Bicolor Thrush Flycatcher

Pythoha bicolor bụ otu n'ime nnụnụ ole na-egbu egbu. N’ahụ ya na ábụ́bà ya, o nwere nsí batrachotoxin, bụ́ neurotoxin dị ike nke nwere neurotoxic na mmetụta cardiotoxic. Batrachotoxin nwere ike ịdabere na oghere sodium n'ụzọ membranes sel, nke na-eduga n'ịbelata ikike eletrik nke sel. N'ikpeazụ, mkpụrụ ndụ ahụ na - atụfu ikike ịmịnye mkpịsị akwara, nkwarụ akwara umeji na - eme. Ndị mmadụ na ụmụ anụmanụ mmiri batrachotoxin nwụrụ n'ihi njide obi. N'otu oge ahụ, imetụ ijiji na-agba abụọ nwere agba adịghị adabara mmadụ.

Ihe kpatara oke nnụnụ ji egbu egbu bụ ihe oriri ya. A na-eri Pythoha nwere agba abụọ site na ebe nwere batrachotoxin n'ime ahụ ha. Nnụnụ ahụ n’onwe ya etolitewo ọrịa a, nke a na-enweghị ike ikwu gbasara ndị bi n’obodo ahụ na-ewere nnụnụ a ka ọ baghị uru ọ bụla.

EGO Nke 4.

A na-akpọ akpịkpa a ojii, n'agbanyeghị, n'ezie, ụcha nke arachnid a nwere ike ịdị iche site na khaki gbara ọchịchịrị na agba aja aja na-acha ọbara ọbara, ọ nwekwara ike ịdị site na isi awọ ruo na agba ojii. Ogo nke okenye tozuru oke nwere ike iru cm 12. N’agbanyeghi eziokwu na akpoo ojoo a nwere anya iri na abuo, adighi anya nke oma. Agbanyeghị, ọhụụ adịghị egbochi ya ịchụ nta. Ọ na-amụta banyere ịbịakwute onye ọ merụrụ site na ịma jijiji, nke villi dị n'ahụ ya na-ejide ya. Anụ ahụ androctonus mejupụtara ngalaba isi, yana obere cheliceurs na nnukwu pedipals dị na ya, na-ejedebe nnukwu njikwa. N’iso ngalaba isi nke akpị a, enwere metasoma (ngalaba anteritoneal), nwere mpaghara akpọrọ isii. Akụkụ cylindrical bụ akụkụ nke ọdụ ahụ. E mepụtara ihe dị oke egwu na gland na-egbu egbu. Mmepe ya na-aputa ihe site na enyemaka nke eriri nke di n'otu ebe achara anya na njedebe ọdụ ahu.

EGO Nke 3.

Rattlesnakes bụ ụfọdụ n'ime ihe kachasị emerụ emerụ n'ụwa. Nsi nke ihe ndakpọ Brazil na-egbu mmadụ 75, n'ime mmadụ 100 riri ya. Agbanyeghị, rattlesnake abụghị ihe dị njọ na egwu. Foto, vidiyo ewepụtara n’isiokwu anyị ga-agwa gị gbasara ihe a niile.

N'ezie, ojiji nke serum pụrụ iche na-ebelata ọnụ ọgụgụ ndị a metụtara, mana eziokwu na-anọgide na rattlesnake dị ize ndụ ma ọ ka mma ịghara ịkpaghasị ya.

O nwere ike ghara imere ọtụtụ ndị na anụ ufe a nwere agwa dị oke egwu. Onye ọ bụla na-egosi ha dị ka ndị e kere eke na-eche oge kwesịrị ekwesị ka ọ taa ma bute ihe ọjọọ na-egbu egbu. Ogwugwo onyunyo na abughi nke igbapu onwe ya, mgbe, n’echiche ya, o no na nsogbu.

N'ime ụwa, ụdị 32 dị iche iche nke rattlesnakes dị. Ihe kachasị ama ama bụ diamond, nke bụ nnukwu ụdị a. N'ogologo, ọ ruru ihe karịrị sentimita 260. E nwekwara ndị na-atụ ụjọ na nke kachasị egbu egbu - ndị dị dwarf. N’agbanyeghi oke ha (n’adịghị ihe karịrị 60 cm n’ogologo), sọlfọ ha na-arụ ọrụ ngwa ngwa ma bụrụkwa ike nke nsị nke ụdị ngwa ọgụ niile.

PLACE №2

Eleghị anya ahụhụ kachasị ama bụ Tsetse ofufe. Foto nke onye ala ọzọ a dị ize ndụ ga-enyere aka ịghọta otú o si dị iche na iji efe nkịtị, akụkọ anyị ga-egosi na ọ bụ mmadụ n'ihe ize ndụ.

Africa bụ kọntinent nke anụ ọhịa kachasị dị ize ndụ maka mmadụ. Ọ bụrụ n’ịga mba ndị dị na kọntinent a na-ekpo ọkụ, a ga-adọ gị aka na ntị banyere mkpa ị nweta ọtụtụ ọgwụ mgbochi megide ọrịa ndị na-akpata ọrịa. Ọtụtụ ndị na-eri anụ na-erikarị Afrịka n'Africa bi n'anya. Mana ọbụghị naanị ọdụm na agụ iyi nwere ike ibute…

"Isnye ọbụna dị ize ndụ?" - ị jụọ? Umu igbo! Were ntakịrị ihe dị ka tsetse ofufe. Obere ahụhụ a nwere ike ibute nnukwu anụ ọhịa, kamakwa ụmụ mmadụ. Ts tsetse bụ nke usoro ụmụ ahụhụ, ma ọ bụ onye nnọchite anya ezinụlọ Glossinidae, nke nwere ụdị “tsetse” na ihe mebere ya.

Fly efe efe nwere ike ibute ọrịa na-ehi ụra na ụmụ mmadụ na ụmụ anụmanụ. Ka ọ dị ugbu a, ihe dị ka ụdị ụdị ahụhụ 21 ndị a ka ama ama.

PLACE №1

Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na anwụnta bi n'oge Cretaceous, ebe a na-ekesa ya na ala niile ma e wezụga Antarctica.

Enwere ụdị anwụnta dị puku atọ, nke kewara gaa na 39 na-amụba. N’ime ezi na ụlọ, anwụ anaghị efe efe na anwụrụ ọkụ na toxorhynchites, bụ nke ụmụ ahụhụ na-egbu egbu. Insectsmụ ahụhụ ndị a nwere ike ịdị oke egwu, dịka ọmụmaatụ, anwụnta ịba bụ ụgbọelu na - ebute ọrịa ịba ọcha n'anya ana - akpọ plasmodia ịba.

