Lizards bụ ndị nnọchite anya klas ahụ na-efe efe, nke nwere ọnụ ọgụgụ buru ibu dị iche iche. Ruo taa, ndị ọkà mmụta sayensị nwere ihe dị iche iche 6,000 nke lizards. Ikekwe na Internetntanetị, ihe karịrị otu ugboro anyị hụrụ foto nke ụdị nnụnụ dị iche iche, nke siri ezigbo ike ịmata. Ya mere, ka anyị lerukwuo anya n'ihe anụ ahụ ndị a na-enweghị atụ.
Nkọwa nke Lizards
Lizards bi n'oké ọhịa, na nkume dị elu, n'ọzara, n'ugwu, wdg. Ha nwere mkpuchi ihe mkpuchi ma na-eku ume naanị n'ihi ngụgụ. Lizards nwere agba dị iche na agba ntụ na agba aja aja. Na nkezi, ogo nke ihe anụ ndị a dịgasị iche site na 20 ruo 40 cm, mana enwerekwa obere agwa, akpọrọ lizards, nha ha ruru 10 cm, obere onye nnọchi anya bụ South America gecko nwere ihe ruru 4 cm.
E nwekwara ụdị mkpụrụ osisi nwere mkpụrụ ndụ dị ukwuu - Pearl, nke ogo ya ruru ihe dịka 80 cm na ụyọkọ Colorado, nke bụ nnukwu nnọchite anya, nke oke ya ruru ihe dịka mita atọ.
Ihe kacha dị iche na njiri mara ngịga bụ ọnụnọ narị afọ nke agagharị, n'adịghị ka agwọ, nke nweela nku. Enwere njirimara nke abụọ nke lizards - nke a bụ ikike ịtụfu ọdụ ahụ n'oge ihe egwu, dịka ọda.
N'ihi eziokwu na ndị na-ekwu nkọlọtọ enweghị ụdọ olu, ha amaghị etu esi agwa ya okwu, ya bụ, ha gbachiri nkịtị. Dkwaa akwa nchara na-aputa ihe otutu oge n’afọ.
Mara!
- Viviparous
- Eggstọ nsen
- Gggba ndụ ndụ
Na vivipapa, a na-enye nwa ahụ nri nne ya. Ndị na-ata ahụhụ akwa na-eyi akwa ha n'ebe zoro ezo ma zoo ya. Ejiri shei ma ọ bụ nke dị nro kpuchie akwa ahụ. Ọnụ ọgụgụ nke àkwá dị iche site na 1 ruo 30. N'azụ nke ikpeazụ, nwa na-eto n'ime shei ahụ n'afọ nne ya.
Lizards nri
Lizards na-eri ọtụtụ nri. Fọdụ na-ata ahụhụ maka ụmụ ahụhụ, ụfọdụ na-erikwa ihe ọkụkụ. E nwekwara ụdị lizards na-eri nri naanị na tomato.
Mana akwa nwere oke ibu na-ata nri n'ụba na ụfọdụ ụdị anụ na-akpụ akpụ.
Kedu ihe nwere ike idobere ụlọ
N'ime ọtụtụ afọ, ndị mmadụ na-achọsi ike idobe asịrị n'ụlọ. Ihe nnuputa anumanu a na eme ngwa ngwa jee biri na amu umu site na ezigbo ndu. Lizụrụ uzu mmiri adịghị nhịahụ, n'ihi na ha na-eri ma osisi ma nri anụ.
N'agbanyeghị eziokwu ahụ a na -eme ka ọfụma na-enwe oge okpomọkụ, ha ka na-ahụ mgbanwe oge.
Bekee agama
Agama boracoated - bụ ụdị agwa nwere ọtụtụ enweghị nkọwa, yabụ ndị na-amalite ịmalite lizards, ọ ka mma inweta ụdị a. Ọ makwaara otu esi agbanwe ụcha dabere na mgbanwe ọnọdụ okpomọkụ.
Ezigbo iguana
Ezigbo Iguana - a na-akpọkwa ya "ihe nkịtị", ụfọdụ ụdị nwere ike buru ibu. Ihe ndị a na-agagharị agagharị na-ebi ndụ dị jụụ ma na-eri naanị ihe ọkụkụ.
Ihe kachasị chọrọ maka ndozi bụ ọnụnọ nke nnukwu mbara ala na terrarium ma mee ka ọ na-enwu.
A na-akpọ Toki Asia cuckoo, n'ihi eziokwu na ọ na-eme ụda dị oke egwu, dịka ihe ịrịba ama nke ndị Eshia si kwuo, ọ pụtara na ọ na-eweta obi ụtọ n'ụlọ. Gecko a na-eri naanị ihe oriri.
Lizuri
Onye na-amu amu bu anumanu nke nwere umu anumanu (ihe na-aguputa aguu), ihe ichoro, na nke eji egbu ihe. Na Latịn, a na-akpọ okpo okpu akpọ Lacertilia, aha mbụ bụ Sauria.
Ihe anakpo ahu nwere aha ya site na okwu "onye oru", nke sitere na okwu ochie Russia "oso", nke putara "akpukpo aru".
Akpụkpọ ahụ
Olee otu agwo si di iche na ntu?
Akenfọdụ liz, dị ka igwe ọla kọpa, hiere ụzọ maka agwọ. Obi abụọ adịghị ya, ụgbụ dị ka agwọ, opekata mpe ụfọdụ ụdị nwere ụdị nke ahụ. Lizards, n'adịghị ka agwọ, nwere paws. Mana olee otu esi adị iche n’egwuregwu enweghị atụ n’agwọ?
