Otu ihe kacha emetuta ma na-ekwurita banyere gburugburu ebe obibi bụ ihe ọkụkụ na-akpata.
Ndị na - eme mkpọzi edetu: na - ewepụta isiokwu bara uru maka ndị na - agụ akwụkwọ a hụrụ n'anya
Ọtụtụ narị isiokwu na akwụkwọ sayensị na-nyefere ihe a onu. Dị ka ndị ọkà mmụta sayensị si kwuo, ọ nwere mmetụta siri ike na nguzo ihu igwe nke mbara ala.
Gini bu mmetụta griin gi na mbara ikuku
Ọnọdụ ikuku dị na mbara ala nwere ikike inyefe ìhè anyanwụ, ebe na-ejigide ọkụ ọkụ site n'elu. N'ihi ya, ikpo ọkụ na - eme. Nchikota ikuku na mmuo ndi ozo na ikuku, usoro a na - akawanye elu, na - ebute usoro nke griin haus.
Nsogbu a zuru ụwa ọnụ adịworị ogologo oge. Mana site na mmepe nke teknụzụ ndị na-abawanye ikuku, na-abawanye na ọnụ ọgụgụ ụgbọ ala na mmebi gburugburu ebe obibi, ọ na-abawanye uru. Dabere na ọnụ ọgụgụ, nkezi okpomọkụ nke mbara ala na narị afọ gara aga ejiriwo 0.74 Celsius mụbaa. Ke akpa ilekiri, ọ dị obere. Mana ọbụlagodi mmụba dị otu a enwegolarị mgbanwe mgbanwe ihu igwe.
Discoverednye choputara ihe eji ewe ahihia? Oge mbu ejiri J. Fourier kọwapụta nkọwa a na 1827. N’okwu a, o dere ọbụna ogologo akụkọ o jiri lee atụmatụ dị iche iche maka iwulite ihu igwe ụwa. Ọ bụ Fourier buru ụzọ tinye ma gosipụta echiche ahụ bụ na akụrụngwa kachasị nke mbara ụwa dị ka ihe ndị dị na iko.
Onye ọka mmụta sayensị na Sweden bụ́ Arrhenius, mgbe ọ na-amụ banyere ihe ndị dị na mbara ikuku na carbon dioxide, gosipụtara echiche ahụ na nchịkọta nke ikuku ha nwere ike ime ka mmụba dị na mbara ụwa niile. Na-esote, na ndabere nke ihe ọmụmụ ndị a, echiche nke mmetụta griin haus bilitere.
Gịnị bụ gas
A na - enweta ikuku gashouse (Greenhouse) bụ mkpokọta aha maka ọtụtụ gas ndị nwere ike ịnwụ anwụ. Na mpaghara a na-ahụ anya, ha na-apụ apụ mgbe ha na-anabatakarị ụdịdị dị iche iche. Gas ga-acha akwụkwọ ndụ na-enweghị usoro. Onu ogugu ha nwere ike igbanwe oge niile. Yabụ kedu gas ndị bụ griin haus?
Obere echiche ma ọ bụ gịnị kpatara ụwa ji ekpo oke ọkụ?
Mmetụta griin haus bụ kpo oku nke ala ikuku nke Earthwa, nke na-eme n'ihi mmụba nke ịba ụba nke gas ndị dị na ya. Isi ya dị mfe: ụzarị anyanwụ na-ekpo ụwa dị elu, mana n'otu oge ahụ, okpomoku na-adịgide ma ọ nweghị ike ịlaghachi azụ - ikuku na-egbochi nke a. N'ihi usoro ndị a, okpomọkụ nke mbara ala na-abawanye.
Otutu ihe di egwu nke sitere na mbara igwe (ihe ruru 75%) na-ada n’elu uwa dakwasiri n’elu ihe a na-ahụ anya ma dịkwa nso nke usoro ahụ (400-1500 nm). Igwe ikuku na - eme ka ọ ghara ịdị, ikuku na - ekpo ọkụ na - erute mbara ụwa anyị n'enweghị ihe mgbochi. ,Wa, kpo oku, n'aka nke ya, ga-amalite iwepụta ikuku dị 7.8-28 microns, nke na-abanye na mbara igwe, na-enyere aka mee ka mbara ala ahụ dị jụụ. Isi ihe kpatara mmetụta griin haus bụ nghọta dị elu nke ikuku maka ọkụ na mpaghara kachasị karịa na infrared. Nke bụ eziokwu bụ na ụfọdụ gas dị n'ime ikuku na-amị ma ọ bụ na-egosipụta radieshon na-esite n'ụwa. A na-akpọ ha griin haus. Ka ịdị elu ha na-atule, okpomoku anyanwụ na-adịgide na mbara ikuku.
A na -eme ka ikuku na-ekpo ọkụ na-emebi oke ikuku nke mbara ala, nke n'ọtụtụ ụzọ na-ekpebi ihu igwe ya.
Ihe mara nke griin haus bu nke amaara ndi bi n’oge opupu ihe ubi na ndi n’ulo ubi ndi nwere ahihia n’ulo ha. Atụmatụ a yitere yiri: ụzarị anyanwụ, ịbanye n'ime, kpoo ala, ma ụlọ na mgbidi anaghị ekwe ka ikpo ọkụ hapụ ihe owuwu ahụ. Ya mere, na griin haus, ọbụlagodi na-enweghị kpo oku ọ bụla, ọnọdụ okpomọkụ na-adị elu mgbe niile karịa n'èzí.
Enwere otutu okwu ugbu a banyere okpomoku zuru uwa na mgbanwe ihu igwe. Enwere echiche na-ezighi ezi na ihe omume nke griin haus bụ ihe omume nke afọ ndị na-adịbeghị anya ma ọ bụ iri afọ, na ihe kpatara ya bụ naanị ọrụ mmadụ. Mmetụta a bara ụba na ikuku ọ bụla, na-enweghị ya ndụ ụwa agaghị ekwe omume.
N’ezie, nsogbu anyị bụ mmụba ngwa ngwa na griin haus a chọpụtarala n’oge na-adịbeghị anya. Usoro a nwere ike ibute nsonaazụ na-akpata ọdachi.
Ndepụta gas gas
Gas gas ndị kachasị na ha gụnyere:
- Carbon dioxide. Livingdị ndụ kacha biri na ikuku, n'ihi nke ọ na-agbakọ.
- Methane N'ihi ọtụtụ ihe onwunwe ọ nwere ọrụ siri ike. Dabere na Wikipedia, ọkwa ya kemgbe 1750 nọ na mbara mụbara karịa ugboro 150.
- Nitrous oxide.
- Perfluorocarbons - PFCs (Perfluorocarbons - PFCs).
- Hydrofluorocarbons (HFCs).
- Sulfur hexafluoride (SF6).
Ozone na-echebe mbara ala ahụ site na radieshon ultraviolet. Ọdịda ya na-eme ka enwee oghere nke Ozone.
Na mgbakwunye na gas ndị kachasị na griin haus, vapourite mmiri na-eduga na mmụba na mmetụta griin haus na ikuku. N'ezie, ọ bụ isi ihe kpatara mmụba okpomọkụ na iru mmiri.
Na mgbakwunye na nke a dị n’elu, gas gas gụnyere nitrogen oxides na freons. N'ihi ọrụ mmadụ, itinye uche ha na-abawanye kwa afọ, nke na-emebi mmetụta ọjọọ na gburugburu ebe obibi.
Akụkọ ihe mere eme nke ọmụmụ a
Ihe omumu banyere nsogbu uto griin ahihia bidoro na ọkara mbu nke narị afọ nke iri na itolu. N’afọ 1827, Joseph Fourier rụsịrị ọrụ, A note on the Temperatures of the Globe na mbara ala ndị ọzọ hụrụ ìhè ụbọchị, ebe ọ nyochara n’ụzọ zuru ezu usoro nke usoro ihu igwe, yana ihe ndị metụtara ya. Onye ọkà mmụta sayensị a bu ụzọ kọwaa ihe ịtụnanya nke ihe ọkụkụ na-eji arịa iko ekpughere ìhè anyanwụ dị ka ihe nlereanya. Iko dịkarịsịrị mma na radieshon, ya mere nnwale a gosipụtara ihe dị mkpa. Amamịghe mmetụta nke griin haus malitere nke ọma na sayensị.
Ka oge na-aga, ọkà mmụta ọmụmụ physics nke Sweden bụ Arrhenius gara n'ihu, ọmụmụ ndị a. Ọ bụ ya kwupụtara echiche na mbelata nke mkpokọta carbon dioxide n'ime ikuku bụ otu n'ime ihe kachasị mkpa na-akpata afọ ndụ akịkị na ụwa.
Ma otodi, omumu ihe omimi banyere ihe griin haus na nsonaazụ nke omume a bidoro na ọkara nke abụọ nke narị afọ gara aga. Ndị ọkà mmụta sayensị achọpụtala mgbanwe nke ụzarị anyanwụ na-eme mgbe ọnụọgụ nke ikuku griin n'ikuku na-abawanye. Ugbu a, iji mee ka usoro ndị dị na mbara ikuku dị, kọmputa ndị kachasị ọhụrụ na ndị kachasị ọhụrụ amalitela iji ya. Mana ike ha ezughi oke, n'ihi na ihu igwe ụwa bụ ihe dị mgbagwoju anya ma enweghị nghọta zuru oke.