N’ile anya, ụmụ ahụhụ ndị a na - a bloodụ ọbara na-egbu egbu, ma enwere akara ụfọdụ nke ị nwere ike ị mata ọdịiche anwụnta na anwụnta nkịtị:

• Ọchịchị gbara anwụrụ dị na nku nke anwụnta na-efe efe, ebe ọtụtụ ụdị anwụnta ndị ọzọ enweghị ntụpọ,
• Na anwụnta, aka na ụkwụ ogologo, karịchaa azụ,
• Mgbe anwụnta na-anọdụ ala, ọ na-ewelite azụ nke anụ ahụ nke ukwuu, ebe anwụnta na-adịkarị ahụ, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ nọ n’elu ala ọ na-anọdụ.
• N'ime anwụnta, anwụ na-ejikọta ọnụ na isi dị ka nke proboscis, na anwụnta ndị nkịtị ha adịghị ogologo karịa ogologo proboscis,
• Na mgbakwunye, ịdị anwụnta nke anwụnta bụ "egwu" ha - tupu ha anọdụ n’elu anụ ahụ onye ahụ merụrụ ahụ, ọ dị ka hà na-agba egwu ikuku.

Ọrịa ọbara ọbara dị egwu

Eziokwu na ya vector nke pathogens nke nnọọ ize ndụ ọrịa, a na-akpọ ha TRIPANOSOMES. Ndị a bụ microorganisms nke, mgbe ọ bụrụ na ata ya, banye n'ime ọbara mmadụ ma na-emetụta akụkụ ahụ ya niile.

Ọrịa na-akpata trypanosomes ka a na-akpọ trypanosomiasis, ma ọ bụ ọrịa ụra, ọ dịchaghị ọgwụgwọ ọ bụla, ebe ọ bụ na ụmụ nje na-agbanwe ngwa ngwa, ya bụ, mgbanwe. Naanị ọgwụ ụfọdụ ga-arụ ọrụ ma gbuo akụkụ nke trypanosomes, ebe nke ọzọ ga-agbanwe, ọgwụ a ga-abụkwa ihe na-enweghị isi.

N'ezie, ndị ọkà mmụta sayensị gburugburu ụwa na-enyere ndị Africa aka, ha ịrụ ọrụ na ịmepụta ọgwụ ọrịa ịrahụ ụra. Mana ka ọghara ọgwụ ọ bụla.

Mgbaàmà nke ọrịa

Nke bu eziokwu bu na mbu, odighi ike ighota ihe mmadu na eme. Ọ dị ya mma. E nwee ọnya ahụ na ntanetị ahụ, ọnya ahụ na-apụta n'ime ahụ niile, onye ọrịa na-adị ike ma daa ụra ozugbo. Ya mere, a na-akpọ ọrịa ahụ carotid. Ọnọdụ a na-adị oge ụfọdụ ruo otu afọ, mana ọ na-ebutekarị ọnwụ.

Ebe tsetse na-efe efe na mba Afrika, olee ọrịa ọ na-ebuga ma na-agbasa, ihe dị mkpa n'okike

Tsetse ofufe bụ onye bi na mpaghara ebe okpomọkụ na mpaghara ala Afrịka. Tsetse bụ onye na-ebu trypanosomiasis (ọrịa na-ehi ụra), na-egosipụta ọzịza nke akwara ozi na olu mmadụ, ọzịza nke nsọtụ, ahụ ọkụ na ụra.

Ọ bụ ihe ịtụnanya, ikwenye na obere ahụhụ a nwere ike ịdụta ọdịdị na akụnụba nke ebe obibi ya. A na-ahụta mba 32 n'ime ijiji tsetse na-ebi ka ndị dara ogbenye n'ụwa, n'ihi ụjọ maka ijikwa trypanosomiasis, ndị mmadụ anaghị azụlite ala ha ma ghara ikwe ka ha banye n'ọrụ ugbo.

Ọ bụ ihe na-adọrọ mmasị na ụfọdụ ndị ọkachamara n'ihe banyere ihe ndị dị ndụ chọrọ ikwere na anyị ji tsetse ofufe dị ka ọdịdị anụmanụ dị ka zebra. Ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu na ụdọ ojii na ọcha nke bilitere n'ụdị ịnyịnya a bụ nke edoziri n'oge mgbanwe dịka ihe nkpuchi si na tsetse ofufe. O siri oke ike ikwu, mana eziokwu ahụ na ofufe adịghị emetụ zebras ahụ enweghị mgbagha.

Ọdịdị

Ijiji Tsetse na-adị iche na proboscis ọ na-enwekarị nke ọ na-eri mmadụ na anụmanụ ka ha ckụọ ọbara ha. A na-ahụ ya nke ọma, proboscis nwere chitin, ọ siri ike ma na-egbu maramara.

Ndi mmadu a nku enweghị atụ: ha anaghị eseti aka n'akụkụ abụọ nke azụ, dị ka nke anyị, kama, ịtọba otu n'elu nke ọzọ, dina na ahụhụ ahụhụ.

Tsetse na-efega n’ime Africa na Russia na ihe ize ndụ ya na ụmụ mmadụ, ihe ọ na-eri na ebe o bi

A na - ahụ tsetse ofufe n’ebe dị anya site na Russia - na Africa na Australia. Ebe obibi ya bụ ọhịa mmiri, ala na-eme nri n'akụkụ osimiri na mmiri ndị ọzọ.

Isi mmalite nke nri tsetse bụ ọbara mammalian. Trypanosomes na-abanye ahụ ahụ ufe site na ya, nke ahụhụ na-emerụ onye ọzọ metụtara site na gland salvary ya.

Ya mere, tsetse ofufe na-ebu ebu oria di oke nkpa, na - egbu oge - trypanosomiasis ma obu oria ura. Egwu nke bekee a na-akpọ tsetse na ọrịa na-efe efe na-egbochi ndị bi n'ime obodo ibute ala ubi n'ụzọ ha nwere ma na-eleda akụnụba nke ọtụtụ mba Africa.