- Ihe na - eme ka o kwe omume ịmata ọdịiche dị n'etiti ihe ndị ae kere eke bụ nku anya: ha etolitelarịrị na agwọ wee pụta ụwa, yabụ na ndị nnọchianya ezinụlọ a anaghị ata ụta, mana na oghere nku anya na-agagharị.
- N'ime agwọ ahụ, mmiri na-anụ ahụ kpamkpam, na akwara dị n'akụkụ abụọ nke isi ahụ nwere oghere ntị kpuchiri.
- Agwo na agwọ nwere ihe ndi ozo na emetutaghi uzo ozo: ndi mbu gbadoro aru ha ozugbo site “n’iru” ya n’ogwe mmiri, ebe ndi nkuzia “na –eme”.
Kedu ka esi mata ọdịiche nke newt na ndị na - egbu egbu?
Obi abụọ adịghị ya, newts na lizards nwere myiri: ọdụ dị larịị ma ọ bụ ubé okirikiri, ihe yiri ya nke ụkwụ na ahụ, isi "agwọine", paịlị na-acha agba agba nke na-ekpuchi anya, na-emegharị anya nke na-ekpuchi anya. Using gbagwojuo newt na lizard dị mfe. Na agbanyeghị, enwere ike iji ọdịiche pụtara ọdịiche dị na njirimara ndị ọhụrụ.
- N'ime ihe dị iche na mpụta, ọ bara uru ịmara ụdị akpụkpọ ahụ kpamkpam dị iche iche: na lizards, ọ bụ ihe jọgburu onwe ya, mana na newts, akpụkpọ ahụ na-adị mma kpamkpam, mucous na-emetụ aka.
- Banyere ọdụ, ụmụ ahụhụ enweghị ikike ịtụfu ma dozigharịa, ebe ọdụdụ na - adịrị “nleghara anya” na - ekpochapụ akụkụ a akụkụ ahụ.
Ọdịdị nke akụkụ ahụ:
- Ogwu akpukpo ahu bu okpokoro siri ike, ma nke ohuru, odi nkpa.
- Ogwu na-eku ume n’akpa ume ya, na ọhụụ, na ngụgụ, na mkpịsị anụ, na anụ na-esite na sistem iku ume.
- Ihe na - esighi ike ma obu akwa akwa - dabere na umu a, ihe ohuru anadara nma imu nkpuru dika esi eme ha.
Ọkpụ ụzụ. Kedu otu ọnya si agbada ọdụ ya?
Ọtụtụ lizards nwere otu ihe dị mkpa: ikike nnwere onwe (ịtụba ọdụ ahụ), nke a na-amanye iji n'ọnọdụ mberede. Ndọchi ahu nwere ike inye gi ohere imebi udiri akwara ma gha tuo otutu ihe n’aru, ebe obara n’aru warawara, n’enwecha obara n’agha. Ruo oge ụfọdụ, ọdụ ahụ na-agbagọ, na-adọpụ uche onye iro ahụ, onye na-adọ ụdọ ahụ ga-enwe ohere iji zere ọgụ. A na-eweghachi ọdụ ọdụ nke ihe ana-eme ọsọ ọsọ, n'agbanyeghị, n'ụdị dị mkpụmkpụ.
Mgbe ụfọdụ ụgbụ nwantaghachiri, ọ bụghị ọdụ abụọ, maọbụ atọ:
Agba (agba) nke ụcha
Lizards nwere ọtụtụ agba agba, na-enwekarị mkpokọta nke akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, agba ntụ na agba aja aja. Lizards bi n'ọzara na-ekwugharị otu agba ebe obibi - ọ bụ otu a ka usoro nchekwa ha si egosipụta onwe ya. Yabụ, ndị ngị ọzara na-enwe ike ịgbanwe agba ahụ.
Chameleon - ụcha na-agbanwe agba
Kedu ka esi mata ọdịiche nke nwoke na nwanyị?
Enwere otutu ihe iriba ama nke o kwere omume na odi ka odi, mana, obu ihe nwute, obughi mgbe niile kpebie udiri nwoke nke ogwugwu a ka o kwere omume. Nke kachasị mkpa, enwere ike ịmata ọdịiche dị n'etiti nwoke na nwanyị site na ntorobịa, ebe dimkpa nwoke na nwanyị na-etolite n'oge.
- Mamụ nwoke ụfọdụ nke ahịhịa, dịka ọmụmaatụ, ahịhịa banana ma ọ bụ basilisks, nwere akwa mara mma na azụ na isi ha, yana nnukwu pores na mpaghara apata ụkwụ.
- Àgwà ọzọ nke “ndị mmadụ” na eji egbu egbu bụ ihe dị ka aka ha.
- Enwere ike ikpebi mmekọahụ nke akpịrị site na "akpa" dị maka ụfọdụ ụdị, nyocha preanal ma ọ bụ otu akpịrịkpa buru ibu dị n'azụ cesspool.
Na usoro, usoro a niile ezughị oke: ọ bụrụ na ịchọrọ ịmata mmekọahụ nke ọgịrịga ya na izu oke zuru oke, mgbe ahụ naanị nnwale ọbara maka ọkwa nke testosterone mere na dibia bekee nwere ike inye aka.
