Ugbu a, anụ ọhịa bea ahụ ebibiela. Ọ pụtara n’elu ụwa narị afọ atọ gara aga, ọ na-apụ n’anya puku afọ iri abụọ na ise gara aga. Sayensị ugbu a na-ele ya anya dị ka nke anụ ọhịa bea na agba aja na nna nna Etruscan bear. N'ihe banyere nha, usoro a siri ezigbo ike karịa anụ ọhịa bea nke oge a. Ọ karịrị akarịaghị nke ọma na kodiak otu oge na ọkara. Ọ bụ nnukwu nnukwu anụ ọjọọ nwere nnukwu isi na paws siri ike. O bi ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ókèala ọhịa Eurasia niile. Na Africa na America, ahụghị ozu ya.

Anụ ọhịa bea bụ anụ pụrụ iche. Agbanyeghi ihe mpụga ahụ nke anụ ahụ, anụ ọhịa ahụ na-adị ngwa, dịkwa ngwa ma na-aga. Ọ na-agba ọsọ ọsọ nke ịnyịnya, na mmetụ nke ụkwụ ya nwere ike igbu mmadụ ozugbo. Taa, otu egwu ahu di egwu n'etiti ndi dinta. Ọ bụrụ na ị na-achụ nta ya na-enweghị ngwa ọgụ, yabụ nke a bụ ihe ga - eweta ọnwụ Ka a sịkwa ihe mere n’otu oge ndị India ji tụọ ogbugbu mmadụ jọgburu onwe ya na ogbugbu onye isi nke agbụrụ ọjọọ. Ọ bụghị dike dị mfe, mana onye ndu.

Ndụ obibi

Na-ekpe ikpe site n'ụzọ dị ukwuu nha ikikere ezé, anụ ọhịa bea bụ onye anaghị eri anụ, nke nri ya bụ ahịhịa na ahịhịa, yana mmanụ a honeyụ. Agbanyeghị, na oge oyi, n'oge udu mmiri, anụ ọhịa bea nwere ike iri anụ ma ọ bụ ọbụna mmadụ. Anụ ọhịa bea mụrụ ụmụ 1-2. Afọ ndụ dị ihe dị ka afọ iri abụọ. Anụ ọhịa bea bi n'ọhịa, na n'oké ọhịa na ebe ndagwurugwu, ma rịgoro n'ugwu na-eme ka eriri ahịhịa juru.

Kesaa

A hụrụ anụ ọhịa bea naanị na Eurasia (gụnyere Ireland na England), n'ókèala ya guzobere ọtụtụ agbụrụ. Nke kachasị, n'ọgba ndị dị n'ụdị oghere dị elu (ruo 2445 m karịa oke osimiri), na ugwu Harz (Germany), ụdị ụdị dị iche iche nke ụdị a mepụtara site na njedebe nke Pleistocene. N'ala Russia nke oge a, a hụrụ anụ ọhịa bea na Plain Russia, na Zhiguli Upland, na Urals, Western Siberia; n'oge na-adịbeghị anya, ndị ọkà mmụta sayensị Yakut hụrụ ọkpụkpụ anụ na-ebu bebere na ala Kolyma.

Mwepu

Ihe kpatara mkpochapu anụ ọhịa bea bụ mgbanwe ihu igwe na njedebe nke afọ Wurm, mgbe oke ọhịa belatara nke ukwuu, na-anapụ nnukwu anụ oriri. Agbanyeghị, ọrụ ịchụ nta nke ndị oge ochie rụkwara ọrụ dị mkpa na mkpochapụ ya. Ọ na-kweere na prehistoric Europe bụghị naanị ichu nta ọgba, kamakwa na-efe ya dị ka a totem.

Umu ndi ozo

A na-akpọkwa anụ ọhịa dị n'ọgba n'ọtụtụ bele Pleistocene n'ihi eziokwu ahụ bụ na a na-ahụkarị ozu ha n'ọgba. N'ezie, ejikọghị ha na ọgba. Ndị a gụnyere na Eurasia:

• Ursus (Spelaearctos) deningeri — Nri anụ. Akọwara ya site na mmalite Pleistocene nke Germany (Mosbach). Bi na ala - etiti Pleistocene na Europe.
• Ursus (Spelaearctos) rossicus — obere anụ ọhịa bea. Middle - Late Pleistocene nke dị na ndịda Ukraine, North Caucasus, Kazakhstan (Osimiri Ural), Middle Urals (Kizel), ndịda ọdịda anyanwụ nke Western Siberia, Altai na, ikekwe, Transcaucasia. Onye bi na steepụ ahụ, enweghị ihe jikọrọ ya na ọgba.