Tsetse ofufe na-ejikwa akara na usoro ọgwụgwọ

Tsetse ofufe na-aluso ọgụ kemgbe afọ 150. Ha nwara ibibi ahụhụ a site na ujo ojoo, ima atu, site na ikpochapu umu ezi ohia nile, nke obara ya dika nri udiri elu, na igbutu osisi n’ebe obibi. Mana nke kachasị dị mma bụ mbọ nke ndị ọkà mmụta sayensị ọgbara ọhụrụ nakweere. Ha tụrụ aro ịlụ ọgụ tsetse site na enyemaka nke ijiji onwe ya, ma ọ bụ nke ụmụ nwoke, na-eji njikwa ndu nke ụdị ha.

Yabụ, a mara na tsetse ofufe dị viviparous na njikọta spam nke nwanyị na - apụta otu ugboro na ndụ ya niile. Ndị ọkà mmụta sayensị jisiri ike mụpụta ụmụ nwoke a ahụhụ, ma tupu a tọhapụ ha n'ime oke ọhịa, a na-egbu ha niile ma na-egbu ọgwụ. N'ihi ya, iso nwoke dị otú a na-edina, nwanyị ahụ amụghị nwa ọ bụla, na, dị ka e kwuru n’elu, tsetse ofufe adịkwaghị agbali ịlụ di ma ọ bụ nwunye ọzọ, ọnụ ọgụgụ ndị agbụrụ ahụ belatara nke ukwuu.

Eziokwu na-atọ ụtọ banyere tsetse ofufe:
- ogwe nke tsetse ofufe siri ike nke na o nwere ike dozie akpukpo ukwu, oke na enyí,
- nwanyi tsetse ofufe di na nwunye otu ugbo na ndu ya,
- tsetse ofufe na-ahọrọ ịwakpo ihe na-akpụ akpụ ma na-ekpo ọkụ, ọ bụrụ ụgbọ ala,
- naanị anụmanụ nke tsetse anaghị etinye na ya bụ zebra. Ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu na ihe kpatara ya bụ agba pụrụ iche nke artiodactyl,
- tsetse bụ naanị ụgbọ elu nwere ike ibute viviparous, n'ihi na larvae ya dị njikere maka ụmụ akwụkwọ ozugbo,
- nri nri nke tsetse ofufe bụ ọbara nke anụ mammals, ọ bụ ya na-eme tsetse ebu nke trypanosomiasis.

Isiokwu ahụ na-elebara anya metụtara nsogbu encephalitis ma nyere aka ngwa ngwa ịchọta azịza nke ajụjụ a na-ajụkarị banyere ya na ọgụ megide ya. .

Nwa tsetse nwere ebube nke umu anumanu di egwu. Ọ nwere ike ibute ọrịa na mmadụ na anụmanụ a na-akpọ trypanosomiasis. Enwere ụdị ọrịa abụọ a: Rhodesian trypanosomiasis, mgbe ụfọdụ a na-akpọ East African, yana Gambian, ma ọ bụ West African. A na-ekesa Rhodesian site na anụmanụ gaa na anụmanụ ma na-emetụta ehi, ịnyịnya, anụ ọhịa. Gamdị ndị Gambian bụ ihe a na-ahụkarị n'etiti ndị mmadụ, a na-akpọkarị ya Tsetse ofufe na-ebi naanị na Africa. E nwere ụdị ahụhụ 22 a ma ama. Ọ na-arụ ọrụ ụbọchị niile ma na-eri nri naanị ọbara.

Ọtụtụ ụmụ ahụhụ na-abụkarị ndị nne na nna na-eleghara anya. Nwaanyi na-akwa akwa na efe wee laa, na-ahapu ndi umuaka ka ha diri ndu ha. Nnụnụ tsetse dị iche na ụmụ ahụhụ ndị ọzọ n'ihi na ọ na-akpachapụrụ anya maka ụmụ ya. Nwaanyị na-edobe otu akwa, mana ọ na-edebe ya n’ebe kachasị nchebe - n’ime akpanwa ya. Àkwá na-amaba n'ime nwa, nke na-eto, na-eri mmiri nwere abụba mara abụba, nke ndị sayensị kpọrọ "mmiri ara ehi intrauterine." Mgbe nwa ahu na-emejuputa akpanwa nke nne ya, o gha eme ka eme ya ka o buru ala. Nwa nwa ahu na - ezobe ya na nwa.

Site na Morphologically, ahụhụ dị n'ụdị abụọ: nwa nke nwa nke atọ (mgbe ọ kewapụrụ nne ya) na okenye.

Nwa tsetse okenye toro eto bụ obere ahụhụ, 0.5 ka 1.5 santimita n’ogologo, ya na njiri mara nke ọma. O nwere njiri mara proboscis, anya buru ibu na antennas na-adịghị ahụkebe nke nwere awns nwere ntutu isi ndị agbadoro na nsọtụ. Obi dị nnukwu, afọ ya sara mbara, ma ọbụghị ya, ọ dị mkpụmkpụ karịa nku, nke nwere ihe ịrịba ama doro anya nke a na-ahụ n'ihu: ngalaba nke yiri anyụike.

N'afọ 1894, dọkịta Australia na ọkà n'ọrịa microbio David Bruce chọpụtara trypanasomas, ọrịa nke ịrahụ ụra. Trypanasomes na-ebi n’ọbara nke anụ ọhịa, ka ọ na-abụkarị n’ọbara ndagide, na-enweghị ihe ọ bụla mebiri ha. N’inwecha ọbara sitere na anụ na-arịa ọrịa ara, tsetse ofufe na-ata ndị mmadụ ahụhụ ma ọ bụ anụ ụlọ, na-eme ka ha nwee ọrịa ihi ụra.

Mgbe nke a gasịrị, ahụ ọkụ malitere, ya na isi ọwụwa a na-apụghị ịnagide, nkwonkwo mgbu na mmụba dị ukwuu na oghere lymph. Mgbe ahụ enwere ọghọm n'ọrụ nke akụkụ ahụ dị n'ime ya yana nsogbu akwara ozi na-esote. Usoro ura na ura na-echeghari, ubara ubara, anaemia na enweghị mmasị. Enweghị nlekọta ahụike ruru eru, mmadụ ruo afọ 5 na-adaba n'ọnọdụ amaghị ihe ọ na-akpata. Ihe karịrị mmadụ 30,000 na-arịa ọrịa ihi ụra kwa afọ.

Ọnye na-bụ Tsetse na-awakpo?