Ofdị lizards, aha na foto
Ndị ọkà mmụta sayensị weghaara ụdị sọks dị iche iche n'ime ihe ọjọọ isii mejupụtara ezinụlọ 37:
- Ihe eji egbochi skink (Scincomorpha)
gụnyere ezinụlọ 7, nke gụnyere:
- Ezigbo ụzụ bi na Eurasia, Africa na USA,
- okuko nke bi na Cuba na Central America,
- gerrosaurs - “ndị bi” nke Sahara na Fr. Madagascar,
- skink - biri ebe niile, tumadi na ebe igwu mmiri,
- Theiids - bi na South na Central America,
- eriri-akwa - biri na ndịda Sahara na Madagascar,
- hymnophthalmids - kesara site na ndịda Central America na ndịda South America.
Nnukwu Gerrosaurus Gerrhosaurus bụ isi
- ihe mgbochi ahụ bụ iguanoid (Iguania)
nwere ezinụlọ 14, onye nnọchi anya kachasị ama na ya bụ oghom nke bi na Africa, Madagascar, Middle East, Hawaii na ụfọdụ steeti America,
Nkịtị (ndụ ndụ) iguana Iguana iguana
- gecko-like infraorder (Gekkota)
mejupụtara ezinụlọ 7, onye nnọchite anya na-adọrọ mmasị nke enwere ike ịkpọ akpịrịkpa - lizards na-enweghị ụkwụ nke bi na Australia na agwaetiti New Guinea,
Lepidoptera (agwọ adịghị agịga) Pygopodidae
- nje eji emebi ya (Diploglossa)
na - agụnye 2 superfamilies: taya dị ka nke na-adị nchara, yana ezinụlọ 5: nyochaa lizards, lizards nwụrụ anwụ, spindleworms, lizards na-enweghị iwu, xenosaurs.
Akwa Xenosaurus Xenosaurus grandis
- Ihe mgbochi okpu na-eyi ahihia (Dibamidae)
mejupụtara mkpụrụ ndụ abụọ mejupụtara na otu ezinụlọ nke liem nchara na-adị ka mbara ala. Oke ọhịa nke Indonesia, Indochina, New Guinea, Philippines, Mexico,
Anụ nke agwọ yiri udi
- nje ndi ozo (Varanoidea)
na-agụnye ọtụtụ ezinụlọ mejupụtara oke ngwere. Ndị nnọchi anya bụ ndị na-ahụ maka nchekwa, onye bi na Africa, Eshia, Australia, na New Guinea, ndị na-eme mkpọchi ya, onye na-enweghị ntị na-ahụ maka ọdịmma, onye bi n'àgwàetiti Borneo, na anụ ọhịa agụụ, nke a na-ahụ na steeti ndịda nke USA na Mexico.
Ihe nchekwa ala ahụ gụnyere Shinisauroidea superfamily, nke gụnyere genus Shinisaur na naanị ụdị, agụ iyi Shinisaur (Shinisaurus crocodilurus).
Agụ iyi Shinizaur (lat.Shinisaurus agụ iyi)
Onye nkuzi kasịnụ n’ụwa bụ Komodo lizard.
N'ime ndị na - anọchite anya ụja dị ugbu a, ihe kasịnụ bụ Komodo lizard (nnukwu ụdọ Indoneshia, Komodo lizard). Imfọdụ udomo ihe atụ na-adọrọ adọrọ na ogo ha, na-eru ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mita atọ na ịdị arọ nke 80-85 n'arọ mgbe ha toro. Ka ọ dị, “dragọn” ahụ sitere na Island Komodo, nke bu kilogram 91.7, ka edepụtara ya na Akwụkwọ Guinness Books. Ndị a Refeyim nwere agụụ na-eri obere ụmụ anụmanụ - nduru, ube, agwọ, akwara, na enweghị nlelị maka ụdị anụ o nwere na-atọ ụtọ. Ogbenye Komodo na -eri ahihia oke, ewu oke, ehi, agbada, ma obu inyinya.
Onye nkuzi kasịnụ n’ụwa bụ Komodo lizard.
Obere ihe n ’uwa
Ndị nwere ntakịrị pere mpe n’ụwa bụ Kharaguan Sphero (Sphaerodactylus ariasae) na Virgin Round-toed Gecko (Sphaerodactylus parthenopion). Akụkụ ụmụ ọhụrụ anaghị agafe 16 mm mm, ịdị arọ ya erute 0.2 gram. Anụmanụ ndị a mara mma na-adịghị emerụ ahụ na-ebi Dominican Republic na Virgin Islands.
Kharaguan Sphero (Sphaerodactylus ariasae) - obere ụgbụ dị n'ụwa
Virginian Roed toed Gecko (Sphaerodactylus parthenopion)
Ebee ka ndị ndu bara?
Ofdị sọks dị iche iche na-ebi na kọntinenti niile ewezuga Antarctica. Ndị nnọchi anya anụ ndị na-ahụ maka nnabata Russia bụ ezigbo agwa nwere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'ebe niile: enwere ike ịchọta ha n'ọhịa, n'oké ọhịa, na steepụ, ubi, n'ugwu, n'ọzara, n'akụkụ osimiri na ọdọ mmiri. Ofdị nchara dị iche iche na-agagharị n'ụzọ ọ bụla, na-ejidesi ụdị sọks na enweghị ike. Umu oke ure bu ihe ndi mara mma; elu elu ndi bi n’elu ugwu a ruru 4.
Kedụ ihe ndị lizia na-eri n'okike?
N’ezie, nkịta ọhịa na-eri anụ ọ na-eri anụ n’isi ụtụtụ ma ọ bụ mgbe anyanwụ dara. Nri nri nke oke ndu bu ogwu di iche-iche: umu anumanu di iche-iche (urukpu ahihia, ahihia, igurube, uchu), na aruchnids, ikpuru na mollusks.