N’oge na-adịbeghị anya, e meela ihe mbụ dị oke mkpa na ọkwa mba ụwa iji lebara nsogbu a anya. N’afọ 1992, a nakweere Nkwekọrịta UN nke Ọrụ Maka Mgbanwe ihu igwe. N’afọ 1997, a na-agbakwunye Kyoto Protocol na Nkwekọrịta Paris (2015). Banyere akwụkwọ ndị a na-ahazi usoro iji belata ikuku ikuku.
Greenhouse Gas Sources
A na - eme ka ikuku Greenhouse na - eduga na mgbanwe mgbanwe ihu igwe, site na ọdịdị ha, enwere ike kee ụzọ isi mepụta ha ụzọ abụọ dị ukwuu:
- Teknụzụ. Ha bụ ndị bụ isi na-akpata ihe ọkụkụ. Ndị a gụnyere ụdị ọrụ dị iche iche na-eji mmanụ ọkụ mmanụ ala, mmepe nke ebe mmanụ, na mmanụ anwụrụ ọkụ nke ụgbọ ala.
- Eke. Ha na-arụ ọrụ nke abụọ. Ọtụtụ gas ndị na-emebi ikuku na-abanye ikuku n'oge mgbawa ugwu. Ọzọkwa na otu a gụnyere mmezu mmiri nke oke osimiri na oke ọkụ dị n'okirikiri.
Gas gas na-akpata ma ihe ndị ọzọ na-akpata okpomoku
Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na ihe ọkụkụ na-apụta n'ihi ikuku ndị a:
Onyinye kachasị na mmụba nke okpomoku ụwa bụ nke ikuku vapour (site na 36 ruo 72%), CO2 (ihe dị ka 9-26%), methane (4-9%) na ozone (site na 3 ruo 7%). Ndị gas ndị ọzọ nwere oke itinye uche na ikuku, yabụ mmetụta ha na usoro ihu igwe pere mpe.
Ego okike nke mmiri dị ukwuu dabere na ọnọdụ ikuku nke ala ikuku. Ọ dị ala, belata obere iru mmiri na mmetụta griin haus akpọghị. N'okwu a, oke mmiri na-aghọ ihe mkpuchi nke ice na mkpanaka mbara ala, na-amụba ihe ịtụgharị uche (albedo) ma na-eme ka ikuku ju oyi. Ya mere, okpomoku zuru ụwa ọnụ (ma ọ bụ jụrụ) bụ usoro na-ejide onwe ya, nke n'okpuru ọnọdụ ụfọdụ nwere ike ịga n'ihu na-eto ma na-eto ngwa ngwa. Iji bido, ị ga - achọ “trigge”, ihe na - anthropogenic nwere ike ịbụ ya. N'okwu a, anyị na-elele otu ezigbo ọmụmaatụ nke nzaghachi dị mma.
Oge okpomoku na udu mmiri nke mere na mbara ụwa anyị kwekọrọ na carbon dioxide dị na mbara ikuku. Mmụba ya na-ebute mmụba na griin haus na mmụba ogologo oge nke okpomọkụ.
Na mgbakwunye, sọlfọ na uzu mmiri aerosol siri ike na-abanye ikuku ikuku na-emetụta nguzo ọkụ ọkụ ụwa. Isi mmalite ha bụ ọrụ mgbawa ugwu na mgbụsị ọrụ mmepụta ihe. Ngwakọta na soot na-egbochi itinye aka nke ìhè anyanwụ, nke na-ebelata okpomọkụ nke mbara ala.
Ihe na - akpata griin haus
Isi ihe kpatara mmepe griin haus na ụwa bụ na-agbanye ụba ikuku na ikuku. Inggafe itinye uche ha na-ebute mgbanwe nke nguzo ọkụ. Ọzọkwa, oyi akwa ozone nwere ike itinye aka na usoro a. N'okpuru mmetụta nke freon na nitrogen oxides, nke a na-etinyekwa na listi ikuku griin haus, ọ na-amalite ngwa ngwa dara ma pụọ. N'ihi nke a, ọkwa nke radieshon radieshon siri ike na-arị elu nke ọma. Ya mere, ihe a na - eme ka griin haus na mbibi nke ihe ndi ozo nke ozone bu ihe ndi mmadu na - emekorita ihe ndi mmadu nwere otutu ihe banyere biogeocenosis nke uwa niile.
Ihe ndị na - akpata griin haus gụnyere:
- Mmụba ngwa ngwa nke ụlọ ọrụ na-eji mmanụ, gas na mmanụ ọkụ ndị ọzọ dị ka isi iyi ike. Ha dị ihe dị ka ọkara nke gas ndị na-agbaze.
- Oke mbibi oke ohia. Na usoro photosynthesis, osisi na-enweta carbon dioxide ma na-emepụta oxygen, oke ọhịa bụ “mbara ala”, mbibi ha na-abawanye nke ukwuu na carbon dioxide na mbara ikuku.
- Mmepe ala oru ubi. N'ihi mbibi nke ihe na-emebi emebi ụmụ anụmanụ, a na-emepụta nnukwu mmanụ methane, nke bụ otu n'ime ikuku ndị na-emebi ikuku.
Ebee ka ikuku griin si enweta?
Ugbu a, enwere nkwekọrịta n'etiti ndị ọkà mmụta sayensị na mgbanwe nke ihu igwe dị ugbu a metụtara mmụba na ụba carbon dioxide na ikuku na mmetụta griin haus - nsonaazụ nke usoro a. Ọzọkwa, ikpo oku na-eme kemgbe ogologo oge. Isi ihe kpatara mmebi griin haus bu oru ndi mmadu, nke aburula ihe di egwu na mbara ala. Kemgbe mmalite mgbanwe nke ụlọ ọrụ - ya bụ, n'ime afọ 250-300 gara aga - ntinye ọkụ nke methane na carbon dioxide nọ na mbara agbagogo site na 149% na 31%, otu isi. Lee isi mmalite nke ikuku griin haus:
- Uto ngwa ngwa nke ulo oru. Isi ihe na - enye ike maka osisi anyị, ụlọ ọrụ anyị, ụgbọ ala anyị bụ mmanụ ọkụ - mmanụ, mmanụ sitere n'okike na unyi. N'ihi ojiji ha, a na-emepụta carbon dioxide, nke na-eme ka mmetụta griin hausị dịkwuo mma. Ihe dị ka ọkara gas a na-enweta n'oge ọrụ mmadụ na-anọgide na mbara ikuku, mmiri ndị ọzọ na ahịhịa ndụ na-amịkọrọ ihe ndị ọzọ. Ọnụ ọgụgụ ụwa na-abawanye kwa afọ, nke pụtara na ọ ga-achọkwu nri, ngwongwo ụlọ ọrụ, ụgbọ ala, nke na-eduga ọbụna ikuku carbon dioxide dị ukwuu, yabụ mmetụta griin haus ga-abawanye. Ma ọ bụrụ na n'ime narị afọ gara aga, ọnọdụ okpomọkụ agbagowo site na ogo 0.74, mgbe ahụ n'ọdịnihu, ndị ọkà mmụta sayensị na-ebu amụma mmụba 0.2 maka afọ iri ọ bụla,
- Ala igbo ma na oru ugbo. Isi ihe ọzọ kpatara mmụba nke ikuku CO2 na ikuku bụ mbibi oke oke ọhịa. Na usoro nke photosynthesis, osisi na-enweta carbon dioxide ma na-emepụta oxygen, na-abụ onye na-achịkwa oke nke ịta ikuku griin. Akpukpọ ala ahịhịa dị mkpa iji nweta ala ọhụụ ọ bụla iji mee ka ọnụọgụgụ ụmụ mmadụ na-eto n'ike n'ike. Ọrụ ugbo na-agbakwunye ịrị elu nke okpomọkụ ụwa. Nmeputa anumanu na nnuku nke methane buru ibu, nke kariri carbon dioxide n’ime ihe owuwu ya.
- Ala ahịhịa. A na-atụ anya uto nke onu ogugu ga na-abawanye mkpofu Taa, oke ala nke na-ekpuchi puku kwuru puku hectare na-enweta ahịhịa ala. Onye ọ bụla n'ime ha na-ahapụ ikuku dị puku kwuru puku methane na carbon dioxide. Ngwọta dị irè nye nsogbu a adịbeghị - ọ pụtara na mmụba nke "unyi" ga-eto.
Kedu ihe kpatara egwu griin haus?