Ọ bụghị nanị ndị mmadụ na-ata ahụhụ, kamakwa anụmanụ ndị ọzọ: onye ọ bụla na-ekpo ọkụ ma na-agagharị. Oge ụfọdụ Tsetse na-anwa ịkụchi ụgbọ ala. Ha anaghị alụ ọgụ naanị. Ndị ọkà mmụta sayensị na-eche na ụmụ ahụhụ na-enwe mgbagwoju anya site na ntụgharị nke ọnya ọcha na oji.

Site na tsetse na afọ ụfọdụ metụtara ihe ruru ọkara nke ndị niile nọ n'Africa. Ha aghaghi igbutu ala kachasi nma n’akuku osimiri, n'ihi na umuaka di ka ebe ndia.

Kesaa

Ijiji Tsetse juru ebe niile na mba Africa, ewezuga nnukwu ọzara - Sahara, Kalahari na Namib. Maka ndụ nke ahụhụ a na - atụgharịghị edegharị, ọnụnọ nke ahịhịa ahịhịa dịkarịa ala, ebe ị nwere ike zoo site na oge okpomọkụ, ezuola. Ebe obibi kachasị amasị ha bụ ọdọ mmiri, nnukwu mmiri nke ahịhịa juru, nnukwu mmiri ozuzo na oke ọhịa mangrove, yana osisi ndị dị n'akụkụ osimiri na iyi.

Isoro Egwu

Iji mebie onye ọrịa ọbara dị ize ndụ, a na-eji usoro dị iche iche. Ebipuwo osisi na oke ohia, ma imebi ehi. Mana ka ọ dị ugbu a ọ bụ naanị otu ụzọ enyerela aka.

Ndị ọkà mmụta sayensị n'ụlọ nyocha ahụ gbara ọtụtụ puku ijiji ụmụ nwoke kewapụrụ ụmụ nwoke ma mee ka ha nwee ụzarị ọkụ, wee hapụ ya. Ugbu a ụmụ nwoke ndị a enweghị ike ịmụ nwa, larvae ahụ dịkwa obere nke ukwuu. Ha wee jisie ike kpochapu umu ijiji na Zanzibar.

Ọ bụrụ na ozi a batara aka, ọ dị m ụtọ ịhụ gị

Na mpaghara ebe okpomọkụ na mpaghara ala Afrịka. Tsetse bụ ụdị ahịhịa ijiji nke gụnyere ọtụtụ ụdị. E nwere ụfọdụ ụdị nke a na-ahụ n'oké ọhịa, savannahs na warara ụsọ mmiri. N'ihi ya, a na-ahụ ụmụ ahụhụ ndị a n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ebe obibi ọ bụla. Tsetse yiri nke ijiji ndị nkịtị, na-agbasa n'okporo ụzọ etiti. Ha nwere otu uzo - 1-1.5 cm, agwa mara mma na agba. Enwere ike iche ha site na proboscis na nku aka, nke ijiji na-efefe ihu abụọ, otu n'elu nke ọzọ. Ọ bụrụ na nri nke ụlọ anaghị ahụkarị bụ ahihia si na tebụl mmadụ na arịa, mgbe ahụ tsetse na-eri nri na anụmanụ.

Ife tsetse anaghị alụ ọgụ zebra. N'ihi agba ya mara mma, tsetse anaghị ahụ ya dị ka ihe dị ndụ.

Ihe dị egwu nke ọrịa ihi ụra bụ na ọ na-esiri ezigbo ike ịchọpụta.Ndị sitere na mpaghara dara ogbenye na-enweghị nsogbu maka adịghị ike mberede ma ọ bụ isi ọwụwa na-arịa ọrịa. Ọtụtụ mgbe ha na-achọ enyemaka ahụike ugbua na oge ngwụcha ngwụcha, mgbe onye ọrịa malitere inwe nsogbu uche. Ọrịa a dịkwa ize ndụ n'ihi na nne na-ebute ya butere nwatakịrị ahụ. Choputa oria a bu ihe mgbagwoju anya - oburu iwere obara ọbara na ule mmiri. Oru ulo oru ihe nlere pere pere mpe nwere ikike ime ule ndi di otu a. Mba ndị mepere emepe na-enyere Africa aka ịlụ ọgụ ụra - ha na-enyocha agbata obi na-adịghị mma ma na-enye ọgwụ n'efu.

Ọ bụrụ n’ịgaghị amasị ijiji, mgbe ahụ rejoiceụrịa ọ thatụ na ị naghị ebi n ’Africa. E kwuwerị, ọ bụ ebe ahụ na-efe efe kachasị dị ize ndụ n'ụwa - tsetse, nke bụ ụgbọelu nke ọrịa ndị dị egwu dịka ọrịa ihi ụra (n'ime mmadụ) na ndị Nagans (n'ime anụmanụ).

Tsetse ofufe (lat.Glossina) (Bekee Tsetse ofufe)

Ijiji Tsetse na-ebi n'ógbè ebe okpomọkụ na nke ala Africa. Ha na - ahọrọ ala kachasị mma - oke ohia mmiri ozuzo na ala na - eme nri nke dị n'akụkụ mmiri, ebe ndị bi na-akọ ugbo. Mana maka ndị mmadụ, ụdị agbataobi a nwere ike ibute nsonaazụ dị mwute.

Mejupụta ụdị anụ ufe 21 a, mana ole na ole n'ime ha bụ ndị na-ebu ọrịa ụra. Ndị a bụ G. palpalis, G. morsitans, na G. Brevipalpis. Ihe ndị ọzọ ezighi ezi maka anụ ọhịa na anụ ụlọ.

Na nlele mbu, nke a bụ udu elu, nke na-apụ apụ apụ na ọdịiche dị na ya na Europe. Mana agbanyeghị, otu ọdịiche pụtara ìhè dị - nsọtụ nku ha na ọnọdụ udo wee dabaa nke ọma. Ha proboscis na-egbu osisi dịkwa ogologo ma sie ike karị, n'ihi na ha ga-akụ ọ bụghị naanị akpụkpọ mmadụ, kamakwa akpụkpọ anụ nke Kaffir buffaloes, ohia Africa na oge enyí mgbe ụfọdụ. Tsetse ofufe nwere agba isi awọ. N’akụkụ elu nke afọ ahụ bụ 4 longitudinal dark brown brown.