Nnukwu anụ na-eri anụ, dị ka onye na-ahụ maka anụ, na-eri anụ obere anụmanụ - frogs, agwọ, ụdị nke ha, na-enwekwa anụ oriri nke nnụnụ na ihe na-akpụ akpụ. Mkpokoro si Komodo Island, akuru ure n’uwa kachasi agha na-ebuso oke ohia na ohia na mgbada. Lilalo moloch na-eri ata naanị agịdị, skink na-asụ pink na-eri naanị mollus terrestrial. Largefọdụ nnukwu liana na skink nke nwere akpụ dị obere anaghị eri anụ, nri ha mejupụtara mkpụrụ osisi, akwụkwọ, ifuru na ifuru osisi.
Lizards nọ n'okike na-akpachapụ anya ma na-emebi emebi, jiri nwayọ agakwuru anụ a chọrọ, ma jirizie mwakpo sọsọ ma jide ọnụ.
Varan sitere na Komodo Island na-eri oke mmiri
Etu esi enye akwu akwu ulo?
Ihe anụ ụlọ bụ anụ ụlọ na-enweghị atụ na usoro nke nri ụbọchị. N'oge ọkọchị, ọ chọrọ nri ugboro atọ n'ụbọchị, n'oge oyi, ị nwere ike ibufe bekee ka ị nweta nri abụọ, ebe ọ nwere ike na-ebelata n'ike n'ike.
N'ụlọ, ụrọ na-eri ụmụ ahụhụ, ya mere, anụ ụlọ gị ga-enwe ekele maka 'ụtọ' dị iche iche nke krick, ikpuru, udu, na ọ gaghị ajụ akwa anụ ezi ma ọ bụ iberibe anụ. Ha hụrụ ntụ n'anya ụlọ na ngwakọta nke ọkụkọ sie sie, karọt grated na letus ma ọ bụ dandelion. Were nri na vitamin na mineral mee ka nri gị jupụta - ma anụ ụlọ gị ga na-ekele gị. Mkpụrụ ụdọ na terrarium ga - enwerịrị mmiri dị mma ọ drinkingụ drinkingụ! Ọbụlagodi na anụ ahụ na - ajụ iri nri ruo oge ụfọdụ, ma jiri ọ pleasureụ drinksụ na - a itụ ya, ọ nweghị ihe kpatara ị ga - echegbu onwe ya: ọdụdụ ahụ belatara ọrụ obere ntakịrị, agụụ anaghịkwa eju ya.
Likpa ụzụ
Oge udị nke mkpụrụedemede na-adakarị oge opupu ihe ubi na mbido ọkọchị. Nnukwu umu oke nzi a na-amuputa oge 1 n’otu afọ, pere mpe - ọtụtụ oge n’otu oge. Umu nwoke ndi di na nwunye na-abiakute ibe ha, na-acho ime ka ibe ha buru ibu. Onye dị obere na-enyefekarị ndị na-enweghị mgbagha ma na-alaghachi azụ. Ọ bụrụ na ndị ndu nwere otu nha, ịlụ ọgụ ọbara ga-amalite n'oge nke ndị asọmpi na-ata oke iwe. Ndi meriri nwetara nwanyi. Imebi oke nke nwanyi na udiri mmachi nke a na ebute edughari na mgbe enwu umu nwanyi gha akwa n’enweghi nke nwoke. E nwere ụzọ abụọ n’ịzụlite uzu dị iche iche: idobere àkwá na ịmụ nwa.
Mamụ nwanyị nke obere ụdị liz lay dina karịa àkwá 4, nke buru ibu - ruru 18. Ikpa akwa nwere ike ịdị iche site na 4 ruo 200 gram. Oke akwa nke ọdụdụ pere mpe n'ụwa, gecko toed gburugburu ya anaghị aga 6 mm na dayameta. Udi akwa kachasi nke uwa, Komodo oke bekee di nke 10 cm.
Ndị nne na-enwe n'ọdịnihu "na-eli ozu ha n'ime ala, zoo n'okpuru nkume ma ọ bụ n'olulu. Oge nnụnụ a na-adabere na ọnọdụ ihu igwe, ọ na-ewekwa izu atọ ruo ọnwa 1.5. Chingmụ nwa amị amụrụ amụ na-amalite ndụ dịịrị onwe ya na enweghị nne na nna. Ime nke oke ndu nwere onwa adi n’onwa ato, ihe mbu n’ime umu n’etiti ugwu na-adi n’onwunwe n’udo. Lilaị nwere afọ ndụ 3 ruo afọ 5.
O lee ihe Ogwumagana na-adị n'ime akwa?
Mụ amụ nwere ọghọm - ụdị agụ owuru ewu ewu, lat. Eublepharis macularius)
Lizards na-ekpochapụ ahụhụ ụmụ ahụhụ, si otú a na-enyere mmadụ aka nnukwu uru. Ọtụtụ ụdị osisi dị iche iche bụ anụ ụlọ a ma ama: anụrị beama, ezigbo iguana, Yemeni chameleon na ndị ọzọ.
Site n'ilezi anya nke ọma, ndị ngị amụ nwere nke ọma n'ịdọta nke ọma, na-abawanye ọnụ ọgụgụ mmadụ.