Akụkọ ihe mere eme nke ụwa nwere ihe dị ka ijeri afọ 4.5 na n'oge a, ihu igwe ụwa na-agbanwe mgbe niile. N'ụfọdụ oge, ahịhịa ahịhịa juru n'okirikiri kpuchie ya site na osisi ruo na osisi, ebe ndị ọzọ, ọ bụ okirikiri kpuchie ya na nnukwu snoo. Tụnyere ihe ndị dị otú ahụ dị egwu, mmụba nke okpomoku nke otu ma ọ bụ abụọ yiri ka ọ bụ ezigbo ihe egwu: chee, anyị ga - echekwa na kpo oku! Mana ọ bụghị ihe niile dị nfe, nsonaazụ nke mgbanwe ihu igwe nwere ike ịdị njọ karịa, ebe a bụ ole na ole n'ime ha:
- Mmụba nke okpomọkụ ga-eduga na agbaze ice na ịrị elu na mmiri nke Oké Osimiri Worldwa, nke na-eyi idei mmiri nke oke ókèala. N’ezie, mbara ala ahụ abụghị “mmiri mmiri”, mana ọtụtụ obodo na oke ala nwere ike ịta ahụhụ. Ọ bụ mmadụ ole na ole maara, mana kemgbe mmalite nke narị afọ nke 20, oke osimiri arịgoro elu site na 17 cm, na kemgbe etiti 90s, ịrị elu a arịala elu ruo 3.2-3.4 mm kwa afọ. A na-eme ka nsogbu a ka njọ site na eziokwu ahụ bụ na mpaghara ndị dị n'ụsọ osimiri ọtụtụ akụkụ nke ndị bi na ụwa na-ebi, oke akụkụ akụ na ụba ụwa na-arụkwa ọrụ,
- Mmụba nke oke okpomọkụ ga-agharịrị iduba mgbanwe na oke nke mmiri, yana ọnụego ha. Ihe nsonaazụ a nwere ike ịkarị njọ karịa ide mmiri nke mpaghara ụfọdụ. N'ebe ụfọdụ nke ụwa, mmiri ozuzo ga-aghọrọ oke ụkpa, ha ga-eji nwayọọ nwayọọ banye n'ọzara, ebe na ebe ndị ọzọ, ndị bi na-ata ahụhụ site na ajọ ifufe, idei mmiri, ebili mmiri na oke mbibi ndị ọzọ. Dị ka ndị ọkà mmụta sayensị si kwuo, mmụba ọzọ na ikuku ikuku ga-eduga n'ịbelata mkpụrụ nke nnukwu ihe ọkụkụ na mpaghara oke ala nke ụwa, nke nwere ike ibute agụụ na ọgba aghara mmekọrịta ọha na eze.
- Mmụba nke okpomọkụ ga-emetụta ahụike ndị mmadụ n'ụzọ dị njọ. Ndị dọkịta na-atụ anya mmụba n'ọtụtụ ọrịa obi, ọrịa iku ume na ọbụna nsogbu uche.
Mmetụta griin haus na nsonaazụ ya nwere ike imetụta ọ bụghị naanị ụmụ mmadụ, kamakwa ihe ndị dị ndụ nke mbara ala dum. Mgbanwe ihu igwe ga-anapụ ọtụtụ ụdị ebe obibi ha, ọ bụghịkwa eziokwu na “ụmụnna anyị ndị obere” ga-enwe ike ịnwe mgbanwe ndị ahụ siri ike.Thedị ụfọdụ nke umu ihe ga - emebi ọgba aghara nri na - emebu, nke nwere ike ibute ezigbo "mmetụta domino". Mmụba na mkpokọta carbon dioxide na ikuku na mmụba nke ikuku ikuku na-eduga na acidation nke oke osimiri, na-emetụta ndị ọ bụla bi na ya.
Olee otú obibi ya?
Hasmụ mmadụ ezutela ihu igwe ugboro ugboro. Ọzọkwa, ha bụ otu n'ime ihe na-akpata ọganihu nke akụkọ ihe mere eme. Ihe karịrị otu ugboro ma ọ bụ ugboro abụọ, oké ọkọchị na idei mmiri kpatara agha na ntughari, ọtụtụ ndị mmadụ na-akwaga, ọdịda nke steeti na mmepe obodo niile. Kedu otu esi zere ihe ga-esi na ya pụta ma ọ bụrụ na oke mgbanwe ihu igwe adịghị mma? Enwere ohere iji belata nsonaazụ griin haus? Gịnị ka a ga-eme maka nke a?
Taa, anyị maara ihe niile na - eduga na nchịkọta nke ikuku griin Green na mmụba nke ikuku ikuku. Ọ ga - abụ ihe siri ike ịgbanwe usoro a ugbu a, n'ihi na nke a ga - achọ mbọ mmadụ niile na nhazi nke isi akụnụba ụwa. Iji bido, ị ga - aghota na mmetụta griin haus bụ nsogbu zuru ụwa ọnụ nke na - eyi egwu ọ bụghị steeti niile, mana mmadụ niile.
Ndị ọkachamara kwenyere na usoro ndị a chọrọ iji belata ikuku ikuku anwụrụ ọkụ n'ime ikuku:
- Ọ dị mkpa na ịmaliteghachi ike ma belata ego mgbapụta ụlọ ọrụ mmepụta ihe. Isi ihe a na-enweta na CO2 taa bụ ire ọkụ mmanụ ọkụ: mmanụ, kol na gas. Iji belata ha, ndi mmadu aghaghi ichigharịkwuru ike a na - emeghari ohuru: anyanwu, ikuku, mmiri. N’oge na-adịbeghị anya, òkè ha na ngụkọta ego anọwo na-eto n’ike n’ike, mana o doro anya na ọnụego ndị a ezughị. Anyị kwesịkwara ịhapụ iji ụgbọ ala ndị nwere ihe mgbaze n'ime ma nyefee ụgbọala eletrik. O doro anya na ihe niile dị n'elu chọrọ ngbanye ego na ọtụtụ ọrụ siri ike ruo ọtụtụ iri afọ. Mana ịkwesiri ịmalite ya taa,
- Efficiencybawanye arụmọrụ ike, nke a metụtakwara mmepụta, yana mmepụta ume, yana ụlọ na ọrụ nkwukọrịta. Mbelata ike ike nke ngwaahịa kwesịrị belata. Anyị chọrọ teknụzụ ọhụụ nke anaghị emerụ gburugburu anyị. Ọbụna ihe mkpuchi nke mmebi ụlọ, ntinye nke windo ọgbara ọhụrụ na nnọchi nke ikpo ọkụ nwere ike inwe nnukwu uru na usoro nke ịchekwa ike, ma, belata belata ụgwọ ọkụ ma belata uzu ikuku.
- Veryzọ dị mma iji lụ ọgụ mmetụta griin haus bụ iji belata oke ihe mkpofu. Madụ ga-amụta iji akụrụngwa oge nke abụọ, nke a ga - ewepụ ihe ndị nwere ala, nke bụ isi iyi methane ma ọ bụ belata belata ụda ha,
- Okwesiri ịkwụsị mbibi nke oke ohia, meekwa ka ebe ahihia di ndu. A gha aghaghi ikpogha nkpuru n’iburu n’azu osisi ohuru.
A ga-agharịrị ihe ọkụkụ griinụ na mmụba nkezi nke afọ kwa afọ na ọkwa mba ụwa, na mmekorita ọnụ n'etiti mba dị iche iche. Eburularị usoro mbụ na ntuziaka a, mmegharị ahụ ga-aga n'ihu. Ndị ọkà mmụta sayensị na-atụ aro ijikọ ọgụ megide mgbanwe ihu igwe na ọkwa nke oke nke steeti. Ọrụ dịịrị ndị otu na-abụghị nke gọọmentị na-ewulite okwu a mgbe niile. Anyị kwesịrị ịghọta nke ọma na mbara ala anyị pere mpe, yana etu o si adakwasị ụmụ mmadụ.
Kedu ihe bụ griin haus?
Obere ọkụ na ogologo ọkụ ya na ebili mmiri na-abanye n’elu ụwa, na-ekpo ya. Dị ka ọ na-adịkarị, a ga-atụgharị ụfọdụ n'ime ha azụ, ma ikuku griin haus na-akpaghasị usoro a. N'ihi ọtụtụ gas, ala ndị dị ala na-ebuwanye ibu, yabụ ha nwere ike ijigide okpomọkụ. Nke a na-eduga na enweghi nleghara anya. Ọ bụ ọdịnala metụtara gas ikuku:
- ozone
- methane
- carbon dioxide
- ozone oxide
- Freon ụzọ abụọ
- vepo mmiri.
Gini bu ihe omuma ahihia ahu na uto ya n’uwa uwa, amu amu ogologo oge. Agbanyeghị, a na-akwụ ụgwọ nlebara anya pụrụ iche naanị na mmetụta ọjọọ nke PE.
Ekwesiri iburu n'uche na mmetụta a anọwo na mbara ala mgbe niile. O dugara n'eziokwu na nkezi ogo dị na mbara ala ahụ sitere na + 13 ... + 15 Celsius.
Ọ bụrụ na nke a enweghị, okpukpu ala dị elu ga-abụ 18 Celsius. Yabụ, site na nkọwapụta, ndụ na-enweghị PE na mbara ala agaghị ekwe omume.
A na - akwado mmetụta eke griin haus site na ọrụ nke ugwu ọkụ, mmụcha mmiri na ntọhapụ nke carbon dioxide n'oge mgbasa nke ụfọdụ mineral. Ọrụ mmadụ na-ebute mmụba ngwa ngwa na ikuku gas na kpo oku ikuku. Nke a adịrịla elu maka nguzozi ma na-ebute mgbanwe na ọnọdụ ihu igwe. Catfọdụ ihe ọkụkụ nke afọ iri ole na ole gara aga na-emetụta mmetụta nke gas griin ha.
