrụ obere oge ịghazigharị. ndị mmadụ na kọntinent America 15 - 12 puku afọ. azu. N'otu oge ahụ, na mpaghara buru ibu dịka kọntinent America, ọhịa, oke ọhịa, steppes, tundra akwụsịghị n'oge a, n'agbanyeghị mgbanwe mgbanwe ihu igwe niile, ma dịgidere ruo taa, megafauna ekpochapụwo.
- Inyinya nke odida anyanwu bibiri na North America 11 puku aro gara aga, ma mgbe eweghachiri inyinya ahu n'ime ohia na narị afọ nke 16 dika anụ ụlọ European (mustangs), ha ebidoghi anwụ ọzọ. Kama nke ahụ, ha mụtara ịchọta nri n'oge ọ bụla n'afọ. N'otu oge ahụ, inyinya dabara na mkpuru ahihia nwere ihe na-egbu egbu; afọ ime ahụ anaghị egbochi ịnyịnya ibugharị, n'agbanyeghị oge ụkọ mmiri na obere ụkọ na ogo ahịhịa.
- Dị ka ọ na-adịkarị, nnukwu anụmanụ na-aga njem na-aga nke ọma n'ịchọ ebe ịta nri, nke a na-egosipụta nke ọma n'Africa ọhụụ ugbu a site na nnukwu njem nke enyí na enyí. Okpomoku nke ikuku emeghi n'otu ntabi anya, kama kariri otutu narị na puku aro, nke na-enye ohere ka anumanu buru ibu kwaga na akuku ihu igwe. Ọnọdụ trans-equatorial nke kọntinenti America kwere ka eme nke a, mana n'ihi ndozi nke ụmụ mmadụ na America afọ 15 ruo puku afọ abụọ gara aga, megafauna nke America enweghịzị oge imeghari ka ọ bụrụ onye na - eri anụ ụwa ọhụrụ, ọ fọrọ nke nta ka ọ nwụọ.
- Anụmanụ buru ibu nwere nchekwa abụba buru ibu, nke a kwesiri inyere ha aka ịlanarị ụkọ mmiri, ntu oyi na oge ndị siri ike.
- Alaska nwere ala nwere obere ala n'oge a. Nke a na-egosi na mkpochapụ mmadụ megafauna dugara na mmebi nke ala ugwu na nke nta nke nta nke oke mammoth site na taiga, ọ bụghị mgbanwe ihu igwe. . Dị ka akụkọ banyere ikiri enyí na ogige mba dị n'Africa gosipụtara, enyí na anụ ọhịa na-egbochi igbo nke ahịhịa site na iri ahịhịa.
- Na Australia, mkpochapu nke megafauna malitere 50 - 45 puku afọ gara aga, ogologo oge tupu mgbanwe ihu igwe na njedebe nke Pleistocene, mana mgbe ọdịdị nke ndị mmadụ gasịrị.
Echiche nke ọrịa, ọrịa
Dabere na echiche ahụ na anụmanụ ndị na-eso anụ ụlọ - nkịta ụlọ - bụ ndị na-ebu nnukwu ọrịa, na-efe efe. Maka anụmanụ ndị na-enweghị nsogbu ọ bụla, ọrịa dị otú ahụ bịara gbuo. Usoro yiri nke ahụ mere n'oge akụkọ ihe mere eme - na Hawaii, ọnụ ọgụgụ nnụnụ ọhịa na-arịa ọrịa site na ndị mmadụ webatara.
Mana maka ụdị onodu mkpochapụ dakwasịrị ọtụtụ anụmanụ, gụnyere ndị buru ibu, n'akụkụ mpaghara nnukwu Eurasia, ọrịa ahụ aghaghị imeju ọtụtụ ihe. Nke mbu, o kwesiri inwe ntughari obi bu ihe oma mgbe obula oria oria nogidere n’agbanyeghi na enweghi umu anumanu ohuru n’ebe ozo. Nke abuo, onu ogugu oria a gha aghaghi ezu omuma ya - ma umu nwoke ma umu nwanyi. Nke ato, onwu kwesiri kariri 50 - 75 pasent. Nke anọ, ọrịa ahụ ga-enwerịrị ike ibunye ụdị anụmanụ dị iche iche, ebe ọ bụghị na-egbu mmadụ.