Gecko Toki Gekko gecko
Viviparous lizard (Lacerta vivipara, ma ọ bụ Zootoca vivipara)
Lizards
Alaeze: | Eumetazoi |
Infraclass: | Lepidosauromorphs |
Ihe n'okpuru: | Lizards |
Lizards (lat. Lacertilia, nke bụbu Sauria) - a suborder nke ihe nākpu akpu sitere n'egwuregwu squamous dị ka taxonomy ọdịnala si dị.Ihe dị n'okpuru ala nke anụ ọhịa abụghị kọwaa nke ọma, mana ọ gụnyere ndị nzuzu niile, ewezuga agwọ na (ọdịnala) ndị na-eje ije abụọ. Site n ’echiche nke nkenke nkịta dị nkọ, ọ bụ otu mkparị, nke ekwesịrị kewara ya n’otu n’otu dị obere, ma ọ bụ tinye agwọ na mkpịsị ụkwụ abụọ esighi na ya. Iji maa atụ, agwọ ga-abụ ụmụ nke oke egbu ma na-esonyere ya na ihe dị ka iguanoid na liz na-adị ire, na-ejikọ ha akụ. Toxicofera. N'ụzọ nke a, dika usoro iwu si di icho mma, apuru ime ihe agwo dika oke ibu, ma ndi ozo edoghi anya n’aturu iche. Dabere na Replọ data The Reptile, ka ọnwa June nke afọ 2017, amata ụdị anụ ọhịa dị 6332.
Atụmatụ eji arụ ọrụ
N'adịghị ka agwọ, ọtụtụ liz (ma e wezụga ụfọdụ n'ụdị ndị na-enweghị ụkwụ) nwere oke nwere oke ma ọ bụ obere. Ọ bụ ezie na ngwo na-enweghị ụkwụ dị ka ọ dị na agwọ, ha ka nwere sternum, ma na ọtụtụ - mpaghara aka, n'adịghị ka agwọ, aka ekpe na aka nri nke ngwa agha ahụ na-emegharị ahụ. Njirimara nke suborder a na - ezughi oke nke mpaghara ihu nke ụbụrụ ma ọ dịkarịa ala sacral vertebrae abụọ. N’egwu ndị na-enweghị ntụpọ, anya, dị ka a na-achị, nwere ngwongwo pụrụ iche nke na-emegharị emegharị, ebe agwọ nọ na-amịkọta ọnụ ma na-eme “anya m” na-ahụ n'anya. Ha dịgasị iche n'ọtụtụ atụmatụ ndị ọzọ, dịka ọmụmaatụ, ụdị na njiri nke akpịrịkpa ahụ.
Sistem
Obi nke ngwere bu nke nwere okpukpu ato, nke nwere ogiri abua na otu ventricle, nke kewara uzo ato: akwara obi, ogba akwara na akwara obi. Oxygen-ogbenye ọbara na-abanye na oghere venous site n'aka nri atrium, ọbara bara ụba oxygen na aka ekpe atrium na-abanyekwa na oghere akwara. Ọbara na-ahapụ obi site na akwara azụ ahụ malitere na mpaghara akwara umeji ya na oghere abụọ dị na oghere nke na-amalite n'afọ. Ogwe aka ekpe ndị aka ekpe na aka nri nke aorta na-ejikọ n'azụ obi na -akwụsị azụ. Okpukpo uzo ato nke obi nke ogwe-agwa na-ekwu okwu, mana akpo akwara na okpukpu abuo nke ventricle na –ebelata nchikota obara (uzo ozo) n’oge oru. Ọbara oxygen dị mma na-asọ site na akwara ozi gaa n'akụkụ akwara, valvụ nke atrioventricular na-egbochi ịgwakọta ya na ọbara bara ụba oxygen site na akwara ike. Ekem ndọkpụkpụ nke ventricle na - achụpụ ọbara a site na akwara umeji banye na akwara azụ. A na - emechi valvụ atrioventricular ahụ, na - eme ka ọbara nwere ikuku oxygen si na akwara ike banye na mmiri ma hapụ obi ahụ site na aricic arches. Yabụ, obi ime ụlọ nke atọ nwere oke dị ka ime ụlọ anọ dị. Lizards nwekwara nkewa nke etolite mkpali na ọbara mgbali. Ka o sina dị, njikwa shuga na-achịkwa ga-ekwe omume ma ọ na-arụ ọrụ physiological n'ọnọdụ ụfọdụ, dịka ọmụmaatụ, yana imikpu ogologo oge n'ime ụdị mmiri mmiri.
Sistem
Herdị herbivorous, dị ka iguana green, nwere gland salt. Mgbe osmotic ọbara nke plasma ọbara na-abawanye, a na-ewepụ sodium ngafe na potassium site na gland ndị a. Usoro a na - enye gị ohere ịchekwa mmiri, ekwesighi ka aghara aghara ya na ọrịa nke usoro iku ume.
Na ntụsị oge ochie, ngụgụ bụ akpa nke kewara n'ime faveols nwere akwa fọnk. N'ime ụdị ndị na-emepe emepe, akpa ume na-ekewa na septa jikọtara ibe ha. Akpa ume nke ndị na-ahụ maka osisi nwere ọtụtụ ụlọ, nwere bronchioles, nke ọ bụla na-agwụ na faveola. Na ogbaaghara, outgrow nke ngụgụ na-abụ akpa dị na nsọtụ nke ahụ, nke na-esonye na mgbanwe gas, kama na-arụ ọrụ maka iwelie anụ ahụ, dịka ọmụmaatụ, mgbe ị na-azaghachi ndị na-eri anụ. Chafọdụ Oche nwere mgbakwunye nku ume dị n'ihu ihu ha. N'ime usoro na-efe efe, enwere ike jupụta ya na oke ma mee ka ọria ọnụ na-emegharị.