Ihe kpatara PE
Ihe ndị na -emepụta ihe ndị na-akpata griin haus enweghị ihe ọ bụla na nguzozi n'etiti ngbanye obere ebili mmiri na obere ogologo ụwa na ngbanwe ha. Iszọ e si enweta vapors si vapors na mbara ala a abụrụla nke ọma. Ekwenyere na mmụba na nsonaazụ a ka a na-ahụta n'ihi nrụpụta ọrụ.
Achoputara na ebe kasha ikuku na anakpo dioxide bu ndi ulo oru nke n’agha ha n’oku n’oku n’oku, ahihia na manu. N'otu oge, nnukwu ájá na ngwakọta ndị ọzọ na-enye aka na ntanetị nke mmetụta a na-abanye ikuku.
Ihe nke abụọ kachasị emetọ ikuku bụ ụgbọala. Mgbe ha na-anyụ mmanụ, ha na-ebute oke carbon dioxide na adịghị ọcha ndị ọzọ. Ekwenyere na mmụba nke ọnụ ọgụgụ ụgbọ ala ndị dị na nnukwu obodo emeela ka ọnụọgụ nke anwụrụ ọkụ na-ahụ anya na mmụba mpaghara na nkezi nkezi site na 1-2 Celsius.
Ihe na - ebute nsogbu a na - enye aka na uto nke ike oriri. Nke a abụghị naanị na-egosi ịba ụba nke nkụ, kamakwa ọ na - ebute ikuku ọzọ na ikuku na - eme ka ikuku na - ekpo ọkụ, na --eme mmụba nke ikuku ma na - eme ka mmetụta griin ha na-eto.
Akụkọ banyere Ọmụmụ nke PE
Ihe omumu omumu mbu banyere ahihia na ihe omuma ya putara n’aho 1827, mgbe ebiputara edemede nke Jean-Baptiste Fourier.
N'ime ọrụ a, onye nyocha a gosipụtara echiche ya banyere usoro nke ọdịdị nke mmetụta griin haus, ihe ga - ekwe omume ihe omume ahụ na mmetụta ya na nzụlite ọkụ nke mbara ala.
Nkwubi okwu ya ọ tụkwasara na nyocha nke M. De Saussure, onye kpughere na n'ime iko iko gbara ọchịchịrị, mechiri ma setịpụrụ na anyanwụ, okpomọkụ dị elu karịa n'èzí. Nke a bụ n'ihi na ikuku ọkụ anaghị alaghachi gburugburu, n'ihi na iko gbara ọchịchịrị na-abụrụ ya ihe mgbochi. Ọbụlagodi n'ọnọdụ a, ọkwa nke ịba ụba abụghị ihe mgbochi nye ìhè anyanwụ.
Mgbe achoputara ihe itunanya nke nmeko ikuku na ikuku nke ikuku, emere ihe omumu ndi ozo iji mata ihe puru iche nke ututu a na onodu ubochi, oke osimiri, oge ihe ojoo ndi ozo, wdg.
Mmetụta Greenhouse na Okpomoku di n'uwa
Usoro PE na ikpo ọkụ ụwa bụ usoro ejikọtara ọnụ. N'ihi mmetụta nke griin haus, nkezi nkezi kwa afọ na mbara ala karịa afọ 10 gara aga ejiriwo ihe karịrị + 12 Celsius mụbaa. Mpaghara ebe oge anwụ dị afọ iri abụọ gara aga, ikuku ikuku bụ +22 .. + 27 Celsius C, ugbu a ọ na-erute + 35 .. + 37 Celsius.
Mmụba na ọnọdụ okpomọkụ dị ize ndụ karịsịa maka mpaghara ugwu. Anwụ na-agbazeze ngwa ngwa. Na mgbakwunye, a na-enwe mbelata oge mgbụsị akwụkwọ nke oge oyi. N'ihi sọlfọ na-agbaze ngwa ngwa, mbelata ọzọ na oge udu mmiri na-apụta.
Glafọdụ glaks ochie na narị afọ, nke afọ 50 gara aga, nọ ugbu a n'ọnụ ọnụ ugwu nke ugwu dị, agbazeworị. Na mgbakwunye, a na-agbaze mmiri dị mfe na mkpanaka mbara ala. Researchersfọdụ ndị na-eme nchọpụta na-arụ ụka na ihe ịtụnanya a nwere ike ime ka idei mmiri ụfọdụ ebe ndị mmadụ jujuo.
Nsonaazụ nke okpomoku zuru ụwa dị n’ebe niile dị mma. Ọ kpalitelarị ntakịrị mmụba na ọnọdụ okpomọkụ nke oke osimiri na mbelata ogo nke ikuku oxygen. Nke a na-ebute mbelata ọnụọgụ anụmanụ na-eme nri.
Okpomoku di elu nke uwa dum nwere ike ime ka mbelata mpaghara ebe oke ohia ugbua. N'ọnọdụ a, steep ga-enwe mmeri n'ókèala oke ọhịa nweburu.
Ya mere, okpomoku zuru uwa ga - eduga na ndagha nke ihe oriri ma kpochapu otutu umu osisi, anumanu na nnunu.
Mmetụta nke PE na ihu igwe
Igwe dị jụụ bụ ọnọdụ dị mkpa maka ịdị ndụ dị na mbara ala. Imirikiti osisi na ụmụ anụmanụ enweghị ike imeghari ka ọnọdụ ihu igwe na-agbanwe n'oge dị obere. Ideringtụle ihe dị ize ndụ PE, ịkwesịrị ị attentiona ntị na ọnụ ọgụgụ na-arịwanye elu nke ọdachi ndị na-eme na afọ 50 gara aga.
N'ihi mbelata nke oge udu mmiri, a na-ahụ oké ọkọchị mgbe ụfọdụ na mpaghara ụfọdụ, na-eduga na ọnwụ nke ihe ọkụkụ na anụ ụlọ. Nsogbu nke agụụ n'ihi ụdị ọdachi ndị dị ugbu a bụ ihe ekwuputara n'ọtụtụ mba Africa. Anụmanụ ụmụ anụmanụ na-ebelata n'ike n'ike n'ihi mbelata ebe obibi.
Mmụba nke okpomọkụ n'ihi mmetụta griin haus n'ọtụtụ mpaghara emeela ka mmụba na ókèala nke ala ọzara dị. Na mgbakwunye, na ebe dịka Bangladesh, oke ide mmiri na-arịwanye elu ugbu a na-akpata mbibi akụ na ụba. Mmụba nke ọnụ ọgụgụ oke mmiri na oke ifufe na-esokwa mgbanwe mgbanwe ihu igwe.
Mmụba na PE na biosphere a na-akwalite mmụba nke mmefu mmiri site na Oke Osimiri ụwa na elu nke kọntinenti. Ya mere, usoro a nwere ike gbanwee n'oge na - adịghị agbanwe agbanwe yana mgbanwe ihu igwe n'ọdịnihu nwere ike ịme ka ụwa ghara ịdị mma maka ndụ. Ekwenyere na mmụba na ọkwa nke oke osimiri na mbelata ogo nke salinity n'ihi ice na-agbaze nwere ike imetụta oke osimiri.
Enweghị nke ikpeazụ ga-eduga na obere okpomọkụ na ogwe osisi na mmụba na ekwueto. Yabụ, mpaghara Equatorial ga-emetụta oke ụkọ mmiri, na mpaghara ndị dị n'ebe ugwu - iji ngwa ngwa icing. Ekwenyere na mmetụta a nwere ike ibute mmalite nke afọ ice ọzọ.
Mmetụta nke ọrụ mmadụ na PE
A hụrụ mmeghe nke griin haus n’oge dum nke mbara ụwa. Ihe omume a bu ihe ndi n’ezi n’enweghi ike kwalite. Agbanyeghị, nsogbu ndị a metụtara PE na-emetụta usoro mmepụta ihe na mba ụfọdụ.
Ihe omume ndi mmadu emeela ka ewepu otutu carbon dioxide na vepo mmiri.
Mmadu biri na nkasi obi na njem site na mbu. Nke a emeela ka eziokwu ahụ na-abawanye ụba nke ụwa kwa afọ.
Mmetụta nke PE na ndụ mmadụ na ahụike
Nkpakọbara ahihia na - emetụta oke ahụike ndị mmadụ. Ugbu a n'oge ọkọchị na mpaghara ụfọdụ, ọ bụghị ihe a na-ahụkarị maka ọnọdụ nke ujo ikuku, nke nwere ike ibute ọnwụ. Ọnọdụ okpomọkụ dị elu na-eduga n'ịbelata ike n'ọrụ ndị mmadụ ma na-emetụta ọdịmma mmadụ niile.
Nchịkọta ikuku ndị nwere ikuku griin haus na ikuku dị ala na-eduga na mmụba nke ọrịa anụ ahụ, ịkpụ oke akpụ na ọrịa nke usoro iku ume. Ekwenyere na ikpo ọkụ na-adịghị ala ala emewo ka mmụba na ọnụ ọgụgụ nke mmepe nke ọrịa nke usoro obi.