Ngosiputa echiche na nkowa

Foto: Cave Bear

Anụ ọhịa bea bụ nnabata nke agba agba aja aja, nke pụtara na mpaghara Eurasia ihe karịrị puku afọ 300 gara aga, ma nwụọ n'oge Middle na Late Pleistocene - puku afọ iri gara aga. Ekwenyere na o sitere na anụ ọhịa bea Etruscan, nke bụrụla nke bibiworo ogologo oge ma na-amụtabeghị ihe taa. Naanị na a maara na o biri n ’ala Saịberịa ọgbara ọhụrụ n’ihe dị ka nde afọ atọ gara aga. A na-ahụ ihe foduru nke anụ ọhịa bea ahụ na mpaghara nke oche ahụ dị larịị.

Ọdịdị na njirimara

Photo: Kedu ka ọgba mgbapụta dị?

Anụ ọhịa bea dịkarịsịrị ala na ọgba n'ọdịdị na nha. Nnukwu anụmanụ anụmanụ dị ugbu a dịka griiz na cognac bụ ihe na-erughị prehistoric anụ ọhịa karịa otu ugboro na ọkara. Ekwenyere na nke a bụ anụ ọhịa siri ike nke nwere akwara ndị toro eto ma nwee nnukwu ntutu dị ogologo toro ogologo. N’egwuregwu oge ochie, a na-ahụ ụzọ n’ihu karịa azụ, na ụkwụ ya siri ike ma dị mkpụmkpụ.

Okpokoro bea ahụ buru nnukwu ibu, ọkpọ ya dị warara nke ukwuu, anya ya pere mpe, na obere mbọ ya siri ike. Ogologo oge ahụ ruru ihe dịka mita 3-3.5, ịdị arọ ya ruru kilogram 700-800. Lesmụ nwoke ndị nwoke dị elu nke ukwuu karịa ihe oriri. Cave bea enweghị ezé dị n'ihu nke nwere nku, nke na-eme ka ha dị iche na ndị ikwu ọgbara ọhụrụ.

Eziokwu na-akpali: Anụ ọhịa bea bụ otu n'ime anụ ọhịa bea kasị sie ike na nke kasị dịrị ndụ biela n'ụwa. Ọ bụ onye nwe nnukwu okpokoro isi, nke na ụmụ nwoke tozuru oke eto nwere ike iru 56-58 cm n'ogologo.

Mgbe o guzoro n’akuku anọ, otu okoputa ihe omuma ya d’aru n ’ugba obula, ma, ndi mmadu muru ichu ya nke oma. Ugbu a, ị marala ka anụ ọhịa bea dị. Ka anyị hụ ebe o biri.

Ebee ka ọgba ahụ biri?

Foto: Cave Bear na Eurasia

Cave bea bi na Eurasia, gụnyere Ireland, England. E mere ọtụtụ agbụrụ dị iche iche n'obodo dị iche iche. N'ọtụtụ ọgba ndị dị omimi, ndị dị na elu nke ihe ruru puku mita atọ ruo n'oké osimiri, na ugwu ndị dị na Germany, a na-ahụkarị ụdị dị iche iche nke ụdị. Na Russia, achọtara anụ ọhịa bea na Ural, Osimiri Russia, Zhiguli Upland, na Siberia.

Anụmanụ ndị a bi n'ọhịa na ugwu ugwu. Ha họọrọ ibi n'ọgba, ebe ha na-amabeghị. Anụ ọhịa bea na-agbadakarị n'ọgba dị n'okpuru ala, na-efegharị ha n'ọchịchịrị zuru oke. Ruo ugbu a, n'ọtụtụ njedebe nwụrụ anwụ, ọwa mmiri dị warara, enwere ihe akaebe banyere ọnụnọ nke ihe ndị ae kere eke ochie. Na mgbakwunye na akara njiri mara na ụzọ ahụ dị n'ọgba ahụ, achọpụtara skulls bea ọkara nke rere ure na-efunahụ ebe ndị dị ogologo ma nwụọ na-enweghị ụzọ ịlaghachi maka anwụ.