Dsdọ olu na-adịkarị ma nwee ike ịzụlite nke ọma, dịka ọmụmaatụ, n'ụfọdụ geckos nwere ike ịme ụda dara ụda.
Lizards enweghị diaphragm na iku ume na-apụta site na mmegharị nke obi. Lizards na puffers nwere septum na-ezughi ezu, nke na-ekewa oghere dị n’afọ na oghere obi, mana anaghị eso iku ume. Glottis na-emechikarị, belụsọ maka oge inhalation na ume ọrụ. Okpo akpịrị anaghị eduga iku ume, kama ọ bụ aka inyeaka n'echiche isi. Lizards na-agbadakarị akpa ume ha nke kachasị ka o buru ibu n'oge nsogbu.
Speciesfọdụ ụdị nwere ike iku ume anaerobic n'oge enweghị oge ma ọ bụ na-egbu oge.
Usoro nri
A na-eme ka egbugbere ọnụ nke ọdụdụ ahụ dị site na anụ ahụ na-agbanwe agbanwe, mana ọ na-emegharị ahụ. Ezé na-abụkarị pleurodontic (nke etinyere na n'akụkụ nke jaws na-enweghị akpa), na agamas na chameleons - acrodontic (nke dị n'akụkụ ụta a na-ata ata. A na-edochi ezé Pleurodont n'oge ndụ niile. A na-edochi ezé Acrodontic naanị na ụmụ obere ụmụ, ọ bụ ezie na enwere ike ịgbakwunye ezé ọhụrụ na mpaghara azụ nke agba na afọ. Agfọdụ agamas nwere ọtụtụ ezé fang dị ka pleurodont n'ihu ihu agba yana ezé acrodont nkịtị. A ga-akpachara anya ka ọ ghara imebi ezé acrodontic na-enweghị mgbagha mgbe ị na-emeghe ọnụ agamas na chameleons. A na-ahụta ọrịa nke periodontium (anụ ahụ gbara ezé gburugburu) na ụdị nwere ezé acrodont. A na-emegharị ezé nke ndị na-egbu egbu dị ka njide, dọka ma ọ bụ gwe nri, yana maka ndị na - egbu egbu - egbue ya.
Ọtụtụ ụdị ndị otu nọ na-egbu egbu. Toxicofera, gụnyere ọtụtụ iguanoids na nyochaa lizards. Agbanyeghị, ọ bụ naanị ndị njem ero ka a na-egbu egbu n'ezie mgbe a na-achụ nta ma ọ bụ chebe onwe: uweHeloderma enyo enyo) na ihe mgbapụ (Heloderma horridum) Ezé ha nwere gutters ndị ejikọtara ya na glands na-egbu egbu nke dị n'okpuru ire. Ihe ọjọọ ahụ na-agbadata na ezé ezé wee banye n’akpụkpọ ahụ onye e gburu egbu n’oge ụta. Ihe mgbaàmà nke nsị gụnyere mgbu, ọbara mgbali ala, palpitations, ọgbụgbọ, na ọgbụgbọ. Ọgwụ ọgwụgwọ adịghị adị.
Asụsụ nke uzu di iche na udi ya na udi ya. Ọtụtụ mgbe, ọ bụ mkpanaka ma na-adọkpụ n'ụzọ dị mfe na onu. A na-etolite uzu na-acha odo odo na uzu dị nro ma dikwa mkpụrụ na asụsụ keratin kpuchitere ire ya, dịka ọmụmaatụ, na ntu ọka. Tubercles na-atọ ụtọ dị na akpịrị. Lizards nwere oke ihe na-acha uhie uhie (nyochaa lizards na tegue) na-akpọpụta ya ka ọ nyefe ụmụ irighiri ihe na -eme obi ụtọ na nti nke isi (Jacobson). Ire na-arụ ọrụ dị mkpa na mwepụ nri sitere na Ogwumagana. N’ebe ahịhịa ndụ, akwụkwọ ndụ dị n’ịcha ọbara ọbara. Nke a abụghị ihe ịrịba ama nke ọrịa. Akpukpo ahu aru Jacobson meghere ya na obere oghere n’azu n’ime nnukwu ihu agba ya, ma n’azụ ha bụ imi afọ nke ime.
Ọkpụkpụ nke mkpụrụ ndụdụ dị mfe, nke ekara J. Mgbu okwute maka mgbaze abụghị nkịtị.
Akwukwo ahihia di na otutu umu. Nnukwu eriri afọ nwere mgbidi dị gịrịgiri ma eriri obere akwara karịa afo na obere eriri afọ.
Ọtụtụ ụdị herbivorous nwere eriri afọ, nke kewara n'ime ụlọ maka inyekwu ọtụtụ nri. Ejiri ụdị ikuku dị elu kachasị dị elu, nke dị mkpa iji nọgide na-enwe ọrụ microbial. Igunyịnya na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ so n'ihe ndị nwere ntụ dị otú ahụ.
E kewara cesspool ụzọ atọ: coprodeum, urodeum na proctodeum. Fussi dị na ogwe osisi dị ntụgharị.
Sistemụ Mmegharị
Akwụkwọ akịrịkọ ndị ahụ bụ metanephric ma dịrị na azụ akwara nke anụ ahụ ma ọ bụ omimi nke ọwa mmiri, na-adabere n'ụdị ha. N’ihi nke a, ịmụba akụrụ n’ihi ihe ụfọdụ nwere ike ibute mgbochi nke eriri afọ, nke na-agafe n’etiti ha.