N'adịghị ka anwụnta, nke naanị nwanyị na-a bloodụ ọbara, ma ụmụ nwanyị ma ụmụ nwoke na-agbaso agụụ tsetse nke nri "ọbara". Iji rute n'ụgbọ ahụ dị oke ọnụ ahịa, ha nwere obere ezé dị nkọ na njedebe nke proboscis, nke ha ji agbaze akpụkpọ ahụ na mgbidi nke arịa ọbara. Mgbe ahụ, ha na-egbu mmiri ọnụ ha, nwere ihe ndị na-egbochi ịmịnye ọbara, ma malite ịmịcha ọbara. Akpụkpọ ahụ anụ ahụ na-efe efe na-abawanye na nha.

Chingchụta na igbu ufe a adịghị mfe. Ọ na-efe efe ọsọ ọsọ, n'ebumnuche na ịgbachi nkịtị. Ọ bụrụ na achara ma ọ bụ ihe ijuanya, ufe, ọbụlagodi nku ya gbajiri agbaji, ka ga-enweta anụ ọfụma achọrọ ma gbalịakwa ịkụcha ọzọ. Ya mere, ụfọdụ ndị Afrịka jidere aka ha wee gbuo ya n'etiti mkpịsị aka ha, yabụ, hoo haa

O dikwa oke ike ibi na ya ebe obibi gi kachasi nma. Kemgbe afọ 150, ewepụtala usoro dị iche iche iji bibie onye iro a na-efe efe. Fọdụ n'ime ha bụ naanị ihe egwu, dịka ọmụmaatụ, mkpochapụ ụmụ anụmanụ na ebe obibi tsetse ma ọ bụ daa osisi niile. Ma otu n'ime ọrụ ndị a ka emezuru. E kwenyere na ọ bụrụ na ekpochapụ anụ ọhịa niile, na tsetse ofufe agaghị enwe ihe ọ ga-eri, ọ ga-anwụkwa

N'afọ ndị 1930, nnukwu anụ ọhịa malitere na mpaghara South Rhodesia. N'afọ 1932, ihe dị ka puku isii na puku isii ka ihe ndị ahụ lara n'iyi, nke otu n'ime ha dị obere. Idem ama emek mme andidụn̄ ke idụt oro. Ọzọkwa banyere. Principe, kwụsịrị n'ụsọ ọdịda anyanwụ nke Africa, bibie ezì ọhịa niile na 1930s. Ọ bụ naanị obere oge ka ụdị ihe a mere.

Anyị na-eji ihe niile ijiji ayak. Mana tsetse mụta nwa n'ụzọ dị iche. Ha bụ viviparous. Ha larvae amụrụ dị njikere maka akwukwo.

Tsetse ofufe malitere

Tsmụ nwanyị tsetse na-efe efe naanị otu ugboro na ndụ ha, emesịa na -emepụta larvae 2-3 ugboro abụọ n'ọnwa. '' Birthmụ nwa 'pụtara na ala kpọrọ nkụ. Mgbe nke ahụ gasịrị, larvae malitere ibido n'ime ala ma mepụta puppy agba aja aja, site na ijiji ndị tozuru etozu na-apụta n'ime otu ọnwa. N'ime oge niile ọ dị obere, ijiji ahụ na-amịpụta site na 8 ruo iri na abụọ

N'iji eziokwu ahụ bụ na ụmụ nwanyị nọ naanị otu ugboro, ndị sayensị achọpụtala ụzọ dị oke mma iji lụsuso mgbasa nke ahụhụ a, nke a na-eji ugbu a. Ha bulitere ọtụtụ nde ijiji na ụmụ nwoke a họọrọ. Mgbe ahụ, a na-eji ọgwụ gamma gbanyere ha ma hapụ ha n'ime ọhịa. Mgbe nwanyi gakpochara nwoke a, nne ya na-eche na ihe obula di n'usoro ma odighi ekwe ka umu nwoke ndi ozo biakute ya

Onwere ihe di egwu banyere tsetse ofufe. Nke mbụ, ọ na-awakpo ihe ọ bụla na-ekpo ọkụ, ọbụna ụgbọ ala. Ọ bụrụ na i si n'ụgbọ ahụ pụọ, mgbe ahụ ijiji ga-ebu ụzọ banye n'ụgbọ, ọ bụghị mmadụ. Nke abụọ - zebra - bụ naanị anụmanụ nke tsetse ofufe na-agaghị alụ ọgụ ọ bụla, ebe ọ na-ahụ ya naanị dị ka ihe na-emetụta oji na ọcha.

Anụmanụ a bụ onye na - egbu egbu n'Africa, ndị ọkà mmụta sayensị nọ na-anwa ikpochapụ ya kemgbe ihe karịrị otu narị afọ, mana ha enwetabeghị mbibi. Anyị na-ekwu maka tsetse ofufe - onye nnọchianya kachasị dị ize ndụ nke ijiji, nke na-achọ ọnwụ nke ihe dị ka nde mmadụ 60.

Otu ihe si na tsetse ofufe bụ mmiri nke nwere enzyme iji gbochie ikpuchi ọbara nke onye ọ bụla.

Ejiri mara ahụhụ maka oke ọsọ ọsọ na nlanarị, ọgụ ọgụ nke na-ebute oke ọkụ, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na ha adịghị ndụ, dịka ụgbọ ala.

Anụmanụ ahụ bụ nke ezinụlọ Glossinidae.

Omume

Na njedebe nke ụbọchị na-ekpo ọkụ, tsetse ofufe na-aga ichu nta. Ọ na-a feedsụ ọbara nke ndị ọ merụrụ na mgbede, n'abalị ma ọ bụ n'oge a kara aka. Ndị ọ metụtara bụ isi ụmụ mmadụ na anụmanụ dịgasị iche iche. Mgbe ụfọdụ ọ na-ata ata nnụnụ na ihe na-akpụ akpụ.

Anụmanụ na-anọdụ n'ahụ akpụkpọ ahụ onye ahụ metụtara ma rie ya obere, ma ezé dị nkọ nke dị na njedebe nke ogologo mkpụmkpụ proboscis. Ma ụmụ nwanyị ma ụmụ nwoke na-a bloodụ ọbara, na-a itụ ya otu iko okpukpu abụọ karịa ibu nke ya. Usoro a maara nke ọma nke na onye e mere ihe anaghị achọpụta ụta ahụ.