Na mgbakwunye, nsonaazụ nke griin haus na mbara ala na-egosi na ọrụ microorganisms. Mmụba na okpomọkụ nke ahụ mmiri na-ebutekarị ntiwapụ nke ọrịa nje. Obere mmeri na-ebute eziokwu ahụ na ọtụtụ nje ndị ọzọ, gụnyere akọrọ, mụbara ebe obibi ha nke ukwuu. Ọtị ha na-eme na-eme ka ndị mmadụ na-arịa ọrịa ụkwara ume ọkụ na encephalitis nke na-enye akara. Na mgbakwunye, ikpe nke ndị mmadụ n'ihi ọtịta ụfọdụ ọnụnọ na agwọ ọjọọ, ndị nwekwara ike ịgbatị oke ha n'ihi ụba okpomọkụ, na-arịwanye elu.
Ide mmiri na mmiri ogologo oge na mpaghara ụfọdụ ebubatala njem nke ndị mmadụ, mana ha esighi ike. N'ọdịnihu, n'ihi eziokwu na ụfọdụ ókèala ga - aghọ ihe ekwesighi ibi, a ga - ekwe omume ịkwaga ebe ọzọ.
Kedu otu esi belata PE?
Ọ bụghị ike nke otu mba ga-egbo nsogbu niile nke mmadụ dị n'ụwa niile dịka ihe ọkụkụ na mmụba nke ikuku dị. Naanị usoro nke usoro steeti niile doro iji belata ikuku gas ndị ụlọ ọrụ nwere ike igbochi mmụba a.
Odi ihe kwesiri igbado aka n reducing ocha. Ọnụnọ nnukwu ọhịa na mba niile nwere ike belata ihe egwu. Omume nke mba niile kwesiri ka emeghe ya na iwebata yana ojiji a na -eme ka ike nweta mmegharị.
Ihe Can Pụrụ Savezọpụta .wa
Fọdụ ndị ọkà mmụta sayensị, na-amụ ụzọ isi dozie nsogbu a na gburugburu ebe obibi, na-akọwapụta mkpa ọ dị inyochagharị na idochi ụdị ndụ niile. Ndi mmadu nile kwesiri itinye aka na idozi nsogbu a. Ichekwa ọkụ eletrik na mmiri na - eme ka mbelata ihe dị ka ihe ndị sitere n'okike, ị na - ebuso oke carbon dioxide.
Na mgbakwunye, ọ dị mkpa iji kwalite ịgba ígwè. Nke a ga - ebelata oke iyuzucha n'obodo. A na-eme mmepe nke ebe a na - enweta mmanụ ga - eji dochie mmanụ gas.
Nchedo ohia
Mgba maka nchekwa ohia dị oke mkpa, n'ihi n'oge photosynthesis, ahịhịa na-amị carbon dioxide. A ghaghi aghaghagharị ogbe ohia o gbuturu iji mepụta ihe ndi mmadu kwesiri.
Na mgbakwunye, ịkọ ebe gburugburu ebe obibi na ọnụ ọgụgụ buru ibu nke osisi na nke osisi nwere ike ịbara ọdịdị mmadụ uru. Ihe ga - enyere gi aka iwepu nsogbu ndi a na - emebi ahihia a na - achoghi agha bu igbochi oke oke ohia nke di na ala equatement na Siberia.
Ojiji nke ugbo ala eletriki
Mgbe ị na-atụle ụzọ isi gbochie mmụba nke ikuku anwụrụ ọkụ, nke mbụ, ịkwesịrị ị attentiona ntị na ohere nke ụgbọ ala eletrik dị ugbu a. Vehiclesgbọ ndị a anaghị ebupute gas griin ha ma nwee ike iji isi mmalite ume ọhụrụ. E nweelarị ọtụtụ ụdị ụgbọ ala eletrik, nke nwere ike jiri nwayọọ nwayọọ dochie ụgbọala ndị nwere mmanụ ọkụ.
Ihe ozo maka mmanu hydrocarbon
Ọtụtụ mba na - emepụta ihe dị iche iche na isi mmalite ike nke nwere ike ịbụ ihe nchebe ọzọ maka mmanụ ọkụ carbohydrate.
Agbanyeghị eziokwu dị na enwere ụfọdụ ọmụmụ, ha enweghị ike dochie mmanụ hydrocarbon, yabụ a ga-eme mgbalị iji belata ihe ọjọọ nke oke ọkụ na-emebi.
Mmetụta nke griin haus nwere mmetụta na ihu igwe
N’ịtụle nsonaazụ griin haus, anyị nwere ike ikpebi na ihe kachasị bụ mgbanwe ihu igwe. Ka ikuku ikuku na-ewelite kwa afọ, mmiri nke oké osimiri na nke oke osimiri na-asọsi ike karịa. Fọdụ ndị ọkà mmụta sayensị na-ebu amụma na na afọ 200, ihe dị ka “ịkpọ nkụ” nke oke osimiri ga-achọpụta ihe, ya bụ, mbelata nke mmiri. Nke a bụ otu akụkụ nke nsogbu ahụ.Nke ọzọ bụ na mmụba nke okpomoku na-eduga na agbaze mmiri nke ice, nke na-eme ka mmụba nke mmiri mmiri nke Oke Osimiri Worldwa, ma na-eduga na iju mmiri nke kọntinent na agwaetiti. Mmụba nke ọnụ ọgụgụ ide mmiri na idei mmiri nke mpaghara ala mmiri na-egosi na ọkwa nke oke osimiri na-abawanye kwa afọ.
p, blockquote 3,0,1,0,0 ->
Mmụba nke ikuku ikuku na-eduga n'eziokwu ahụ bụ na ókèala ndị mmiri na-adịghị emechu ihu na-aghọ mmiri na-adịghị mma maka ndụ. N'ebe a, ihe ọkụkụ na-anwụ, nke na-ebute nsogbu nri na ndị bi n'ógbè ahụ. Ọzọkwa, a dịghị enye ụmụ anụmanụ nri, n'ihi na osisi na-anwụ n'ihi ụkọ mmiri.
p, blockquote 4,0,0,0,0,0 ->
Ọtụtụ ndị amaralarị ihu igwe na ọnọdụ ihu igwe ná ndụ ha niile. Ka ikuku ikuku na-ebili n'ihi mmetụta griin haus, okpomoku ụwa na-abanye. Ndi mmadu apughi iguzogide okpomoku di elu. Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na mbụ, oge okpomọkụ ọkọchị bụ + 22- 27, yabụ mmụba gaa na + 35- + 38 na-eduga na ọdịda anyanwụ na ujo ọkụ, akpịrị ịkpọ nkụ na nsogbu na usoro akụrụngwa, enwere nnukwu ihe ọnya ọnya. Ndi okacha mara oke oku n’enye ndi mmadu aro a.
p, blockquote 5,0,0,0,0 ->
- - belata ọnụ ọgụgụ mmegharị n'okporo ụzọ,
- - belata mmega ahụ,
- - zere ìhè anyanwụ,
- - mee ka mmiri dị ọcha dị 2-3 lita kwa ụbọchị,
- - Jiri okpu mechie isi gi site n’anyanwụ.
- - Ọ bụrụ na ọ ga - ekwe omume, nọrịa n’oge n’ụbọchị n ’ụlọ dị jụụ.
Etu ị ga-esi belata nsị griin haus
Mara etu ikuku gas si apụta, ọ dị mkpa iji kpochapụ ihe ndị mere na ha iji kwụsị ikpo ọkụ ụwa na nsogbu ndị ọzọ na-adịghị mma nke nsị griin haus. Ọbụna otu onye nwere ike ịgbanwe ihe, ọ bụrụ na ndị ikwu, ndị enyi, ndị maara gị esonyere ya, ha ga-esetịpụrụ ndị mmadụ ihe atụ. Nke a bụ ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị bi na mbara ala ga-eduzi ihe ha mere iji chebe gburugburu ebe obibi.
p, blockquote 6,1,0,0,0 ->
Nke mbu, odi nkpa igbusi oke ohia, kponye osisi ohuru na ahihia, ka ha na - enweta carbon dioxide ma na - ebute oxygen. Iji ụgbọ ala eletrik, ọnụego gas na-agwụ ike ga-ebelata. Na mgbakwunye, ịnwere ike ịgbanwe site na ụgbọ ala gaa na anyịnya igwe, nke kachasị adaba, dị ọnụ ala ma dịkwa nchebe maka gburugburu ebe obibi. A na-etolite mmanụ ndị ọzọ, nke, n'ụzọ dị mwute, na-eji nwayọ nwayọ ewebata na ndụ anyị kwa ụbọchị.
p, blockquote 7,0,0,0,0 ->
Vidio na-adọrọ mmasị banyere mmetụta griin haus
Solutionzọ kachasị mkpa maka nsogbu ihe ọkụkụ bụ iji dọta uche ụwa niile na ya, ma na-emekwa ihe niile dị n'ike aka anyị belata ụtụ ikuku griin. Ọ bụrụ na ị kụọ ọtụtụ osisi, ị ga-enyere nnukwu aka maka ụwa anyị.
p, blockquote 8,0,0,0,0 ->
Mmetụta nke griin haus nwere na ahụike mmadụ
A na-ahụta nsonaazụ nke griinụkụ na ihu igwe na gburugburu ebe obibi, mana mmetụta ya na ahụike mmadụ adịghị obere ihe. Ọ dịka oge bọmbụ: mgbe ọtụtụ afọ gasịrị anyị nwere ike ịhụ nsonaazụ ya, mana anyị enweghị ike ịgbanwe ihe ọ bụla.
p, blockquote 9,0,0,1,0 ->
Ndị ọkà mmụta sayensị na-ebu amụma na ndị nwere nsogbu ego na-adịghị ala ala na nke na-adịghị akwụ chịm bụ ndị kachasị nwee ọrịa. Ọ bụrụ na ndị mmadụ na-eri ihe na-adịghị mma ma na-efunahụ nri n'ihi ụkọ ego, nke a ga-eduga n'erighị ihe na-edozi ahụ, agụụ na mmepe nke ọrịa (ọ bụghị naanị eriri afọ). Ebe ọ bụ na enweghi ahụkarị na-apụta n’oge ọkọchị n’ihi nsị griin haus, ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ bu ọrịa nke usoro obi na-abawanye kwa afọ. Yabụ na ndị mmadụ mgbali na-ebili ma ọ bụ daa, nkụchi obi na ọgụ ọgụ na-eme, nkụda mmụọ na ọrịa strok na-apụta.
p, blockquote 10,0,0,0,0 ->
Mmụba nke ikuku ikuku na-eduga na mmepe nke ọrịa na ọrịa ndị na-esonụ:
p, blockquote 11,0,0,0,0 ->
- Oria Ebola
- babesiosis
- ọgbụgbọ
- nnụnụ na-efe efe
- ọrịa ahụ
- ụkwara nta
- nje ndị ọzọ dị na mpụga na nke ime
- ọrịa ịrahụ ụra
- edo edo.