Enwere otutu echiche banyere ihe dọtara ha na njem a dị ize ndụ na ọchịchịrị zuru oke. Ikekwe ndị a bụ ndị ọrịa na-achọ ebe mgbaba ikpeazụ ebe ahụ ma ọ bụ anụ ọhịa bea nwara ịchọta ebe nzuzo na-adịghị mma maka ibi ndụ ha. N’emere ihe ndia anya bu eziokwu na n’eme uzo di anya nke dikwa n’onwu nke ndi nwuru anwu, a choputara ozu ndi umuaka.

Gịnị ka ọgba ahụ riri?

Foto: Cave Bear

N’agbanyeghi oke bekee na ọdịdị dị egwu nke anụ ọhịa bea ahụ, ihe oriri ya na-abụkarị nri mkpụrụ akụ, dịka ihe atụ siri ike na-egosi. Anụmanụ a bụ nnukwu anụ ọkụkụ na-adịghị egbu egbu, nke na-eri nri na tomato, mgbọrọgwụ, mmanụ a honeyụ na mgbe ụfọdụ ụmụ ahụhụ, na-ejide azụ na-apụta. Mgbe ụnwụ nri enweghị ike ịnagide ya, ọ nwere ike ibuso mmadụ ma ọ bụ anụmanụ ọgụ, mana ọ na -adị nwayọ nwayọ nke na onye ahụ na-ata ahụhụ na-enwekarị ohere ịgbanahụ.

Anụ ọhịa bea ahụ chọrọ ọtụtụ mmiri, yabụ, maka ọnụnọ ha, ha họọrọ ọgba ndị nwere ike ịbanye n'ọdọ mmiri ma ọ bụ rivulet ngwa ngwa. Anụ ọhịa bea dị mkpa nke ukwuu, ebe ọ bụ na ha enweghị ike ịhapụ ụmụ ha ogologo oge.

A maara na nnukwu bea onwe ha bụ ihe a na-eji achọ ndị mmadụ n'oge ochie. Abụba na anụ anụmanụ ndị a nwere nri na-edozi ahụ; akpịrị ha na-enyere ndị mmadụ aka uwe ma ọ bụ ihe ndina. N’akụkụ ebe obibi nke nwoke Neanderthal, achọpụtara nnukwu ọnụ ọgụgụ anụ ọhịa bea ọkpụkpụ.

Eziokwu na-akpali: Oge ochie, ndị mmadụ na - anya ụkwụ ha n'ọgba, mgbe ahụ ha jiri aka ha rụọ ọrụ, dịka ebe nchekwa, ebe nchekwa. Anụ ahihia enweghị ike n'ihu ube na ọkụ mmadụ.

Akụkụ nke akparamagwa na ụdị ndụ ha

Foto: Nnukwu Ego Anya

N’ụtụtụ, ọgba bea jiri nwayọ gabiga n’ọhịa ịchọ nri, wee laghachi n’ọgba ndị ahụ ọzọ. Ndị ọkà mmụta sayensị na-atụ aro na anụmanụ ndị a oge ochie adịkarịghị afọ 20. Ọ bụ nkịta ọhịa, ọdụm na-adọgbu mmadụ, ndị ọrịa na ndị ike gwụrụ, ha na-adị mfe anụ ọhịa nke ochie. N'oge oyi, ndị dike ọgba ahụ na-amịkarị oge niile. Ndị ahụ na-enweghị ike ịchọta ebe dị mma n'ugwu ahụ wee banye na oke oke ọhịa ma guzobe ebe ahụ.

Ihe omumu banyere ọkpụkpụ nke anumanu ochie gosiputara na ihe dika mmadu nile nwere oria “ogba”. A hụrụ ụdị rheumatism, rickets, dịka satellites ugboro ugboro nke ime mmiri, ka a hụrụ na ọkpụkpụ bea. Ndị ọkachamara na-ahụkarị vertebrae fused, ọ na-eto n’ọkpụkpụ ụkwụ, na-agbagọ nkwonkwo na akpụ akpụ, na-arịa ọrịa nke nnukwu agba. Anụmanụ na-adịghị ike bụ ndị dinta dara ogbenye mgbe ha hapụrụ ụlọ ha n'ime ọhịa. Agụụ gụwara ha ọtụtụ mgbe. Ọ fọrọ nke nta ka ọ ghara ikwe omume ịchọta nri n'ime ọgba ndị ahụ.