Ndụ & Mmepụta

Tsetse bi ihe dị ka ọnwa isii. N'ime oge ndụ niile, ụmụ nwanyị lụrụ di na nwunye otu ugboro, mgbe ahụ kwa ọnwa na-amịpụta otu (nanị 8 larvae). Insectsmụ ahụhụ ndị a dị oke egwu, nwanyị na-eburu nwa nwa n'ime akpanwa, ebe ọ na - ara “mmiri ara ehi ara intrauterine”.

Larvae tolitere na iru mmiri (ha na-egwu onwe ha), na-agbanwezi ka pupae aja aja. Otu ọnwa mgbe nke ahụ gasịrị, ụmụ nwoke tozuru etozu sitere na pupae.

Ojiji

Ts tsetse ofufe bụ nke ụmụ ahụhụ na-amị mkpụrụ. Fertilization nke nwanyi na - aputa ihe n’aho mbu mgbe atapachara ha site na pupae. Inwe otu oge zuru ezu ga-ezuru nwanyị iji akwa akwa n'ime ndụ ya niile. Naanị otu akwa tolitere n’ahụ ya n’otu oge, n’otu ebe otu nwa na-esi na ya apụta.

Ọ na-eri nri glands ndị pụrụ iche n’ahụ nne ya. Iji nye onwe ya nri na nwa ahuhu agu rue mgbe ebighi ebi, nwanyi nwere mmiri i blooduru onye ozo. Otu nwa na-amị amị na-abanye nwa dị n’akpa nwa ugboro abụọ, emesịa ọ na-apụta ma gwuo ala n’ime ala.

N'ime ala, nwa ahu na-apia akwara azu. Mgbe izu isii na isii gachara, okenye na-etolite etolite etolite etolite site na pupa. Nwanyị na-amịpụta mkpụrụ mkpụrụ ụbọchị 9-10 ọ bụla. N'oge usoro ndụ, ọ na-amụkarị site na larvae nke 10-12.

Ahụhụ na-eri nri

Nri kachasị nke ijiji bụ ọbara mmadụ, anụ ọhịa ma ọ bụ anụ ụlọ. Fọdụ na-eri ọbara nke naanị otu ụdị anụmanụ.

Ọbara bụ nri nke ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị, ma e jiri ya tụnyere anwụnta, nke naanị ụmụ nwanyị na-a bloodụ ọbara.

Ijiji na-eme ihe ike mgbe ha hụrụ ebe e si enweta nri. Ọ bụrụ na anwụrụ ọkụ na-egbu egbu n'oge dị otu a, ọ ka ga-anwa ịta.

Nkọwa

Ogologo aru nke ndi okenye bu 12 mm. Nku ndi ahu di nkpa ma no ogologo. Mgbe etinyere ya, ọ pụtara na ha toro ogologo karịa afọ. Uzo abuo nke ukwu siri ike na-enye gi ohere ije na oso oso.

Akpụkpọ ụkwụ ahụ dị obosara ma kewapụtakwa ya na obi. Isi, azụ nke afọ na obi agbaze. Ihu nke afọ bụ acha odo-agba aja aja. Antennas dị mkpụmkpụ ma na-akpụ akpụ. Nnukwu ihu nwere ihu dị n'akụkụ isi.

Ogologo ndu ndi okenye tsetse nwere ihe dika onwa ato.

Udiri a na-emebi emebi bi na Central Africa, West Africa na Australia. Ha na-ahọrọ ebe udu mmiri okpomoku: oke ohia, iyi na ebe ubi. Enwere ọtụtụ n'ime ha.

Ihe ojoo nye mmadu

A na-akpọ ahụhụ a ihe kachasị njọ na "alaeze mushinom", n'agbanyeghị na ọ nweghị glands na-egbu egbu. Ikpa tsetse nwere ike ibute ọrịa. Ihe na - ebute oria a bu trypanosomes, ha na - ebi ndu ha mgbe nile buffalos na antelopes, nke na - adighi egbochi ndi azu. Tsetse ofufe bụ ụgbọelu nke bute ọrịa na-egbu egbu.

Trypanosomes na-emetụta usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, yana ahụ sistem. Ọkpụkpụ na-etolite n’ahụ ndị ọrịa, ndị butere ọrịa ahụ na-eyi ụra na ụra, na-ebelata ụbọchị niile.

Mgbe ọnwa ole na ole gasịrị, mmadụ daba na nkụ ma nwụọ, o siri ezigbo ike ịgwọ ya: trypanosomes na-agbanwegharị mgbe niile ma na-a adaptụ ọgwụ.

E nwere ọgwụgwọ maka ọrịa a, mana ezughị ndị ọrịa niile. Mmetụta dị njọ (ọgbụgbọ na ọgbụgbọ, ọgbụgba ọbara) bụ akụkụ nke abụọ nke ọgwụ maka ọrịa ịra ụra.

Ihe kachasị ama maka ịgwọ ọtị ndị na-efe efe bụ Elofritin.

Ndekọ ọnụ ọgụgụ na-egosi na ihe ruru nde mmadụ 60 nọ n'ihe ize ndụ nke ịbụ tsetse ofufe. N'ihe egwu, ọ bụghị naanị ndị bi ebe a na-ahụ ụmụ ahụhụ na-egbu egbu, kamakwa ndị njem.

Ndị njem na-erughị ndị bi n’obodo ahụ nọ n’ihe ize ndụ nke ijiji tsetse

Fụọnụ ọkụ

Otutu esemokwu banyere ijiji na-emerụ emerụ. Mana ọ bụghị tsetse n'onwe ya dị oke njọ, mana trypanosomes bụ obere ihe dị mfe nke flagellates. Na-emeju ọbara anụmanụ, trypanosomes na-abanye eriri afọ oke, nke na-amụba ngwa ngwa. Ka izu abụọ gachara, ha ga-abanye n’ọnụ ijiji ma banye n’ime gland ndị nwere nsogbu. Ọ bụrụkwa na mmadụ ata mmadụ, trypanosomes na-abanyekwa n'ahụ mmadụ yana ntu. Enwere ọrịa ihi ụra 2-3 izu mgbe agwọchara. Akpa, ọnya na-apụta na ebe ọpịpịa na imi isi ahụ malitere imerụ ahụ. Mgbe ahụ oghere lymph na-emegharị, akpịrị na-aza. Anụ ahụ na-erute ogo iri anọ na anọ, ọnya na-apụtakwa. Ọ bụrụ na emeghị ihe ọ bụla, onye ahụ nwụrụ. Site na ọmụmụ ndị a, enwere ike ikwubi na tsetse ofufe bụ ụgbọelu nke ọrịa. Mara marakwa na ufu di ojoo nye mmadu na anumanu. Anụmanụ na - emerụ anụ ọhịa site na trypanosomes.