Ọrịa ndị a na-agbasa ngwa ngwa maka mpaghara, n'ihi na oke ikuku nke ikuku na-enyere aka na mmegharị nke ọrịa dị iche iche na ọrịa vector. Ndị a bụ ụmụ anụmanụ na ụmụ ahụhụ dị iche iche, dị ka ijiji Tsetse, ụmụ oke encephalitis, anwụnta, nnụnụ, ụmụ oke, wdg. Site n'okirikiri ndị dị ọkụ karị, ndị a na-ebu ụgbọ ala na-akwaga ebe ugwu, ya mere ndị mmadụ bi ebe ahụ bu ọrịa n'ihi na ha enweghị ọgwụ ọ bụla.
p, blockquote 12,0,0,0,0 -> p, ngọngọ 13,0,0,0,1 ->
N’ihi ya, ihe ọkụkụ na-eme ka ụwa na-ekpokwu ọkụ, nke a na-akpatakwa ọtụtụ ọrịa na ọrịa na-efe efe. N'ihi ntiwapụ nke ọrịa, ọtụtụ puku mmadụ na-anwụ na mba dị iche iche nke ụwa. Na-aluso nsogbu nke okpomoku zuru ụwa ọnụ na mmetụta griin haus, anyị nwere ike imezi gburugburu ebe obibi, n'ihi ya, steeti ahụike nke mmadụ.
Ebumnuche maka iwusi mmetụta griin haus ike
Ihe kpatara mmetụta griin haus bụ ụkọ ikuku gas na ikuku n'ihi ihe ndị anthropogenic. Isi ihe bụ:
- Mgbapu oke na irighari akuku nkpuru ihe.
- Mmanụ na-ere mmanụ n'ụdị mmanụ ọkụ na manu oku.
- Ojiji nke kol na gas maka igwe oyuzucha na ndi n’enweta ike.
Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrụ mmadụ ọ bụla na-enye ikuku ikuku ikuku. Ọtụtụ n'ime ha na-eduga n'ịbawanye uru nke griin haus.
Kedu ihe na - eme ka mmetụta griin hausikwuo ike
Na mgbakwunye na ọrụ mmadụ, ihe ndị sitere n'okike nwere ike itinye aka na griin haus. Iji maa atụ, nnukwu mgbawa ugwu ma ọ bụ oke ọkụ nke oke ọhịa. Mmụba nke okpomọkụ na elu ụwa n'ihi iberibe Ozone oyi akwa na-eduga ụba mmụba nke mmiri, nke na-emekwa ka ọnọdụ ahụ ka njọ. Egosiputara ihe di n’etiti uto griin haus na ozone n’ogologo oge. Mmụba na mkpocha mmiri vepo na ikuku bụ ihe dị mkpa na mmepe nke nsogbu ahụ.
Gas.
A na-enweta ikuku Greenhouse gụnyere vepo mmiri, methane, carbon dioxide, ozone, nitrogen oxides na freons.
N'ime ụdị ndị a na-ahụ maka gburugburu ebe obibi, ikike kachasị na usoro a bụ carbon dioxide. Dika odi, site n’ọmụmụ ihe ndị a mere n’oge na-adịbeghị anya, e wepụtara echiche ahụ ịmụ banyere ihe mgbagwoju anya nke gas. Carbon dioxide na-emetụta mmetụta griin ha nwayọ nwayọ na enweghị atụ, mana ikuku ndị ọzọ na-enwe ike imetụta ikuku ugbu a, na-agbanyeghị, na-amụchaghị ọmụmụ. Ndị ọkà mmụta sayensị egeghị ntị na methane ma ọ bụ freons, n'ihi na nke a na-azụliteghị ihe mgbochi.
Vepo mmiri
Mmiri vepo bụ ikuku ikuku kachasị dị na mbara ikuku, ndị sayensị kwuru na pacenti iri asaa na asaa nke ikuku griinụ ahụ bụ n'ihi vapourite mmiri.
N'okwu a, a naghị ebugharị ikuku n'onwe ya, kama ọ bụ nzaghachi dị mma n'etiti ya na carbon dioxide. Eziokwu ahụ bụ na mmetụta carbon dioxide dị okpukpu abụọ, n'ihi nke a, ọnọdụ okpomọkụ na-ebili, mgbapụta mmiri na-abawanye. Nke a na - eduga n'inweta igwe ojii karịa, n'ihi nke a, na - egbu oge na ngbanwe nke ìhè anyanwụ na mbara ala. N'otu oge ahụ, vepo mmiri nwere mmetụta kachasị mma, na-arụ ọrụ dị ka onye na-eme ka mmiri kwụsị.
N'obodo Insalah, nke dị na mba Algeria, ọdịiche nke okpomọkụ na-adị n'oge okpomọkụ bụ ogo 55. Ihe kpatara nsonaazụ a bụ obere ntakịrị sọlfọ mmiri n’elu obodo.
Ya mere, uzu mmiri n'onwe ya adịghị ize ndụ, ọ bụ ezie na ọ karịrị mmetụta griinyere ọkụ nke CO2. Mgbe ị tụrụ ntụ na-enyocha ikuku, vapor frapa bụ 75 W / m 2, ebe carbon dioxide bụ 32 W / m 2. Ma uzuoku n’eme ka nghọta ikuku ahụ pụta na carbon dioxide, yabụ rụpụtara ọrụ anthropogenic.
Carbon dioxide
Carbon dioxide n’ebe dị iche iche ikuku dị na-eme ka pasent 9 ruo 26 n’ime ngụkọta nke ikuku griin haus. Nke a bụ ihe kachasị dị ize ndụ nke ikuku griin haus. SB onwe ya2 ọ bụghị ihe egwu, mana ọ bụ ya bụ onye na-eme ka mbibi ahụ na-agba ọsọ.
N'ọtụtụ buru ibu, gas na-abanye ikuku naanị n'ihi ọrụ mmadụ. Na mgbanwe nke carbon, a na - ejide gas, nke umu anumanu na - eri, ihe ndi ozo na - eme ka nri nri ruo mgbe anumanu nke di elu ma obu mmadu gha anwu, na - adaba n'ime ala ya na otutu carbon a na - etinye na ndu ya. N'ime ụwa n'ihi sistemụ na-adịbeghị anya, carbon si ọkpụkpụ na-aghọ ihe ohuru ọhụụ: mmanụ na kerosene.
Ka ọ dị ugbu a, akụ na ụba niile nke ala ekpokọtara n'ime ọtụtụ nde afọ ka a na-abanye na ikuku n'ime ọtụtụ iri afọ. Nke a na - emegide nguzozi dị: carbon enweghị oge ịlaghachi na usoro mgbanwe ma na-agbakọta na ikuku.
Enwere echiche na-ezighi ezi na okpomoku bụ usoro ebumpụta ụwa ezubere iji kee carbon. Mmiri nwere ike ịgbari carbon dioxide, nke ga-emezi n’iji ụdị nzu nzu. Na ọnụọgụ nke mmiri na-abawanye site na okpomoku na-ekpo ọkụ, n'ihi agbaze nke ice na ngagharị ice. Mana ịmịcha ahịhịa permafrost, nke nwere ọtụtụ ihe gbasara Organic - akwụkwọ ochie, mgbọrọgwụ nke osisi toro ebe ahụ afọ 1000 gara aga, anaghị elebara anya. Site na okpomoku zuru uwa, permafrost bidoro gbazee, ihe di n’ime ya mebiri emebi, na-ewepu carbon dioxide.
Methane
Ọ dịla anya a na-elekarị Methane anya maka etu esi emetụta ahịhịa ya. A na-enwekarị ike ikuku n'ime ihe ndị dị na mbara ikuku n'ime afọ 10, nke a na-ahụta ka oge adịghị ka ikuku. Ma n'otu oge ahụ, mmetụta ya na mmetụta griin haus nwere okpukpu 10 karịa carbon dioxide. Ma na usoro nke methane ikuku n'ime ikuku amatabeghị.