Dị ka ndị ọzọ na-anọchite anya anụ ọhịa bea ahụ, ụmụ nwoke na-awagharị n'ihi kewapụ onwe ha na ụmụ nwanyị na ụmụ nwanyị. N'agbanyeghị eziokwu na anụ ọhịa bea na-ewerekarị otu nwanyị, ha ebikọghị ọnụ maka ndụ.

Ọdịdị mmekọrịta ọha na nwa

Foto: Prehistoric Cave Bear

Anụ ọhịa bea nwanyị amụghị nwa kwa afọ, kama otu ugboro kwa afọ 2-3. Dị ka ọ dị na anụ ọhịa nke oge a, mmalite oge uto gbara afọ atọ. Nwaanyị ahụ mụrụ ụmụ 1-2 n'ime otu afọ ime. Nwoke ahụ enweghị akụkụ ọ bụla na ndụ ha.

A mụrụ ụmụ nwoke na-enweghị enyemaka, kpuru ìsì. Mama maka olulu ahụ na-ahọrọ mgbe niile olulu ndị dị otú ahụ ka mmiri wee dị na ya, njem ị ga-aga mmiri ga-ewe oge dị ukwuu. Ize ndụ zoro ebe niile, yabụ ịhapụ ụmụ ha ogologo oge na-enweghị nchebe ọ bụla dị ize ndụ.

N'ime afọ 1.5-2, onye na-eto eto nọ na nso nwanyị ahụ, ma mgbe ahụ gawara okenye. N'oge a, imirikiti ụmụ ndị nwụrụ na ntanetị, na-ata nri anụ ndị ọzọ, nke n'oge ochie dị ọtụtụ.

Eziokwu na-adọrọ mmasị: Laa azụ na mmalite narị afọ nke 18, ndị ọkà mmụta ihe ochie chọpụtara slides ụrọ na-enweghị atụ n'ụsọ ọdọ mmiri na osimiri n'olulu nke Austria na France. Dị ka ndị ọkachamara si kwuo, anụ ọhịa bea rịgoro n'elu ha n'oge njem dị n'ime ala ma banyezie na mmiri mmiri. N'ihi ya, ha nwara ịlụso nje ndị ọzọ na-emebi ihe. Ha mere usoro a ọtụtụ oge. Ọtụtụ mgbe enwere oghere nke nnukwu oghere ha n'ogologo ihe karịrị mita abụọ site na ala, na stalagmites oge ochie n'ọgba ndị miri emi.

Ndi iro nke eke

Foto: Nnukwu Cave Bear

N’ime ndị okenye, ndị iro ahụike nwere ebighi ebi na-anọghị ebe ahụ belụsọ nwoke ochie ahụ. Ndị mmadụ kpochapụrụ Refeyim ndị na-egbu oge nnukwu, na-eji anụ ha na abụba ha dị ka nri. Iji jide anụmanụ ahụ, a na-eji olulu miri emi, nke na-eme ka ọ banye na ya. Mgbe anụ ọhịa bea dabara n’ime ọnyà ahụ, ha ji ube tie ha ihe.

Eziokwu na-akpali: Anụ ọhịa bea na-apụ n'anya na mbara ala karịa n'oge ọdụm, anụ mammoth, Neanderthals.

Ndị ọzọ na-eri anụ, gụnyere ọdụm ọdụm, na-achụ nta ndị na-eto eto, ndị ọrịa na ndị agadi. Ọ bụrụ na anyị na-atụle na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ onye ọ bụla toro eto nwere ọrịa dị oke njọ ma agụụ daa ogbenye, mgbe ahụ ndị na-eri anụ jisiri ike ịkụda nnukwu bea.