N'ime anụ, tsetse ofufe dị narị ụbọchị abụọ.

Igo tsetse bu nnuku iri-ngo nke bi n’Afrika. Ọ na-eri ọbara nke vertebrates. Na-arịa ọrịa na-egbu egbu. Ọ bụ ezie na n'ọdịdị ya dị ka ụlọ anyị na-adịkarị.

Nwere ike ịmata ọdịiche tsetse site na ọtụtụ akara, mana ọ kachasị mfe site na nku. Tsetse na-efechi nku ya na izu ike, otu nku di n’elu nke ozo. A na-atụpụ ofufe n'ihe ọ bụla na-agagharị, ma e wezụga, ikekwe, anụ ọhịa.

Nwere ike izute ahụhụ a dị egwu ebe niile na Sub Saharan Africa, ọ bi na savannas na n'akụkụ osimiri. Mana nke a na-ahụkarị n'ọhịa mmiri na-ekpo ọkụ, na mba ndị nwere oke ọhịa, dịka Congo-Kinshasa.

Ya mere, ikpe nke ọrịa ihi ụra bụ ihe a na-ahụkarị na Central Basin. Ọrịa ihi ụra dị ka nke a. Nke mbu, mmadu amalite ibido oria aru ya, isi ya na nkwonkwo bidoro na-ewute, akpo osisa. Mgbe ahụ, mgbe ọrịa bidoro, arụ ọrụ obi na akụrụ anaghị arụ ọrụ. Mgbe izu atọ ma ọ bụ afọ ole na ole gasịrị, akụkụ nke abụọ, akwara ozi nke ọrịa amalite. Mmadụ na-enwe mgbagwoju anya, nhazi nke mmeghari na - esogbu. A na-eji oge nrụgide mmadụ dochie ọgụ nke ike ọgwụgwụ. Ọgba aghara nke ụra na-akpaghasị. Ihe butere oria ura bu onwu na onwu.

Udiri tsetse ahụ bụ ihe ike na mbido narị afọ nke 20, mgbe ndị ọcha bidoro ibubata Africa. N'ihi na ụmụ amaala ugbua emeela ọtụtụ ịnwe isoro ndị agbata obi dị otú ahụ dị ize ndụ na-amụ ma mụta izere iso ya zukọta. Kaosinadị, ndị Europe kpebiri iji iji efe banye n'ọgbọ ahụ, na-achọ imeri ahụhụ site na ahụhụ. E nwedịrị atụmatụ iji bibie ụgbọ elu tsetse na Africa niile.

N'àgwàetiti Principe, n'ụsọ oké osimiri ọdịda anyanwụ nke Africa, na 1930, ebibiri ezì ọhịa niile nke mere na ọ nweghị onye ga-eri tsetse ahụ, agụụ ga-egbu ya. Nke a wetara nsonaazụ nwa oge, mana na 50s ife efeghachite ọzọ. N'ụfọdụ mpaghara, emeela ya ezigbo atụmatụ igbutu osisi niile kpamkpam ka tsetse ofufe ghara inwe ihe ọ bụla ọ ga-anọdụ ala. Mana ha tụlere na mmejuputa atụmatụ a ga - eweta ọtụtụ nsogbu karịa uru.

A zụlitere usoro eji alụ ọgụ dị elu amụ nwa. Ndị ọkà mmụta sayensị welitere ọtụtụ nde ijiji, ụmụ nwoke kewapụrụ na ụmụ nwanyị, na-agbaze site na gamma gamma ma wepụta ya. Ihe aghogho ahu bu ka umu nwanyi ghuru n’azu ole na ole na ndu ha ma obu ka ha nye umu. Ya mere, ebe ya na nwoke nwere nwanyi nmekorita nwoke na nwanyi nwee nmekorita nwoke na nwanyi, a na eche na aru oru a akari na oghaghi ekwe nwoke ozo biakute ya.

Ọdịdị tsetse ofufe

Ọ bụrụ n ’ị lere ahụhụ a anya na nke mbụ, ị gaghị ahụ ọdịiche pụrụ iche na-efe efe ọ na-eme. Ogologo tsetse sitere na 9 ruo 14 milimita. O nwekwara nku na proboscis. Naanị proboscis nke ụdị ijiji a na-adịghị ahụkebe, ọ dị ogologo ma sie ike karị, n'ihi na site n'enyemaka ya, ijiji ama anụ ahụ.

Tsetse na-eri ọbara dị ka anwụnta

Agba nke tsetse ofufe dị isi awọ. Akụkụ dị elu nke afọ nwere ụdị ụzọ abụọ dị iche iche gbara agba. Ngwa nke ahụhụ ahụ nwere ezé dị nkọ nke obere ihe anya, ha na-adọpu mgbidi nke arịa ọbara ma si otú ahụ na-amịpụta ọbara. Igwu ụmụ ahụhụ nwere enzyme pụrụ iche na ihe mejupụtara ya na-egbochi ọbara nke onye ahụ mechibidoro ya. Mgbe ugo bidoro ịmịcha ọbara, afọ ya ga-amalite ịba ụba nke ukwuu. Ọ bụ ihe kwesịrị ịrịba ama na n’etiti ndị nnọchite anya ụdị mkpụrụ ndụ a, ma ụmụ nwanyị ma ụmụ nwoke na-a bloodụ ọbara, àgwà a na-eme ka ha dị iche n’ebe “ụmụnna” ndị na-a bloodụ ọbara - anwụnta.

Ndụ na omume na okike

Site na mpaghara eke tsetse, a na-ahọrọ oke ohia nke mmiri jupụtara na mmiri. Ọzọkwa, a na-ahụkarị ha n'akụkụ osimiri, ebe ihe ọkụkụ nke mmadụ kụrụ na-akọ. Uzo ahihia ndi bi na nso mmadu a nwere ike ibute nsogbu a ha na ndi mmadu, ebe ha bu ndi oria di nkpa.