Omenala kwenyere na anaputara methane n ’ihe na - eme ka emegharia ahu n’azu umu anumanu. Mana amachaghị ihe mere site na 1995 ruo 2006 ka edobere ọdịnaya methane na mbara ikuku n'otu ọkwa ahụ, ma site na 2006 ruo taa, ọ na-arịwanye elu kwa afọ site na ọnụ ọgụgụ nke ndị mbak? Naanị mgbe nyocha nke sayensị sayensị Drew Schindel malitere tụlere ụdị maka gburugburu ebe obibi ọhụrụ, na-eburu n'uche ntụgharị nke mmetụta methane na-emetụta.
Gas n'onwe ya bụ naanị pasent 4 ruo 9. A na - ewepụta Methane n ’ihe na - akpata ya n’azu umu anumanu. Karịa ehi. Yabụ, usoro uto nke ọnụ ọgụgụ ụwa, na-eme ka mmụba oriri, ma, yabụ, mmụba nke anụ oriri na-emetụtakarị mmepe nke mmetụta griin haus. Umu anumanu na ebe ha na –emeputa ihe ndi methane, na ntu a gha na atupute ihe ndi ozo.
Na-abụghị ụlọ akwụkwọ, onye ọ bụla na-ele ozone dị ka ihe bara uru. Ma gas ọ bụla bara uru n'ọnọdụ ya. Ozdị ozone abụọ dị: ha dị na ozone nke ozone na tropospheric ozone. Nke mbụ na-echebe ụwa site na radieshon ultraviolet, ebe nke ikpeazụ na-egbochi ihe ọkụkụ, na-emebi ikike ha nwere fotosynthesis. N'ihi ya, ego carbon dioxide dị na mbara ikuku na-abawanye. A na-atụle mmetụta nke gas na pasent 25 nke mmetụta CO2, mana n’otu oge, ozone na –eme mmetụta nke carbon dioxide n’onwe ya. Ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara na ọ bụ kpomkwem n'ihi mmụba nke ozone n'oge gara aga na ụwa enweghịzi ikike ịnabata carbon dioxide. A na-eme ozone Trocupheric n'ihi nsonaazụ kemịkal nke nitrogen oxides, carbon monoxide na ogige. Ihe ndị na - enye ha oxygen bụ ikuku oxygen na ìhè anyanwụ.
Na omume, ngwakọta nke ihe ndị a abụrụla ihe kwere omume n'ihi mmepe nke ebugharị na mgbanye nke ngwaahịa nsị na ikuku. Nkesa nke gas n’uwa nile di nfe, n ’uzo ihe eji guzobe ya. Ọtụtụ na-agbakọ na mba ndị na-ekpo ọkụ na ihu igwe. Mmụba nke ozone adịghị mkpa, mana mbelata ozone ga-eme ka o kwe omume iwepụ mmetụta carbon dioxide na-agbasa.
Dika ihe omumu si di, oburu na i wedata ozone dika nke kwesiri, igha eme ka nsogbu nke carbon dioxide di n’afọ 20 n’abia.
Nitrogen oxides
Nitric oxide bụ gas gas nke ise kachasị mkpa. O di okpukpo 298 karie carbon dioxide; onyinye ya na ekpom oku nke uwa dika ihe dika 6 percent nke ekpom oku ikuku. Nitrogen oxides ka emeputara site n’uputa ahihia odi nkpa iji mee ka nri ala di.
Ismụ mmadụ enweghị ike ịhapụ ụdị fatịlaịza a, mana ha na-emebi okirikiri nitrogen na okike. Naanị ihe ọkụkụ nke nwere ike ijikọ nitrogen na ikuku bụ mkpo na soy. Naanị ha nwere ike itinye ikuku ikuku na mgbọrọgwụ ha ka ha nwee ike ịhazi ya. Ọ bụ ngafe gas a ka ihe a kpọrọ mmadụ ji enweta acid mmiri ozuzo.
Okwukwu
Freons bụ otu gas na-enwe nnukwu mmiri ọkụ. A na-eji ha eme ihe na ngwa nju oyi. Usoro ọ bụla kewaa, friji ma ọ bụ friza agaghị ekwe omume na-enweghị freon. N'afọ ndị na-adịbeghị anya, ọdịnaya nke ihe ndị dị na osisi belatara, mana ekpochabeghị.
Edepụtala echiche na-emegide ihe: na mmụba nke okpomọkụ n'ihi mmetụta griin haus, ụmụ mmadụ na-achọwanye freon, dịka isi ihe dị na friji. Enweghị usoro nkewa, ọ nweghị otu ọfịs, ụlọ ọgwụ ma ọ bụ ụlọ ahịa ga-arụ ọrụ.
Freons nwere mmetụta nke 1300-8500 ugboro karịa carbon dioxide. A na-eme atụmatụ ego gas dị otu narị na narị. E jiri ya tụnyere gas ndị ọzọ, ọnụ ọgụgụ nke freons dị obere nke na nsonaazụ ya siri ike nyocha.
Mmetụta Ihu Igwe
Mmụba na okpomọkụ na-eme ka mmiri na-anyụ anyụ. Snow na ice, bụ́ nke chịkọbara n'osisi ọtụtụ narị afọ ugbu a, na-aga n’ihu. Nke a ga - ebute mmụba nke ọkwa mmiri n’osimiri. Idei mmiri ga-eme ka obodo ndị na-enweghị ụgha dị ka Rome ma ọ bụ St. Petersburg. Mmadu gha agbasi mgba ike mgbe nile, nbuputa nke ndi ozo gha amalite. Ala kachasị emepụta na Europe - mmiri ga-ejupụta na Netherlands, a ga-ahapụ ọtụtụ ndị na-enweghị ebe obibi na nri. Ndị ọkà mmụta sayensị na-ebu amụma banyere mmụba nke oke osimiri site na ọkara ọkara mita kwa narị afọ.
Mgbanwe dị egwu ga-amalite mgbe 5 mita gasịrị. Ọ dị ka mgbanwe agaghị eme n'oge na-adịghị anya, mana gịnị bụ narị afọ ole na ole maka gburugburu ụwa. Na mgbakwunye, nsonaazụ ọjọọ na-etolite ugbu a. Obara nke mmiri dị ọcha na-agbada, nke na-amanye ihe a kpọrọ mmadụ ka ọ mee ka ọnụọgụ mkpụrụ osisi belata nke ịkọ ihe. Nke a na-abawanye oriri nke ọkụ eletrik, nke pụtara ịba ụba nke kol na mmetụta griin haus malitere ịmalite ka oge na-aga.
Mpempe akpụrụ bụ sọlfọ eke. Ọtụtụ ụmụ nje ndị dị ndụ na ha na-ajụ oyi n'ahụ ha ọtụtụ ijeri afọ gara aga. Ihe na-eme n'ihi agbaze bụ ihe siri ike ịkọ. Onweghi onye nwere ike iche n’echiche etu ọgwụ ọgbara ọhụrụ dị njikere maka ihe ịma aka a.
Mmetụta n'ahụ ndị mmadụ
Maka ibi ndụ dị mma, mmadụ chọrọ ikpo ọkụ na mpaghara 20-25 degrees. Ọdịda nke oge ọkọchị, na-erute ogo 50-52 na anyanwụ, nwere ike imetụta ahụike siri ike. N’ihi oke ikuku dị elu, mmadụ nwere nkụchi obi ngwa ngwa, ọbara mgbali elu na akpịrị ịkpọ nkụ. Na mgbakwunye, na ọnọdụ okpomọkụ dị elu karịa ogo 25, arụmọrụ na-agbada ugboro abụọ, nhazi nke mmegharị na-emebi emebi, nnu bara uru na ihe Chọpụta na-efu ngwa ngwa.
Mmetụta Greenhouse mbelata
Usoro mmebi nke griin haus enwere ike n'ọtụtụ ụzọ. Plantingdị ihe ọkụkụ dịgasị iche - ịbawanye ọnụ ọgụgụ nke osisi na-ebelata CO2 na mbara ikuku, na-egbu mmiri nke ala ma na-ekpokọ mmiri ikuku si na ikuku. Ntgha gụnyere ịkọ ugbo.Usoro a dị oke ọnụ na-ebelata ego nke ozone na ikuku, ma na -ebelata nsonaazụ griin haus.
Iji weghachite metabolism nitrogen, ọ dị mkpa iji bulie mkpụrụ nke mkpo ugboro ugboro. Nke a ga - enye ohere ijikọ nitrogen ikuku na osisi, ma na --ebelata ogo nke nri nitrogen.
Na mgbakwunye, odi nkpa ka ijigide ihe iji buso oke ohia oku. Nnukwu ikuku CO na-eme n'ihi usoro ndị a.2 wetakwa ikuku.
Mmepe nke imegharị ihe. Ihe omuma atu diri uwa nile bu Switzerland, ebe eji ekpochapu ahihia riri elu. Ntughari obodo a mepere ma mekwaa nke oma na obodo a mere ka izuta ahihia n’aka Norway gbara agbata obi. Kedu ihe nke a na-enye n'ihe banyere mmetụta griin haus? Enweghị mkpa iji ọkụ na-ere ọkụ iji mepụta ike maka imepụta ngwa ahịa ọhụrụ. Ya mere, ego CO na-ebelata2 na ikuku.