Na agbanyeghị, onye iro ukwu nke anụ ọhịa ahụ, nke metụtara ọtụtụ ndị Refeyim ndị a ma mebie ya mechara bụrụ onye mgbe ochie, mana mgbanwe ihu igwe. Obere steepụ ndị ahụ jupụtara n'oké ọhịa, nri a na-akọghị belata, anụ ọhịa bea na-adịwanye ike, ma malite ịnwụ. Anụmanụ ndị a na-achụgharị anụmanụ ndị nwere anụ ọhịa, nke ọkpụkpụ ha hụrụ n'ọgba ndị ahụ ebe anụ ọhịa bea ahụ bi, mana ọ kachasịrị ịchụ nta ahụ n'ụzọ gara nke ọma.

Onu ogugu na udiri onunu

Foto: Cave Bear

Cave bea nwụrụ kpamkpam n’ime ọtụtụ puku afọ gara aga. Ekpebila ihe kpatara ịhụ ihe ọ bụla, ikekwe ọ bụ ihe jikọtara ọtụtụ ihe na-akpata ọnwụ. Ndị ọkà mmụta sayensị atụpụtala ọtụtụ echiche, mana ọ nweghị otu n'ime ha nwere ezigbo ihe akaebe. Dị ka ụfọdụ ndị ọkachamara si kwuo, isi ihe kpatara ya bụ ụnwụ nri ahụ n'ihi mgbanwe ọnọdụ ihu igwe. Mana amabeghị ihe kpatara nnukwu nwoke a ji lanarị ọtụtụ ice na-enweghị nnukwu mmerụ ahụ ndị bi na ya, na nke ikpeazụ mechara gbuo ya.

Scholarsfọdụ ndị ọkà mmụta na-atụ aro na ịbigharị onye ochie n'oge gara aga na bea na ọgba bea kpatara mkpochapu ha. Ekwenyere na ọ bụ ndị bibie anụmanụ ndị a, ebe anụ ha na-adị mgbe niile na nri nke ndị ọbịa oge ochie. Nke a megide eziokwu a bụ na n'oge ahụ ọnụọgụgụ mmadụ pere mpe pere mpe ma e jiri ya tụnyere ọnụ ọgụgụ ndị ọgba ọgba.

Jiri obi ike chọpụta ihe kpatara ya anaghị enwe ike ịga nke ọma. Ikekwe eziokwu ahụ bụ na ọtụtụ ndị mmadụ nwere ajọ nrụrụ nke ọkpụkpụ na nkwonkwo nke na ha enweghịzi ike ịchụ nta na iri nri, wee bụrụ anụ oriri dị mfe maka anụmanụ ndị ọzọ, nyekwaara aka na mkpochapu nke ndị Refeyim.

Tafọdụ akụkọ banyere hydra na dragons dị egwu bilitere mgbe ọmarịcha nchọpụta nke skulls oge ochie, ọkpụkpụ, nke fọdụrụ anụ ọhịa bea. Ọtụtụ oge olulu sayensị na-emepe emepe na-akọwa n'ụzọ ezighi ezi nke anụ bea dị ka ọkpụkpụ nke dragons. N’ihe atụ a, ị ga - ahụ na akụkọ mgbe ochie nke nnukwu anụ ọjọọ nwere ike isi mmalite dị iche iche.

Ọkpụkpụ Cave Bear

Ma anụ ọhịa bea ahụ dị n'ọgba ya, o buru ibu ma sie ike karịa bear na-adọgbu adọgbu, na ogbugbu ya bụ ihe a lere anya dị ka ihe siri ike. Agbanyeghị, otu Neanderthals gburu gburu bea ọtụtụ puku afọ. N’ọgba ochie ndị ahụ na-echekwa ọnọdụ nke ndị a dị omimi, a na-achọta narị narị okirikiri anụ ọhịa bea. Neanderthals enweghị ngwa agha, mana ha mechara jụọ anụ ọhịa dị egwu egwu.

Anụ ọhịa bea nwere ọgba ahụ buru nnọọ ibu nke nwere isi warara. Ahụ dị ike ma buru oke ibu. Ogologo ya ruru mita 3-3.5. Ibu ibu sitere na 500-700 n'arọ. Mamụ nwanyị tụtara obere ihe dị ka ugboro abụọ. Na-ekpe ikpe site na ezé ezé, anụ ọhịa ahụ na-eri nri n'ihe ọkụkụ. Ma ọ pụtaghị kpamkpam na ọ wakporo anụmanụ na ndị mmadụ. Naanị nri nri anụmanụ dị n'ime ya bụ obere obere. Isi ihe dị na nri ahụ bụ mmanụ a honeyụ. Anụ ọhịa bea riri ya ụtọ, ọ na -eje ije na abụba maka oge oyi.