Ọkpụkpụ azụ nke akụrụ ụfọdụ geckos, skinks, na iguanas dịgasị iche site na okike. A na-akpọ mpaghara ebe akụkụ ahụ. N'oge akụrụngwa, akụkụ a akụrụ na-abawanye ma na-akwalite imepụta mmiri seminal. Colorcha nke akụkụ akụkụ ahụ nwekwara ike ịdị iche.
A na - ewepụ ihe ndị na - emebi ọgwụ metabolic n’arụ n’ụdị uric acid, urea ma ọ bụ amonia. Mkpụrụ osisi pupụtara nwere ọnụ ọgụgụ dị nta nke nephrons, enweghị pelvis na loobe nke Henle ma enweghị ike itinye uche na mmamịrị. Agbanyeghị, enwere ike ịdọrọ mmiri na akpịrị, na-eme ka mmelite mmamịrị pụta. Mwepu urea na amonia tinyere otutu ihe nwuru na mmiri, ya mere, ihe mkpochapu na adi ka nkpuru ahihia. Umu ahihia zoro ezo uric acid.
Fọrọ nke nta niile lizland nwere eriri mgbochi nwere mgbidi. N'ọnọdụ ebe ọ na - adịghị, mmamịrị na-ewuli azụ na eriri afọ. Ebe ọ bụ na mmamịrị na-esite n’akụrụ akụrụ na-abanye na urethra rue cloaca tupu ya abanye n’akịrị (ma ọ bụ eriri afọ), ọ baghị uru, dịka n’anụ ahụ. Ngwakọta nke mmamịrị nwere ike ịgbanwe n'ime eriri afo, yabụ nsonaazụ nke nyocha ya esiteghi na-egosipụta ọrụ akụrụ. Dika ndi anu. Nkume ọbara nwere ike ito n'ihi oke mmiri funahụrụ ma ọ bụ nri nwere protein. Nkume na-abụkarị otu, na-enwe akụkụ dị larịị, layered ma buru ibu.
A na-ekpebi oge uto site n'ogologo elekere ìhè, okpomọkụ, iru mmiri yana nri dị. N'ime ụmụ nwoke, dabere na oge mmekọahụ, testes nwere ike ịbawanye elu. Ngwunye ahịhịa nke ahịhịa ndụ na oge iwere ọkụ.
Fertilization bụ nke dị n’ime. Lizz nke ụmụ nwoke ejikọtara hemipenis, ebe akwara anụ ahụ dị na ya. N'ozi izu ike, ha nọ n'ọnọdụ ọnụnọ n'okpuru ọdụ ọdụ ahụ ma nwee ike ibute ọnya na-ahụ anya. A na-eji Hemipenis emepụtagharị nanị ka ọ bụrụ nsị na ya.
Lizz nke ụmụ nwanyị etolitela akwa na ihe ana - emeghe emeghe na cloaca. Oge ipigide nwere ike ibu preovulatory mgbe akwa anaghị etolite ma follicles tozuru oke na-anọgide na akwa, na postovulatory mgbe akwa na-egbu oge na osụsịrị oviducts.
Mkpebi nwoke na nwanyị siri ike na ụmụ ntorobịa bụ ihe siri ike; n'ọtụtụ ndị okenye, a na-ahụ ịhụ dimkpa agụụ mmekọahụ. Ngwunye nwoke toro eto nwere nnukwu onyonye ukwu, igbe na hemipenis nke nwere ọdụdụ ọdụ ahụ. Nwoke chameleons na-akpọkarị ihe ịchọ mma n'isi ha n'ụdị mpi ma ọ bụ mkpọda. Lesmụ nwoke na egbu egbu ndị ọzọ nwere nnukwu isi, ahụ, na agba mara mma.
Mmekpa ahụ nke nwanyi na nke precloacal buru ibu karịa nke nwanyị. Nke a nwere ike ịbụ ụzọ kacha mma a ga-esi ekpebi mmekọahụ nke ndị nwere oke ara. Enwere ike iji ure na nyochaa ure, ma enwere obere karịa agwọ. E kwesịrị iji nlezianya webata ntinye nke saline n'ime ọdụ ọdụ ahụ maka ikpochapụ hemipenis. Ihe na-enyekarị nsogbu bụ necrosis. A na-ejikarị usoro a na ụdị ụdị mkpebi siri ike nke mmekọahụ siri ike site na usoro ndị ọzọ - mkpado, nnukwu skinks na ezé na-agbọ ụja. A ga-agbanye Hemipenises na ụmụ nwoke n'okpuru anesthesia site na ịpị na ọdụ ọdụ ahụ ozugbo cesspool. Hemipenis nke nwere ọtụtụ ihe nchekwa nwere ike ịchekwa ya maka foto-ụzarị. Iji chọpụta mmekọahụ, enwere ike ime enoscopy iji nyochaa gonads. Ultrasound nwere ike ịchọpụta gonads dị na oghere anụ ahụ ma ọ bụ ọnụnọ ma ọ bụ enweghị hemipenis na ntọala nke ọdụ ahụ.
Lizards nwere ike ịbụ nke oviparous, ovoviviparous (mgbe akwa gị ka dịgide n'ahụ ahụ nwanyị ruo ọmụmụ nwa), viviparous (nke nwere ụdị placental ma ọ bụ njikọ ọbara) ma mụbaa site na parthenogenesis. Onu ogugu nke umu ezi ezi nke ezi na ulo (otutu nkpuru site na nkpurua Lacerta) na ndị na - agba ọsọ (Cnemidophorus) bụ naanị nke nwanyị na-agbagharị site na parthenogenesis.