Na-arụ ọrụ na nrụpụta ike na ike oriri. Kacha ike gburugburu ebe obibi ike osisi bụ hydroelectric ike osisi. Ọ bụrụ na ha ezughi, ị nwere ike iji nuklia, mana nke bụ eziokwu bụ na ọtụtụ ike ụwa na-adabere na kol. Dochie ume ọrụ abụghị afọ iri. Mana nke a ga - enyere gị aka ọtụtụ oge iji belata ikuku carbon dioxide n'ime ikuku. Na mgbakwunye, ọ dị mkpa iji bulie arụmọrụ nke osisi ndị dị adị, iji mepụta gburugburu ebe obibi, ụzọ ọkụ eletrik na-adịghị agwụ agwụ: jiri ogwe ọkụ anyanwụ na ndị na-anakọta, igwe ikuku na nfuli ọkụ. Enweghị ohere ịchekwa echefu.
N'ebe ọ bụla enwere ike, jiri mmanụ gas dochie mmanụ ndị ọzọ. N'ihi nsị mmanụ, a na-ahapụ ngwaahịa ngwa ngwa, nke gụnyere carbon dioxide. Mana ego anwuru site na gas dị ọtụtụ oge erughi erute site na nkụ. Gas anaghị ewepụta soot, anaghị achọ ume maka kpo oku, dị ka mmanụ mmanụ, ọ dịghịkwa mkpa ngwaọrụ pụrụ iche maka ịkpọ oku. Yana ikpo ulo ndi kwesiri ekwesi, nke a ga –ebelata ike ikpochapu ihe dika 30 percent.
Mmechi
Mmetụta griin haus abụghị ihe na-adịghị mma. Ajụjụ ọzọ bụ na ọrụ mmadụ na-ebute uto griin haus kpamkpam. Ọ bụrụ na oke ọhịa, akpachapụghị anya iji sọlfọ na ị na -eme nnukwu mmanụ na mmanụ mgbe niile, agaghị akwụsị akwụsị, mgbe otu narị afọ, usoro ahụ agaghị agbanwe agbanwe.
Emebeghi ahu ahu dika ihe di elu. Ugbua taa enwere ebe di iche iche n'uwa dum, ebe otutu okpomoku kariri ogo iri ise. N'ọnọdụ ndị a, ọ gaghị ekwe omume ibi na arụ ọrụ.
N'ime usoro a:
- Mmụba nke okpomọkụ na-eduga na mmụba na ụba nke ikuku, nke a pụtara na ego nke vepo na ikuku na-abawanye.
- Mbelata nke mmiri dị mma na-ebute mkpa ọzọ maka osisi na ọkụ eletrik, n'ihi na mmịpụta nke pasent 80 nke unyi ụwa na-agba ọkụ.
- Onu ogugu nke uwa di elu, otutu ihe ndi n’enye uto ahihia bu carbon dioxide, nke bu ihe igba ume iku.
Ekwenyere na mmepe nke mmetụta griin haus enweghị njikọ na mmadụ. Ọnọdụ okpomọkụ dị na mbara ala agbanweela tupu mgbe ahụ, na-eru elu okpomọkụ. Ọrụ nke ihe a kpọrọ mmadụ bụ ime ihe niile ka mmetụta nke griinghị anwụrụ ghara ikwughachi onwe ya na akụkọ ntolite nke ụwa, ọ bụrụgodị na nke a agaghị ekwe omume - ikuku nke ụwa ga - adị ọcha naanị n'ọgụ megide gas griin.
Mmetụta ụlọ Greenhouse
Ihe ndị na-esi na ya pụta, yana ihe ndị na-akpata griin haus, dị iche iche. Mmetụta ya na ihu igwe siri ike karịchaa. Iji kọwaa ya n'okwu dị mfe, ikuku anwụrụ ọkụ ikuku nwere ike ibute ọtụtụ mgbanwe dị ịrịba ama:
- Mbelata ma ọ bụ mee ka mmiri zoo. N’akụkụ ụfọdụ nke ihu igwe, mmiri ozuzo ga-adị ụkọ, ebe ndị ọzọ, n’ụzọ megidere, ga-ata ahụhụ site na ebili mmiri na ide mmiri mgbe niile.
- Oke osimiri ịrị elu. Nke a ga - abụ otu n'ime nsonaazụ kachasị mkpa nke mmetụta griin haus. N'ihi ice na-agbaze nke Antarctica na Greenland, mmiri ga-ejupụta oke ala, nke ga-emebi obodo niile dị n'ụsọ osimiri. Ọ dị mma ịmara na akụkụ dị ukwuu nke ndị bi na-ebi na ha, nke na-agaghị enwe ụlọ na ebe obibi ha.
- Ọnwụ nke gburugburu obibi. Na nkenke, mmetụta griin haus ga-eweta mgbanwe ihu igwe dị egwu. N'ihi nke a, ọtụtụ ụdị agaghị enwe ike imeghari ka ọnọdụ mgbanwe ngwa ngwa wee nwụọ. Ewepu ha na nri nri ga - eduga ntopute nke “mmetụta na-emetụta”.
Ọzọkwa, mgbanwe ihu igwe ga-emetụta ahụike ndị mmadụ. N'ihi oke okpomọkụ na-enweghị oke, ọnụ ọgụgụ nke obi, ngụgụ, na ọrịa iku ume ga-abawanye nke ukwuu. Ya mere, enweghi uru ọ bụla na mmetụta griin haus, mana mmerụ ahụ dị oke mkpa.
Maapu GHG
Iji ghọta nke ọma oke griinụ griin na griinụ ahụ, Google wepụtara maapụ ikuku anwụrụ ọkụ n’afọ 2012, nke na-egosi ebe ụwa ka ha dị ọtụtụ. Site na iji akara agba, ọ na-egosi ọkwa nke ikuku na-agba na mba niile mepere emepe. Emebere oge okike nke map a ka ọ gwụchara Protocol Kyoto.
Isi mmalite na onye nrụpụta ọrụ ahụ: Google.com. Usoro ojiji.
Akwụkwọ ntụgharị: Gịnị bụ ogbugba ndu Kyoto na kedu isi ya? Na nkenke, nke a bụ nkwekọrịta mba ụwa nke emebiela iji belata ikuku gas anwụrụ n'ime ikuku mbara ụwa iji gbochie ma ọ bụ belata mmetụta nke okpomoku ụwa. Usoro iwu Kyoto bụ akwụkwọ ọzọ na Mgbakọ Mba Niile Maka Nchịkwa Ọnọdụ UN 1992 na UNFCCC. Kedu ihe kpatara ya bụ Kyoto? Anakwere ụkpụrụ a n'obodo Kyoto nke Japan dị na Disemba 11, 1997 ma banye n'ike na February 16, 2005. Ebumnuche bụ isi nke nkwekọrịta n'etiti mba a: ime ka ịta ikuku gas dị na ikuku na ọkwa agaghị ekwe ka mmetụta anthropogenic dị ize ndụ na ihu igwe ụwa. Ugbu a enwere mmadụ iri abụọ na asatọ sonyere na Kyoto Protocol (steeti 191 na European Union). N'otu oge ahụ, United States bịanyere aka na ya, ma ọ kwadoghị, Protocol, Canada kwụsịrị na Kyoto Protocol na Disemba 16, 2012.
Tozọ iji gbochie ma belata nsị griin haus
Mgbanwe ihu igwe na ụwa emeela ihe karịrị otu ugboro. Na nkenke, nsonaazụ ha kpatara ọdachi. Otu ihe atụ bụ afọ ice ama ama nke ọma. Ọ rụpụtara ihe dị ndụ dị oke mkpa. Fọdụ ụdị ụfọdụ nwụrụ, mana ha anaghị eme ka ọnọdụ jụrụ ha nke ọma. A ka na-ahapụ ice nke oge ndị ahụ na Antarctica na Greenland.
Kedu ihe a ga - eme iji belata mmetụta griin haus ma gbochie ọdachi ndị na - esote ya? Otu esi eme ihe nke ọma na nsogbu zuru ụwa ọnụ? Ka ọ dị ugbu a, amatalarị ihe niile na-akpata ụbara ikuku na ikuku. Dabere na ndị ọkachamara na-amụ usoro anụ ahụ maka mmetụta griin haus, enwere ọtụtụ ụzọ iji dozie nsogbu a:
- Belata nzere nke ihe ndị na-emerụ ahụ na-esite na ọrụ aka.
- Jiri mmega ahụ na - eme ike na - ewepụta gburugburu ebe obibi iji gosipụta teknụzụ gburugburu. Nke a ga - ewepụ ma ọ bụ opekata mpe belata mmanụ ọkụ.
- Kwụsị inwe oke ọhịa.
- Mbelata ikuku anwuru ahihia n’enye aka na mkpochapu ahihia ala, nihi na ha sitere na methane, freon na nitrogen oxides.
E nwere ụzọ dị iche iche iji dozie nsogbu ihe ọkụkụ na-akpata. Isi ihe bụ na a ga-alụ ọgụ ahụ na mba ụwa. Iji dozie ọnọdụ a, mbọ nke mmadụ niile dị mkpa. Mgbapụ gas - nsogbu zuru ụwa ọnụ, ọ na-emetụta ụwa niile, ọ bụghị mba ndị mmadụ n'otu n'otu.