Agbanyeghị, na-eche na ebugharị ya na nkịta ụlọ, mkpochapụ ụdị na Australia na Oceania adịghị n'okpuru nkọwa a. Nkịta pụtara n’ebe ndị a naanị afọ 30,000 mgbe ngụkọta ọnụ nke megafauna nke Australia na Oceania.
Ọzọkwa, ọtụtụ ụdị anụ ọhịa - anụ ọhịa wolf, kamel, mammoth, ịnyịnya, na-akwaga mgbe niile, ọbụnakwa kwaga n'etiti kọntinent. Yabụ, equine, dịka ezinụlọ, sitere na North America (lee - Horse Evolution) wee kwaga Beringia naanị ruo Eurasia na Africa. [ obughi n'isi ya ]
Arụmụka megide ọrịa na - akpata ọrịa
Nke mbu, obuna oria ojoo juputara dika oria West Nile adighi eme ka ikpochapu ndi mmadu ma ghara ibibi nani ndi bi n’ime ya. Onu ogugu ndi n’enweghi oria, bu ndi eburu uzo gbochie ha, ha agaghị ebute oria. Nke abuo, oria a gha aghaghi ikpebi nke oma, oria umu anumanu mepere eme nke oma, n’etinyeghi aka umu aka. Na mgbakwunye, ọrịa dị otú ahụ kwesịrị ịnwe oke obosara (nde kwuru nde kilomita) na ihu igwe dị iche iche, mmiri na akụrụngwa nri, yana njikọ dị n'agbụ nri nke nwere anụmanụ dị iche iche na ụdị nri. N'otu oge ahụ, ọrịa ahụ kwesịrị igbu ụmụ nnụnụ na-enweghị efe, ọ fọkwara obere ka ọ ghara imetụta ndị na-efe efe. Ọrịa ndị nwere ụdị atụmatụ a amaghi sayensị.
Ọnọdụ
Hypothesis na-egosipụta ihe omume ndị a. Mgbe ndị mmadụ bidoro ịkwaga Beringia gawa North America, ma kwaga South America, ha buru ụzọ gbalịa ibibi ndị iro kachasị dị ize ndụ maka onwe ha - nnukwu ndị na - eri anụ obodo. Nke a mere na mgba maka nchekwa yana na mpaghara ịchụ nta ọhụụ, ndị mmadụ batara n'ọgụ ahụ n'ụzọ dị otu a ebe enwere ike ịchụ nta anụmanụ. N'iburu n'uche na anụ ndị na-ezuteghị nnukwu anụ na hominids tupu, karịchaa, ha aghọtaghị ihe ize ndụ ha na-eche site na obere, ma e jiri ya tụnyere bison, anụmanụ.
N'ihi nke a, e bepụrụ obere anụmanụ na-eto eto nke ọma na obere oge, na-ekpochapụ ọdụm na ịmụmụ ọnụ ọchị ndị America. Nke a kpatara mmeghachi olu - anụ na - ata ahịhịa, na ọnụnọ nri buru ibu na enweghị ndị na - eri anụ na ọnụọgụ kwesịrị ekwesị, malitere ịba ụba na-enweghị isi.
- Mgbe ọbịbịa Homo Sapiens dị na North America, ndị na - eri anụ ga - esoro onye na - asọmpi ọhụụ soro ịchụ nta. Ọ na-akpata esemokwu
- Onye na-eri anụ nke abụọ, Homo Sapiens, malitere igbu ndị na - eri anụ nke mbụ.
- N'ihi ya, ndị na-ebu ụzọ ebute ụzọ na-ekpochapụrụ ihe niile kpamkpam; nguzozi nke ndu ndu nke amuputaworo otutu nde otutu tupu ọbịbịa nke Hominids na New World.
- Na enweghi iwu nke ndị na-eri anụ, ọnụọgụ ahịhịa ga-abawanye nke ukwuu, mgbe nke ahụ nsogbu nsogbu nri malitere. Site na nke a, agụụ na-amalite maka ahịhịa nri n'ihi ụkọ nri. Mmegide dị iche iche nwere ụdị ahịhịa na-adabere n'ọhịa buru ibu, dịka proboscis. Animalsmụ anụmanụ na-esozi anwụ, site na usoro ndu nke na-adịghị emegharị iji dịrị ndụ obere nri.
- N'ihi nrụgide ụmụ anụmanụ na-ata ahịhịa, a na-azọcha ahịhịa, na-agbanwe ọdịdị nke ahịhịa. Mgbe nke a gasịrị, ihu igwe na-agbanwe, na-abawanye kọntinent, iru mmiri na-ada.