Gee nti tsetse ofufe

https://animalreader.ru/wp-content/uploads/2014/07/zhuzhanie_mukhi-slepnja.mp3
Thegba ọsọ nke ụmụ ahụhụ ndị a dị oke elu. Ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara na tsetse nwere ihe dị ịtụnanya: ọbụlagodi na ị jiri ihe na-efe efe, ọ ga-efekwa ọzọ, ọ ga-anwa ịta onye o metụtara. Ruo ogologo oge, ndị mmadụ nwara ikpochapụ ụdị ijiji ndị a, ihe ọ bụla ha mere iji mee nke a: ha bibiri anụ ụlọ ma gbutuo osisi - naanị ihe niile enweghị ezigbo nsonaazụ. Ruo ugbu a, ijiji ndị a nọgidere na-akpasu ụmụ anụmanụ na ndị bi na Africa iwe.

Enwere ụfọdụ ihe dị na omume tsetse, dịka ọmụmaatụ, mwakpo na ihe ọ bụla na-agagharị ma na-enye okpomọkụ, ma ọ bụ anụmanụ ma ọ bụ ụgbọ ala. Akụkụ nke abụọ nke ijiji ndị a bụ na ha anaghị ahọrọ zebra dịka onye a na-emegbu ha, n'ihi na agba ojii na ọcha na-acha ọcha anaghị eri anụ ụgbọ elu ha ka anụmanụ.

Gịnị kpatara tsetse ji dị ize ndụ?

Ndị nnọchi anya ụmụ ahụhụ ndị a bụ ndị na-ebu ọrịa ihi ụra. N'ime ụmụ mmadụ, ọ na-egosipụta onwe ya dị ka ọnọdụ na-apụ apụ, na-esochi ya daba na Coma na ọnwụ. Ọ bụrụ na ịmaliteghị ọnọdụ na-egbu mgbu, mgbe ahụ enwere ike izere nsonaazụ jọgburu onwe ya. Ọrịa ihi ụra na - esite na ntakịrị nje ndị ọzọ - trypanosomes. Ndị na-ebu ha bụ antelopes, hyenas, buffalos. Trypanosomes dị ize ndụ maka anụ ụlọ, mana ọtụtụ anụ ọhịa azụlitela ọgụ ka nje ndị a.

Ọ bụrụ n ’njehie, biko họrọ mpempe ederede pịa Ctrl + Tinye.

Ihe nrịba ama nke oria trypanosomiasis

Ihe mgbaàmà na-adabere n'ịdị ogo ọrịa ahụ na usoro obibi nke pathogen na ahụ.

Ihe iriba ama ndi a kwesiri igosi mmadu aka:

• ntụpọ nke akpịrị dị na anụ ahụ,
• isi ọwụwa,
• ihe mgbu na nkwonkwo
• ahụ ọkụ,
• adighi ike,
• enweghị mmasị na ụra.

A na-egosipụta ọkwa nke abụọ nke ọrịa site na nhazi nke mmeghari, ụta nke akụkụ ahụ niile, ọgba aghara. Agba nke abụọ na-eburu mmadụ dị egwu.

Inglụso Ahụhụ Dị Iche

Ndị bi na mpaghara Africa ejiriwo usoro ochie oge nwaa:

• igbutu osisi
• gburu ehi
• A gbapụrụ anụ ọhịa.

Ndị agbụrụ ndị bi n’Africa mụrụ otú ha ga-esi jiri aka ha jide ụmụ ahụhụ na-egbukwa mkpịsị aka ha, na-ezere ụta.

Onu ojoo nke umu anumanu di ojoo anwaala, mana onu ogugu nke otu ahuike nke International Health taa na egosi onu ogugu di egwu:

• 500,000 ndị bi na ndịda Sahara nwere ọrịa na-ebute ọrịa ogbu site na ntanetị tsetse, ihe ka ọtụtụ n'ime ndị a na-eche ọnwụ
• Ihe dị ka puku mmadụ iri na-anwụ kwa afọ
• Kwa afọ, ihe karịrị nde isi ehi atọ na-ata ahụhụ n'ihi na ọtịta tsetse.

Bomụ akwụkwọ niile maara banyere efe kachasị dị ize ndụ. Uzo zc bi na Afrika Afrika. Ruokwa afọ 150, ndị bi na anụ ụlọ nọ na-atụ ụjọ. N'ebe ụfọdụ, ndị mmadụ na-ahapụ ịkọ ahịhịa ma na-aga ebe ndị ọzọ. N’ala ndị a, ọ dịghị onye na-arịa ọbara ọbara ka ufe.

Kedu ife efe dị?

Ọdịdị a na-ahụkarị, ọ dị ka nke nnụnụ nkịtị, ka nwere njiri mara nke ya. N’isi ahụ, enwere proboscis dị ogologo, nke na-enye ohere ka ụmụ nwanyị na-ata site na anụ ahụ mmadụ na nke anụmanụ ma na-eri ọbara. Nku nku ya na-efeghari, nke na-adaba na uregbe mgbe ugo na-ezu ike. Themụ ahụhụ ahụ nwere afọ isi awọ n'okpuru, yana odo dị n'elu ya, na igbe ọbara ọbara nwere ọnya gbara ọchịchịrị ogologo anọ. Okenye fe tsts, foto nke egosiri n’elu, n’oge ndụ ya na-ewe ihe ruru iri, nke mgbe ha dara n’ala, burrow na pupate n’ime awa ole na ole.

Olee otú ọrịa si eme?

Na ijiji, CC abụghị obere ihe egwu. Ọ bụ ọrịa anụmanụ na-akpata, Nagan, nke ụmụ ahụhụ ndị a na-agba ọbara na-ebu. Dabere na ọnụ ọgụgụ dị mwute, nde ehi 3 nde na-anwụ kwa afọ site na ahụhụ tsetse.

Ndị ọkà mmụta sayensị na-achọ ụzọ ọpụpụ

Ndị ọkà mmụta sayensị nwere nnukwu atụmanya maka ụzọ ọhụrụ iji belata ọnụ ọgụgụ ndị nwoke na nwoke na nwanyị imekọ ihe naanị otu ugboro na ndụ ha. Mata njirimara a, ndị ọkà mmụta sayensị kpebiri ịhapụ ọtụtụ nde nwoke na-agba ọgwụ n'ahụ n'okike. Iji mee nke a, ha na-eto ma nwee radieshon n'ụzọ pụrụ iche. Nwanyi, ebe omokotara otu ugboro, oghaghi enye nwoke ozo ka o biakute ya, ma o gaghi enwe ike imu umu. Dị ka ndị ọkachamara si kwuo, usoro a ga - ewepụ ndị na - ebu ihe, ma mgbe afọ ole na ole gasịrị, ijiji ahụ ga-apụ n'anya ụwa.