Gịnị kpatara ọgba a ji pụọ?

N’otu oge n’ime puku afọ iri abụọ na ise gara aga, ajọ anụ ọhịa apụọ. Na nke a bụ ihe kpatara ya - ebe a, ndị nyocha ahụ enweghị echiche doro anya ma doo anya. E nwere hypotheses dị iche iche, mana ndị a bụ naanị echiche na ngbenye na-enweghị ihe akaebe ọ bụla.

Scholarsfọdụ ndị ọkà mmụta na-ekwu na ụta dịịrị ụta ga-ata ụta. N'oge oke ice, mpaghara oke ọhịa ahụ belatara nke ukwuu, ebe ịzọ ahụ mụbara. Osisi ndị dị mkpa maka nri adịghịzi, bea wee malite ịnwụ. Mana isi okwu a bụ na ụdị nnụnụ a na agba aja aja nwere nnukwu nri na nri dịgasị iche. Ọ dịkarịa ala ọkpụkpụ nke ungure dị n'akụkụ ọkpụkpụ nke anụ ọhịa na-ekwu okwu banyere nke a. Ma mgbe ahụ, oge ice niile gara aga emeghị ajọ anụ ọhịa ahụ, mana ikpeazu ha nwụrụ maka ọgịga ụkwụ.

Neanderthals bibiri bea nke ọgba ahụ. Hydị echiche a na-ejidekwa. Mana, o yikarịrị, nke a enweghị ike ime n'ihi ọnụ ọgụgụ dị nta nke ndị oge ochie. Habitlọ obibi ha dịkarịsịrị ala karịa nke anụmanụ nke na-agba nku. Na eserese nkume, onyonyo nke nnukwu anụ ọhịa bea adịghị obere.

Eleghi anya Cro-Magnons (nkpuru nke nwoke nke oge a) nyere onyinye ha. Ha sitere na Africa wee bido gbasaa ngwa ngwa na Europe na Eshia niile. Ọ dị ọgba dị ha mkpa, nke anụ ọhịa họpụtara ahọrọ. Anụ ọhịa bea ahụ enweghị ebe obibi, na-ekwu okwu n'asụsụ ọgbara ọhụrụ, n'ihi nke a ọ nwụrụ. Mana, dị ka anyị kwurula, anụ ọhịa ahụ nwere ebe ịta ahụhụ ọ bụghị naanị n'ọgba. O wulitere mkpumkpu n’elu oke ọhịa.

N'ikwu ya, azịza ajụjụ a abụghị. ihe mere anụ ọhịa bea jiri nwụọ. Ọ bụrụ na ị mụta eziokwu, ọ gaghị esiri gị ike ịghọta usoro mkpochapu nke anụmanụ ndị ọzọ, yana Neanderthals. Ma oge buru ibu jiri ntukwasi obi zoo nnabata ahu site na uche mmadu, na-eme ka ndi mmadu ghara inwe olile anya nke eziokwu.

Ngbanwe ederede Genome

Na Mee 2005, paleogenetics nke American si na Joint Institute for Genome na California kwupụtara nwughachi usoro DNA nke anụ ọhịa bea nke dị ndụ puku anọ na puku anọ na puku anọ gara aga. Maka ịkọwapụta, ejiri ihe mkpụrụ ndụ ihe esetịpụtara site na ezé anụ ọhịa a hụrụ na Austria. Site na nhazi usoro iberibe DNA nke dịpụrụ iche n’ọkpụkpụ, ma jiri ya tụnyere DNA nke nkịta, ndị sayensi nwetaghachiri mkpụrụ ndụ ihe mgbapụta 21 n'ọgba. N'otu oge, naanị 6% nke ihe dị n'usoro nke DNA dị na anụ ọhịa bea, ihe ndị ọzọ bụ nke nje bacteria na-emetụta ala ma ọ bụ ndị na-amụ maka okike.