Ntị
Ntị a na-arụ ọrụ nke ịnụ ihe na idozi nguzozi. A ga-ahụ akpụkpọ ahụ a na-ahụkarị n'ime obere isi n'akụkụ ya. Ejiri akpụkpọ ahụ kpuchie ya, akwa akwa nke na-agbanwe n'oge molting. N’ime ụdị ụfọdụ, dịka ọmụmaatụ, n’akwara mkpụrụ ụkwụ (Holbrookia maculata), akpụkpọ ahụ ịba ọcha n’anya kpuchiri arụ ya. Ihe na-akpụ akpụ nwere naanị ọkpụkpụ nwere nyocha abụọ: stapes na usoro ya. Faịlị Eustachian na-ejikọ oghere ntị dị n'etiti na pharynx.
Anya
Ọdịdị nke anya ihe na-akpụ akpụ yiri nke ndị ọzọ na-ahụ ihe na-adịghị ala ala. Iris nwere ihe gbara agba, kama ịcha nwayọ, eriri olu, yabụ usoro ọmụmụ oge niile enweghị mmetụta.
Nwatakịrị na-abụkarị nwa gburugburu, ọ na - emegharị ahụ n'ụdị ụbọchị ma nwee ọdịdị nke oghere kwụ ọtọ na abalị. Nwa akwukwo nke otutu geckos nwere nkpukpo nke eji agba agba, nke a na-achoputara mgbe o mechiri. A na-ahụkarị ihe osise ha na retina, nke na-enye ohere geckos ịhụ ọbụlagodi n'ọkụ dị oke ala. Oghere ahụ adịghị emegharị, ọdịdị ya na-agbanwe n'okpuru mmetụta nke akwara anụ ahụ nke akụkụ ciliary ahụ.
Ọkpụkpụ akwara ahụ adịghị. Enweghị akpụkpọ anụ ahụ dị na cornea.
Igwe nku anya na-anọkarị, belụsọ ụfọdụ geckos na skinks of the genus Albepharusnke anya-ya nābuseda iru ma n transmeghe anya, dika agwọ. Igwe nku ala na -akpata, na-emechi anya ma ọ dị mkpa. N’ụfọdụ uzu, ọ nwere ike ịpụta ìhè, nke na-enye ha ohere ịhụ, ebe ha na-enye nchebe anya. Ihu blin na-abụkarị.
Retina dị ka anụ ahụ dị okirikiri, kama ọ nwere ahụ papillary - nnukwu ihe ụtọ nke arịa ọbara nke na-adaba na vitreous.
“Anya nke atọ” nke ọma tolitere n'ụdị ụfọdụ dị n'elu isi. Nke a bụ anya enwere mọ na oghere, nke akwara na jikọrọ ọnụ na akwara umeji. Mkpụrụ ndụ a na-ekere òkè na mmepụta homonụ, thermoregulation ma ọ dịghị etolite ihe oyiyi.
Njirimara nke ọkpụkpụ akwara
Ọtụtụ ọdụdụ nwere ike ịnwe nnwere onwe - dobe ọdụ. A na-acha ọdụ ọdụ ahụ nke ọma mgbe ọ bụla iji dọta mmasị onye na-eri ya. Ihe ntụ dị iche iche nwere ụdị arụmọrụ nke vertilage ma ọ bụ akwara anụ ahụ na ahụ na akụkụ akụkụ akwara dị na caudal vertebrae. Na iguanas, anụ ahụ na-agbaze n ’afọ, ọdụ ahụ na-esikwu ike. Akụ nke tolitere ọzọ nwere agba ọchịchịrị na-adịkarị ọcha, nke agbanwe agbanwe nke akpịrịkpa na ọdịdị ya.
A na-ahụkarị ọgịrịga na vertebrae niile ma ewezuga caudal.
Usoro endocrine
A na-ekpebi ọkwa homonụ nke mmekọahụ site n'ogologo elekere ụbọchị, okpomọkụ, na usoro oge.
Ọkpụkpụ thyroid, dabere na ụdị a, nwere ike ịbụ otu, bilobate ma ọ bụ jikọtara ọnụ ma ọ bụ nwere ọfụma. Glands parathyroid nwere njikọ chiri anya na-achịkwa ọkwa nke calcium na site na plasma ọbara.
Agịrị ndị dị adrenal dị na lisamenti nke testis na agaghị ewepụ ya n'ọnọdụ ya mgbe a na-eme ya.
A na - eme pancreas nke ihe akpụrụ akpụ na - arụ ọrụ exocrine na endocrine. Mkpụrụ ndụ Beta na - emepụta insulin, mana ọrịa shuga adịkarịghị nchara, yana ya na ụfọdụ ọrịa ndị ọzọ. Insulin na glucagon na-achịkwa ọkwa shuga plasma.
Fossils
Dika otu ede si di, ihe nlere kachasi egosiputa umu anumanu a bu onye nnochite anya ndi otu Iguania. Tikiguania estesihụrụ na India na n'usoro sitere na oge Triassic (ihe dị ka afọ 220 nde). Ma myirịta Tikiguania ya na agamas nke oge a welitere obi abụọ banyere afọ ya. Dịka echiche ọzọ, a na-atụ aro na fosil ndị a bụ nke Nri Late ma ọ bụ ọbụna Quaternary, n'oké nkume ndị Triassic kpatara n'ihi ịgwakọta nkume ndị a na ndị ọhụrụ.